- Meer drama met een groothoeklens
- Composities met reflecties
- Lensflare als creatief middel
- Foto’s met een wazige achtergrond
Als je kijkt naar de verlanglijstjes van de meeste mensen dan is er vooral voor lichtsterke lenzen die verder en verder kunnen inzoomen om het beeld zo veel mogelijk te vullen. Maar kijk ook eens breder. Letterlijk. De groothoeklens is één van de grote geheimen van de fotografie. Wil je echt je fotografie naar een hoger plan tillen, dan kan een groothoek lens niet ontbreken in je cameratas. Van landschappen tot huwelijken, architectuur, fotojournalistiek en zelfs voor macro is de lens, dankzij de enorm korte scherpstelafstand en de grote scherpte, vaak perfect te gebruiken.
Een groothoek lens is in de 35mm definitie een lens die 24mm en korter is. Omgerekend naar digitale camera’s betekent dat je ongeveer bij 16mm spreekt over groothoek. Digitale camera’s hebben over het algemeen namelijk een kleinere sensor dan de gebruikelijke 35mm bij film camera’s. Waar een 200mm lens zo snel 300-320mm wordt (dankzij een cropfactor van 1,5 bij Nikon, 1,6 bij Canon) verlies je breedte aan de andere kant van het spectrum. 16mm als maximum is een hele brede lens en eigenlijk moet je dan al op zoek naar een super groothoek, zoals een 12-24mm lens. Maar kijk ook eens dichter bij dan je zou verwachten. De meeste instapcamera’s komen met een 18-55mm kitlens (of ergens daar in de buurt). En dan zit je toch al erg dicht bij.
Vaak schuiven camerafabrikanten een 18-55mm (of equivalent) als kitlens bij een consumentencamera, omdat hij voor zoveel situaties bruikbaar is en daarmee ideaal om in te stappen in deze hobby. Meestal wordt hierbij door de gebruikers de breedste stand genegeerd, 18mm. Op de afstand waar veel mensen fotograferen moet je al snel gaan inzoomen om het beeld enigszins beeldvullend te maken. Hierbij vergeten ze de aloude fotografiewijsheid “If your pictures aren’t good enough, you’re not close enough” van Magnum fotograaf Robert Capa. Kortom, op stap met die voeten en dichter op je onderwerp duiken.
Als dit ergens voor opgaat dan is het wel voor fotograferen met een groothoek lens. Als je te ver weg staat maak je een foto met enorm veel ‘dode ruimte’. Delen van een foto waarin niets gebeurt. Door de grote hoek zijn onderwerpen die je van een grote afstand fotografeert relatief klein ten opzichte van de omgeving, het is dus zaak om dicht bij te komen. Je zult verbaasd staan over hoe dicht bij dit kan zijn, tot bijna op het niveau van macro fotografie. Waarbij je wel moet bedenken dat de vergrotingsfactor niet echt heel sterk is, maar dit kan juist prima passen als je een onderwerp in de (natuurlijke) omgeving wilt plaatsen.
De lens dwingt je bijna letterlijk om dicht op de actie te gaan staan. Een ideaal onderwerp hiervoor is bijvoorbeeld je huisdier. Deze is vertrouwd met jou en staat daarom meestal toe dat je heel dicht bij kunt komen. Als je vervolgens op hetzelfde niveau als je huisdier een foto maakt zul je zien dat je zijn belevingswereld wordt ingezogen. En hier komt de reputatie vandaan dat een groothoek de kijker de actie in kan zuigen, “in my face”.
Het is niet voor niets dat een groothoek lens erg veel gebruikt wordt door fotojournalisten die in kleine ruimtes maximale impact en drama moeten zien te creëren om de foto op de voorpagina te krijgen. Maar zelfs voor landschappen geldt dit. Schitterende wolkenluchten worden nog eens extra benadrukt door de grond helemaal onderin het beeld te plaatsen en de volle aandacht aan de lucht te geven.
