Concerten met een compact camera of telefoon

Vorige week maandag ben ik naar het concert geweest van Peter Gabriel in de Ziggo Dome in Amsterdam. Normaal fotografeer ik niet zoveel tijdens concerten, de beeldkwaliteit van een compact camera op grote afstand van het podium valt altijd tegen. Voor deze keer besloot ik echter een Sony RX100 mark II aan te schaffen, omdat ik het geluk had op de tweede rij te zitten. En dan is er opeens meer mogelijk.

Sony RX100 II, 18.45mm, 1/60s op f/5, ISO 1000

Belangrijk is om je te realiseren dat er bijna geen moeilijkere situatie is voor een compact camera dan een donkere omgeving zoals een concertzaal. Het licht lijkt misschien heel fel en dat is het van dichtbij ook, maar de hoeveelheid licht die je lens en sensor bereikt neemt heel snel af hoe verder weg je bent. Daarnaast beschikken de meeste compact camera’s en zeker telefoons maar over een relatief kleine sensor, waardoor de hoeveelheid licht die je kunt vangen nog verder af neemt.

Als er weinig licht is zal de camera proberen meer licht te vangen door de sluitertijd te verlengen, maar dit vergroot de kans op onscherpe foto’s door beweging van de camera en de mensen op het podium. Een mogelijkheid om dit tegen te gaan is het diafragma zo veel mogelijk te openen (een laag f/getal), als je de mogelijkheid hebt dit zelf in te stellen op de camera, en in veel gevallen zal de camera ook de ISO waarde automatisch kunnen verhogen om te compenseren.

Peter Gabriel – Sony RX100 II, 37.1mm, 1/125s op f/4.9, ISO 1000

Al deze elementen leiden er toe dat de kans groot is dat er veel ruis zichtbaar zal zijn op de foto als je al een scherp plaatje kunt maken. Prima voor kleine weergave op het scherm van de camera of telefoon zelf, maar vaak is de kwaliteit te weinig voor grotere weergave of afdrukken.

Toch zijn er zeker mogelijkheden voor goede plaatjes tijdens concerten, als je een aantal basis zaken in de gaten houdt.

Beperk kwaliteitsverlies

Stel je camera indien mogelijk in op diafragmavoorkeur en kies het meest wijd open diafragma. De camera zal dan hopelijk minder snel een extreem hoge ISO waarde kiezen, waardoor de hoeveelheid ruis misschien net beperkt genoeg kan worden. Ook kun je de belichtingscompensatie bijvoorbeeld instellen op -1, waardoor er iets minder licht op de sensor hoeft te vallen en een snellere sluitertijd of lagere ISO waarde kan worden gekozen door de camera.

Sony RX100 II, 37mm, 1/100s op f/4.9, ISO 3200

Als je – indien je camera die mogelijkheid heeft – in RAW formaat fotografeert kun je achteraf in nabewerking met minder kwaliteitsverlies, dan bij een jpeg foto met zware compressie, de belichting corrigeren en misschien de schaduwen iets minder donker of de felle lichtvlekken iets minder licht maken. Maak ook gebruik van de ruisreductie mogelijkheden in je favoriete fotobewerkingsprogramma.

Dichtbij is beter

Bij een concert geldt hoe dichter bij hoe beter. Dichtbij kun je de artiest beeldvullend vastleggen en je krijgt zo min mogelijk afleidende elementen in beeld. Daarnaast ben je ook dichter bij de lichten, waardoor je de sluitertijd waarschijnlijk snel genoeg kunt krijgen voor scherpe foto’s zonder dat de ISO waarden zo hoog worden (bijvoorbeeld ISO 640 in plaats van ISO 1600) dat je heel veel ruis in beeld ziet.

Sony RX100 II, 37mm, 1/125s op f/4.9, ISO 640

Dit betekent misschien dat je vroeg bij de zaal moet zijn om een plekje vooraan te zoeken of geluk moet hebben met het reserveren van de kaartjes bij een zitconcert.

Flits uit

Schakel de flits uit op je camera. Naast dat dit de omstanders en de artiest hindert, heeft het zeer waarschijnlijk ook nauwelijks effect doordat deze flits heel zwak is. Wat heb je aan een scherpe foto met het goed belichte achterhoofd van je buurman in de voorgrond op de foto? Ook zal de flits er voor zorgen dat het licht een vreemde kleur krijgt en minder impactvol is.

Maak veel foto’s

Beschikt je camera over de mogelijkheid meerdere foto’s achter elkaar te nemen, dan kun je de scherpte iets verbeteren door de sluiterknop langer ingedrukt te houden. Vaak zijn de middelste foto’s net iets scherper dan de eerste en laatste foto, doordat je onbewust toch nog een beweging maakt met je hand als je de sluiterknop indrukt of los laat. Daarnaast geeft dit je een grotere kans op het vangen van net het juiste moment.