Doordat je zo veel ruimte hebt moet je op zoek naar manieren om je beeld goed te vullen en diepte te creëren. Een goede landschapsfoto heeft een voorgrond onderwerp om het oog het beeld in te leiden naar het achtergrond onderwerp en ook om maximaal te profiteren van de enorme scherptediepte. Als je terugkijkt naar het ezelsbruggetje dat de sluitertijd idealiter minimaal 1/mm van lens is, dan heb je met een groothoek lens dus de mogelijkheid op 1/30 nog scherpe foto’s af te leveren. Hoewel dit ook afhangt van hoe stabiel je hand is.
Doordat de lijnen door de bolling van de lens sterker vertekenen dan bij andere lenzen (maar niet zo sterk als bij een ‘fisheye’ lens) komt het er allemaal net iets bizarder uit te zien. Maar ook dit voegt toe aan de drama mogelijkheden van de lens. Je ziet nog wel eens foto’s van koeien waarbij de fotograaf bijna op de snuit van de koe is gedoken. Het hoofd is door de bolling veel groter dan het lijf, dit geeft een komisch en apart effect. Werkt goed voor alles waar je de aandacht op wilt richten en toch de omgeving ook wilt laten zien.
Let op, een groothoek heeft ook een aantal nadelen. Zo is de hoek waarin je fotografeert veel groter, je moet dus opletten wat er allemaal in je beeld is. Je zal niet de eerste zijn die zijn eigen voeten in beeld krijgt. Denk ook goed aan de omvorming van de lens. Als je hem even omhoog of omlaag richt zul je zien dat in de randen rechte lijnen kromtrekken. Erg opvallend bijvoorbeeld als je lantaarnpalen in de hoeken hebt staan. In de bolling schuilt ook een gevaar als je mensen fotografeert. Als je niet goed oplet dan zorg je er zomaar voor dat iemand een veel grotere neus krijgt dan in het echt. Dit wordt vaak niet gewaardeerd door je model.
Een ander nadeel zie je met opzetfilters. Door de extreme hoek loop je sneller kans op ‘vignetting‘, randen in het beeld, zeker als het om meerdere filters gaat die bovenop elkaar zitten, dan heb je op de wijdste stand al snel een rand in beeld. Dit hoeven niet meteen donkerzwarte randen te zijn, maar kan een vrij subtiele cirkel zijn (soms is het ook erg mooi om dit zelf toe te voegen om de kijker nog eens extra op het onderwerp te wijzen). Denk ook aan zonnekappen die soms net op de rand zitten. Een zonnekap is trouwens wel belangrijk, door de grote hoek loop je ook meer kans op lensflare in beeld, reflecties in de lens door invallend licht.
Met twee paragrafen aan nadelen klinkt het allemaal redelijk nadelig. Maar ik hoop dat ik je toch heb kunnen overtuigen van het nut van een groothoek lens. Mits goed gebruikt opent het een wereld aan nieuwe mogelijkheden, van architectuur-, landschaps- en reisfotografie tot echte actiefoto’s.
Hallo.
Ik zou graag gaan fotograferen met mijn Canon EOS D 20 met een groothoeklens alleen die krengen zijn zo duur. Heeft u nog tips voor mij. (Bijv. CANON Lens EF 14mm f/2,8 L II USM : kosten 2526 euro)
Groet.
Piet
Een lens waar ik altijd met veel plezier gebruik van heb gemaakt is de Tokina 12-24mm ultragroothoek. Een heerlijk scherpe lens met mooie kleuren voor relatief weinig geld (€ 430).
Ik heb een Sony met een 18-200 lens.
En ik moet zeggen dat is de 18 al een verademing vond.
Ik kwam af van een hp waar ik alles in minimaal tweeën moest nemen en dan aan elkaar plakken.
Kan me dus voorstellen dat een echte groothoeklens top is.
Een compliment voor je site, heb al vele tips gevonden.
Bedankt.
Nog steeds werk ik met plezier met de Olypus Camedia E-10 Een 4.0 megapixelcamera met vaste lens. Maar met de groothoeklens(convertor) Wcon 08B lijkt het wel dat ik ook voor dichtbijopname gerust die 4.0 megapixelcamera kan houden. Tegelijk maar een tip: lenzen zijn duur genoeg, kijk toch echt maar eens op bijvoorbeeld Marktplaats. Het is trouwens prettig genoeg om geregeld op deze website terug te keren. Frank
Check de website van Foto Konijnenberg in Den Ham: gisteren een Tamron 11-18 voor 339,- gekocht. Voor een instapper als ik een prima begin.
Ik ben een huis tuin en vakantie fotograaf en zoek een compacte digitale camera van ongeveer 175,- euto met een groothoeklens. Kunnen jullie mij een advies geven. Mvg. Nieneke
Hoi Nieneke,
Het barst niet van de groohoeken bij compacte camera’s, door de compacte vorm is het een uitdaging een groothoek in te bouwen. Voor rond de € 200 zou je bijvoorbeeld kunnen denken aan de Samsung NV24HD (omgerekend 24mm), de Panasonic Lumix DMC-FX38 (omgerekend 25mm) of de Fujifilm FinePix F100fd (omgerekend 28mm).
De Canon Digital IXUS 860 IS (28mm) zit precies op de door jou genoemde prijs (online).
Ik heb zelf de Sigma 10-20mm F 4-5.6 EX DC HSM Canon +/- € 400, ik ben er zeer content mee.
Je schreef: Ik heb zelf de Sigma 10-20mm F 4-5.6 EX DC HSM Canon +/- € 400, ik ben er zeer content mee.
Ik ben voor een Canon 500d op zoek naar een super breedbeeld, maar geen fisheye.
Heb je van deze lens ook foto’s die je wilt laten zien?
vr.gr. H. van Houten
Even een vraagje: door wie is de eerste foto in de tekst gemaakt? Die van Blijdorp?
Alvast bedankt,
Groetjes Esther
Hoi Esther, alle foto’s bij het artikel zijn door mij gemaakt.
Hoi Kenneth,
Sinds een tijdje heb ik nu een groothoeklens. Maar hoe ga jij om met al het licht op bijvoorbeeld 12mm.
Als ik in een bospad sta, en focus op het licht wat tussen de bomen door komt. Zijn de schaduw elementen zwart. Stel ik de lichtmeting in op de donkere delen van de compositie, dan krijg ik witte vlakken van het felle licht.
Wat zou hiervoor een uitkomst zijn? Zou een polarisatiefilter misschien een uitkomst bieden?
Groetjes,
Esther
Hoi Esther,
Je hebt hier te maken met het contrastverschil in de scène dat te groot is voor de camera. Als ik daar getallen voor neem dan ziet een digitale camera maximaal 7, een film camera maximaal 11, waar het menselijk oog makkelijk 17 ziet. De camera moet dus een compromis maken, in één van de twee delen verlies je dan detail.
Een polarisatiefilter helpt hier niet echt tegen, deze heeft invloed op de gehele scène, waar je hier extra licht in de schaduw of minder licht in de zonnige delen nodig hebt.
Je kunt er voor kiezen om op een ander tijdstip te fotograferen, als het licht zachter is. Maar in de zomer betekent dat, dat je al vroeg in het bos moet zijn of heel laat.
Je kunt ook proberen te spelen met de belichtingscompensatie, als je belicht op de helderste delen en deze iets overbelicht, dan wordt de sluitertijd langer zodat er meer licht uit de schaduwdelen op de sensor kan vallen. Andersom kan het ook door te meten op de donkere delen en deze te onderbelichten zodat de lucht minder wit wordt.
Een andere optie als je toch alles goed belicht wilt hebben is meerdere foto’s nemen op verschillende belichtingen en deze dan in een beeldbewerkingsprogramma samenvoegen.
Uiteindelijk is het altijd een compromis en moeten we leven met deze natuurkundige beperkingen van digitale camera’s totdat er nieuwe manieren worden gevonden het dynamische bereik te verbeteren.
Je kunt de belichting ook handmatig instellen. Meet dan het licht op 2 punten, de lichtste en donkerste punt. Ga daarna met je tijd in het midden zitten. Ook kun je het donkerste gedeelte inflitsen.
hallo,
ik ben op zoek naar een digitale camera met groothoeklens, waar ik mooie foto’s mee kan maken (macro) zal deze camera voldoen?
ik ben een beginner en nog jong, dus echt een goede camera kan ik niet betalen. dus ik dacht, laat ik even rondkijken op internet. wat denken jullie van deze camera?
http://www.vergelijk.nl/digitale_camera/canon/powershot_g10/specs.rhtml
graag reactie..!