Sony RX100 II, 37.1mm, 1/80s op f/4.9, ISO 3200

Stabiliteit

Houd de camera ook zo veel mogelijk met beide handen vast en indien druk indien mogelijk je ellebogen zo dicht mogelijk tegen je lichaam. Zo vorm je zelf een statief voor je camera en heb je een grotere kans op scherpe foto’s. In veel gevallen is je bewegingsruimte echter beperkt en moet je geluk hebben dat het gaatje dat je zag door de haag van mensen zich niet spontaan sluit.

Timing

Tijdens een muzieknummer wordt er vaak een bepaald ritme gehanteerd voor het licht en de positie waarin de artiest staat. Hierdoor kun je tijdens het eerste refrein proberen te ontdekken wat het licht doet en wat de artiest gaat doen, om hier tijdens het tweede refrein van te profiteren. Zo kun je gebruik maken van de momenten waarop het licht op zijn felst is en de performer in je camera kijkt of iets anders interessants doet door hierop te anticiperen en de camera gereed te hebben.

Sony RX100, 37mm, 1/100s op f/4.9, ISO 3200

Maak gebruik van de mogelijkheid om de sluiterknop alvast half in te drukken zodat de camera de kans heeft te focussen en hij meteen klaar is om de foto te nemen als er iets interessants gebeurt. Bij compact camera’s is er vaak een vertraging tussen het indrukken van de sluiterknop, focussen en daadwerkelijk de foto nemen en op deze manier verkort je die vertraging.

Belichting

Verschillende kleuren licht hebben verschillende effecten op je camera. Veel camera’s zullen moeite hebben rood licht vast te leggen, daarnaast is dit ook minder fel licht dan wit of geel licht. Hoe meer lichten er aan zijn, hoe minder contrastverschil er is en hoe groter de kans dat je uitdrukkingen en details goed kunt vastleggen.

Sony RX100, 22.74mm, 1/80s op f/3.5, ISO 500

Het contrastverschil in het licht maakt het ook dat de belichting voor de camera lastig is. Moet de belichting op het meest felle licht worden ingesteld en loop je het risico dat je onderwerp wordt onderbelicht of accepteer je overbelichting van ‘hotspots’ zodat de artiest beter is belicht. Experimenteer dus met het fotograferen tijdens momenten met verschillende lichtintensiteit.

Indien je camera beschikt over een ‘spot meting’ instelling, gebruik deze dan. De camera meet het licht dan op een veel kleiner deel van de scène en zal niet proberen de donkere delen van de zaal met een lange sluitertijd licht te maken.

Het grotere geheel

Aan de lichtshows en decors rond concerten wordt veel aandacht besteed, zodat het voor iedereen in de zaal een interessant schouwspel is. Zo is het toch de moeite waard een herinnering vast te leggen van het concert als je verder weg staat. Je krijgt dan een iets breder beeld en misschien kun je ook nog een close-up van de artiest vastleggen door de eventueel aanwezige schermen in de compositie op te nemen.

Sony RX100 II, 10.4mm, 1/30s op f/4.5, ISO 640

Door in te zoomen beperk je vaak ook de maximale diafragma opening en moet de sluitertijd sneller zijn om een scherpe foto te krijgen. Hoe meer je inzoomt, hoe groter de kans op een bewogen foto, nog een reden om voor een iets wijder beeld te gaan. En misschien kun je op de computer de foto wel bijsnijden zodat het lijkt of je dichter bij stond.

Geniet van het moment

Normaal gesproken fotografeer ik niet zoveel bij een concert, de kwaliteit van de iPhone 4 die ik heb nodigt hier meestal niet toe uit. Ik beperk het nemen van foto’s dan tot een paar foto’s en ik geniet van het concert. De kans die ik nu had door op de tweede rij te zitten heb ik gebruikt om toch meer te fotograferen, in dit geval met een Sony RX100, maar ik merkte ook dat de verleiding dan wel groot was elk moment dat Peter Gabriel je richting op loopt de camera omhoog te richten.

Sony RX100, 35.26mm, 1/100s op f/4.9, ISO 1000

Als je op zoek bent naar dat ene moment kun je niet ook genieten van de muziek en de sfeer. Door een klein scherm neemt de impact enorm af en verwijder je jezelf van de situatie. Grote kans dat de aanwezige fotografen mooiere plaatjes hebben gemaakt die de volgende dag in de krant staan en in de tourgids kom je zeker mooiere foto’s tegen vanuit bijzondere hoeken.

De foto’s in dit bericht zijn allemaal met de Sony RX100 II genomen, een camera die beschikt over een 1″ sensor, net iets groter dan de gemiddelde compact camera. Ik heb op RAW formaat gefotografeerd met diafragmavoorkeur, auto ISO en belichtingscompensatie op -1.

Meestal heb ik de sluiterknop langere tijd ingedrukt gehouden in de hoop een goed moment te vangen. De meeste foto’s zijn bijgesneden (dat gaat goed met 20 megapixels), verscherpt en ik heb ruisreductie toegepast, allemaal met Adobe Photoshop Lightroom.