Hallo , het is in ieder geval een Canon en dat is altijd goed. Ik zelf ben ook begonnen met een compact .
Als je een beginneling bent dan is deze best te doen . Let op dat er een Nederlandse beschrijving bijzit en lees die goed door dan ga je experimenteren . Jammer dat de bloemen weg zijn dan had je mooie macro,s kunnen maken . Later als je er meer bedreven in bent dan kan je altijd een duurdere aanschaffen . Laat je goed voor lichten in de fotozaak . Succes . gr Han
Je weet dat je voor die 89.95 alleen de netwerkadapter koopt ?
Ik moet regelmatig gerenoveerde badkamers fotograveren, omdat de gemiddelde nederlandse badkamers niet al te groot zijn is dit moeilijk op de foto te zetten.
Ben dus op zoek naar advies voor een niet al te duur toestel wat zich hier goed voor leent…..
Dag Bas,
Ik ben net begonnen met een Canon EOS 450D. Je kunt al een goede DSLR kopen op Marktplaats.
Na wat ik gelezen heb en nu ook gebruik is een objectief met een vast brandpunt, nl. de Canon 50mm 1/8 II. Kost ongeveer 100 euro.
Werkt uitstekend binnenshuis en je hebt haast geen flitser erbij nodig.
Uhm. De 450D met een lichtsterke 50mm is natuurlijk een schitterende combinatie, maar niet om kleine badkamers op de foto te zetten. De 50mm werkt op de 450D als een 80mm door de cropfactor van 1,6. Dit is al in het telebereik wat je in een kleine badkamer totaal niet kan gebruiken.
Bas, Als ik je verhaal hoor zie ik twee dingen. Je zoekt een behoorlijke groothoeklens en die wil je ook nog goedkoop hebben.
Nu gaan die twee zaken er slecht samen. De meeste compactcamera’s hebben maximaal een 25mm groothoek lens. Dat is een behoorlijke hoek maar kan nog te weinig zijn. Je komt dan eerder richting een SLR met een groothoeklens van ongeveer 10mm terecht (omgerekend 16mm). Daar betaal je alleen wel voor.
Verder moet je heel goed in gedachtne houden dat een groothoeklens voor extra vertekening zorgt wat misschien niet gewenst is.
Een fantastische site waar ik met plezier mijn avonduurtjes doorbreng. Prachtige foto’s en de onderwerpen duidelijk uitgelegd.
En ja…ook ik ben een beginnende hobbist met een dslr.
Ga vooral zo door met de site, ik leer er in ieder geval heel veel van.
Bedankt,
Hallo allemaal,
Ik heb een vraag ik wil graag wielrenners fotograferen (de renner scherp en achtergrond vaag).
Welke lens kan ik daar het beste voor gebruiken?
Ik heb een Nikon D5000 met een AF-S NIKKOR 18/55 en AF-S NIKKOR 55/200 en AF-S MICRO NIKKOR 105.
Ik ben beginner dus heb een beetje hulp nodig haha.
Ik ga in januari een cursus doen.
Groetjes Mirjam
Hoi Mirjam,
Welke lens je het beste kan gebruiken is helemaal afhankelijk van de omstandigheden.
Ik zou zelf voor de 105 gaan. Een uitstekende lens, lichtsterk, snelle AF en de beeldkwaliteit overtreft die van je andere lenzen. Maarrr… 105mm kan teveel zijn als de wielrenner vlak langs je komt. Op je D5000 wordt 105mm eigenlijk 150mm en dat is behoorlijk tele. En dat kan teveel zijn maar als je met 105 niet te dichtbij komt zou ik voor die lens gaan, overtreft je beide andere lenzen ;)
Mochten de wielrenners toch dichtbij gaan komen dan moet je even kijken hoe dichtbij. Als je aan maximaal 55mm genoeg hebt dan moet je je 18-55 gebruiken, heb je aan 55mm te weinig dan gebruik je uiteraard je 55-200 ;)
Let wel dat je met een groothoek een grotere scherptediepte hebt en je achtergrond altijd duidelijk zal zijn. Het gebruik van een telelens zou het mooiste zijn als je daar dus de ruimte voor hebt.
Succes met de cursus alvast!
Erik
Hoi ,
Ik vraag me af hoe groot het verschil is tussen een 24 mm lens en een 28 mm lens .
Ik heb mijn zinnen gezet op de nieuwe Canon S95 ..maar dan kom ik de Panasonic LX-5 tegen en die heeft dus een 24 mm groothoeklens.
Hoe merkbaar is het verschil tussen deze 2 lenzen??
groeten,
Bahri .
Hoi Bahri,
24mm of 28mm is toch wel een behoorlijk verschil.. Om een illustratie te geven het volgende:
Ik werk zelf met een Nikon D5000 en (omgerekend 27mm) 18mm groothoek en stond een paar weken terug in een camera zaak met een 24mm in mijn handen. Ik vond dat verschil behoorlijk groot.
Toen ik thuis kwam heb ik op cameralabs.com de reviews van beide lenzen erbij gepakt. Bij de review van de 16-85mm lens werd het verschil tussen 16 en 18mm getoond. Ik vond dat behoorlijk aanwezig. Je zou dat eens als leidraad kunnen gebruiken.
http://www.cameralabs.com/reviews/Nikkor_DX_16-85mm_VR/video_review.shtml
In het filmpje wordt het verschil tussen die 16 en 18mm getoond.
Op dezelfde website staat ook een review van de LX5 en word deze met de S95 vergeleken, misschien goed om eens door te lezen ;)
http://www.cameralabs.com/reviews/Panasonic_Lumix_DMC_LX5/index.shtml
Mijn persoonlijke voorkeur zou gaan naar de LX5. De LX3 staat bekend als een enorm goede en krachtige camera en ik verwacht dat de LX5 minstens net zo zal zijn. Daarnaast vind ik de kleuren die de Panasoniccamera’s produceren erg prettig.
Ik heb zelf een tijd met de Panasonic DMC-FZ18 gewerkt, de LX5 echter zit nog wel kwalitatief een stuk hoger. Mijn keus zou duidelijk zijn, echter moet jij kiezen en ik hoop dat de gegeven links je daar iets bij helpen ;)
Succes met je keuze!
Interessante en leerzame artikelen komen hier voorbij.
Wil er wel aan toevoegen dat groothoek niet begint bij 24mm.
In feite is 43mm op full-frame (35mm eq) standaard, zeg maar de beeldhoek zoals het menselijk oog dat van nature ervaart. (hoewel 50mm in de handel als standaard wordt aangeveven).
Alles daaronder, dus ook al een 35mm brandpunt is eigenlijk al groothoek, niet zo spectaculair als een 24mm, maar in theorie dus wel al groothoek.
Een leerzaam artrikel over brandpunten icm full frame of cropfactor vind je hier:
http://www.fotoclubrapenland.nl/data/brandpunten%20en%20cropfactor.pdf
Als je al wat langer met groothoek werkt, ga je op een gegeven moment ook meer de extremen opzoeken. Ik gebruik nu een 17-40 objectief op een 5D mark II, die ik hoofdzakelijk voor de 17mm inzet. Dat kan erg fraaie beelden met heel veel diepte opleveren, mits je zo’n groothoek correct gebruikt. En daar zit ‘m meteen de valkuil van extreme groothoekobjectieven, ze worden veelal gebruikt om “lekker veel” in beeld te krijgen, waardoor de foto een overdaad aan informatie bevat, zonder een duidelijk onderwerp en gebrek aan diepte.
Met een UWA (ultra wide angle) moet je leren fotograferen en zoals de auteur van dit stukje al schreef, dicht op je voorgrond kruipen. Blijf dus vooral niet staan en op ooghoogte fotograferen, maar ga door de knieen en in sommige gevallen zelfs plat op je buik. Bij UWA gaat het dus niet om de hoeveelheid informatie (wat staat er allemaal op), maar om de diepte in de foto’s.
Als je het fotograferen met groothoek nog niet goed onder de knie hebt, begin dan eerst maar eens met 28 of 24mm. Het is dan al moeilijk genoeg om een goede compositie te maken, omdat je met veel meer beeldinhoud rekening moet houden. Pas als je dit goed beheerst kun je eens een 21mm of kleiner overwegen.
Een handige site om voorbeelden te bekijken is Flickr, het zoeken is dan wat lastig, gebruik daarvoor http://www.pixel-peeper.com. Je zoekt daarmee in de database van Flickr op merk, brandpunt, camera, diagrafma etc. Zo kun je goed zien wat het “effect” is van een bepaald brandpunt, maar je kunt er ook aardig de kwalteit van de gebruikte lens mee beoordelen als je voornemens bent een dergelijk objectief aan te schaffen.
Ik heb mede door dit artikel een tijd terug een Canon EF-S 15-85mm f/3.5-5.6 IS USM objectief aangeschaft. Je staat soms verbaasd hoe dicht je bij je onderwerp staat als je de camera laat zakken. Ik kan dit objectief zeer aanbevelen, het is een prima allround lens voor dagelijks gebruik, met ongeveer 700,- niet de goedkoopste maar wel een uitstekende kwaliteit.
Hallo Erik en Arnold ,
Ten eerste mijn excuses dat ik lang niks van mezelf heb laten horen …in al die tijd heb ik zoveel mogelijk uitgekeken naar vrij compacte camera’s met een groothoeklens en goede specificaties..
Uiteindelijk ben ik gegaan voor een Olympus.
Heb lang getwijfeld aan de LX-5 en de S95 ..intussen zag ik dat er weer heel leuke camera’s uit zijn ..Heeel toevallig vondt ik op internet video’s en revieuws van de Olympus XZ-1 ..ik werd meteen op slag verliefd op dit toestel …en heb deze gekozen ivm met zijn verbluffende specs.. en i.zuiko groothoeklens..
Sinds gisteren ben ik aan het oefenen met het toestek en ik moet nog heeeeeeeeel veel leren aangezien ik nog een leek ben op het gebied van fotografie..
Alvast bedankt zover en een fijn weekend
Bahri
Ik wil graag een eenvoudige digitale camera met supergroothoeklens kopen; bestaat die ?
Hallo,
Wat een nuttig stuk! En ook al een hele poos actief zo te zien (2008 tot heden). Ook ik wil een groothoeklens aan gaan schaffen voor mijn digitale camera (Canon EOS 40D) en twijfel tussen Sigma en Canon 10-22, ten aanzien van beiden lijken wel veel voors- en tegens te bestaan. Heeft u ervaringen met een van beide lenzen? En ik las ook over de Tokina (11-16 of 12-24), is dat een goede optie?
Groet,
Sarah
Hoi Sarah, ik heb geen ervaring met de Sigma en Canon 10-22, wel met de Tokina 12-24. Die heb ik lang gebruikt op mijn Canon 300D en 30D voor ik overstapje naar de full-frame 5D. Ik vond het altijd een hele prettige lens, met goede scherpte en kleuren. De prijs is ook erg goed. Maar hoe die in verhouding met de Sigma en Canon is weet ik dus niet.
Hallo Kenneth,
Bedankt voor jouw reactie! Ik ben gegaan voor een 50mm lens van canon (voor objectfotografie) en de groothoeklens van Sigma (10-20 mm). Ben meteen op pas gegaan en over beide lenzen erg tevreden!
Met vriendelijke groet,
Sarah
hallo,
ik heb een 5.0 megapixel digitale camera (canon powershot A460) met een 5.4-21.6 mm lens en een diafragma van 1:2.8-5.8
is dit dan een groothoeklens?
ik gebruik mijn camera vooral voor vakantiefoto’s.. dus eigenlijk alles: landschapsfoto’s, portretfoto’s, foto’s van gebouwen, natuur, etc.
is deze camera er dan geschikt voor?
en zo nee, wat moet er anders aan de camera zijn zodat het er wel geschikt voor wordt?
groet. K