Zoals ik al eerder op de site heb vermeld beschik ik sinds een tijdje over een printer om zelf afdrukken te maken. Ik ben druk aan het experimenteren geweest met papier en afdrukinstellingen en heb een foto van Glen Affric in Schotland op A3 formaat Ilford Smooth Pearl papier afgedrukt. En wat beter te doen met zo’n afdruk dan hem in een lijst aan de muur plaatsen.
Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, want de meeste grotere fotolijsten zijn nog steeds niet in A3 formaat te krijgen. 30x40cm is te klein voor een A3 (29,7x42cm) zonder er een stukje af te moeten knippen, 50x70cm is weer te groot. Ik heb uiteindelijk gekozen voor een lijst van 40x50cm. Te groot, maar door een passepartout te plaatsen past elke foto. Een passepartout is een stuk karton met een uitsparing op het formaat van de foto.
Er zijn een aantal standaardmaten in uitsparingen, maar daar paste de foto niet goed in, gelukkig vond ik een website die passepartouts op maat maakt en opstuurt. De meeste lijstenmakers of hobby winkels kunnen dit eventueel ook voor je doen of materialen leveren om het zelf te doen.
Om het formaat van de passepartout te bepalen heb ik verschillende verhoudingen van de foto uitgeprobeerd in Lightroom. In de afdrukmodule kun je het formaat van de foto zelf opgeven, rekening houdend met een rand (die handig is voor het kunnen oppakken van de foto en voorkomt dat de printer inkt over de rand van het papier spuit). De foto is oorspronkelijk in 3×2 formaat (standaard voor een spiegelreflexcamera) genomen, de afdruk moest liefst dus ook in die verhouding komen.
Uiteindelijk heb ik gekozen voor 39cm breed en 26cm hoog. Dit is precies in de 3×2 verhouding en laat nog net iets meer dan een centimeter ruimte vrij. Om er voor te zorgen dat er niet een stukje wit langs het passepartout komt heb ik de uiteindelijke afmeting op 39,5 bij 26,25cm gezet.
Voor de 40×50 lijst kwam er zo een passepartout met een rand van 7cm in de hoogte en 5,5cm in de breedte uit om een uitsparing te krijgen waarin de foto precies past. Ik heb gekozen voor een foto precies in het midden, maar het is ook mogelijk om de foto iets hoger in de lijst te zetten door de onderrand iets hoger te maken dan de bovenrand, zo is er bijvoorbeeld ruimte om de foto nog te ondertekenen en/of voor een titel.
De lijst komt standaard met een MDF achterplaat waaraan je de foto kunt ophangen, tussen de foto en de MDF plaat heb ik een stuk zuurvrij achterkarton geplaatst zodat de foto wordt beschermd en nog meer tegen het passepartout wordt aangedrukt.
Tape
De foto heb ik aan de passepartout bevestigd met Filmoplast P90 tape. Deze is eenvoudig weer te verwijderen van de foto, iets wat bijvoorbeeld door verzamelaars wordt gewaardeerd als je afdrukken verkoopt (meestal niet inclusief lijst). De tape is ook zuurvrij, zodat de foto niet wordt beschadigd.
Foto vastgemaakt op de passepartout met Filmoplast P90 tape
In tegenstelling tot de bovenstaande foto kun je het beste alleen de bovenkant van de foto beplakken, zodat de foto ruimte heeft om te bewegen en niet krom gaat trekken (wat het anders binnen een paar dagen zal gaan doen).
Vastplakken
Als het minder belangrijk is dat je de originele foto los kunt halen van het zuurvrije achterkarton dat tussen passepartout en MDF achterplaat van de lijst wordt geplaatst, dan krijg je een beter resultaat als je de foto opplakt. Ik maak daarvoor gebruik van 3M Spray Mount spuitlijm. Er is ook een variant genaamd Photo Mount, die zorgt er voor dat de foto sneller vasthecht.
Je schudt de bus en drukt op de spuitknop om de lijm op het achterkarton te spuiten. De lijm is heel dun, maar wel zichtbaar door een gelige gloed zodat je kunt zien waar je nog moet spuiten. Probeer de lijm in één keer op het karton te spuiten in twee horizontale banen. Vervolgens moet je 30 seconden wachten en kun je de foto plaatsen.
3M Spray Mount spuitlijm
De foto plaatsen is het ingewikkeldste deel van het proces. Ik heb de randen van de foto op het achterkarton getekend zodat ik weet waar ik de spuitlijm moet aanbrengen en de foto moet neerleggen om hem vast te plakken. Met de Spray Mount spuitlijm heb je even de tijd om de foto nog te verplaatsen, hoewel dat niet heel soepel gaat. Een goede plaatsing is dus van belang.
In eerste instantie leg ik de foto voorzichtig neer, zodat ik nog kans heb de foto de verplaatsen. Vervolgens maak ik gebruik van een dubbelgevouwen A4 vel en druk ik de foto vast op het achterkarton door met een creditcard over het A4 papier te drukken en de onderliggende foto aan te drukken (bij gebrek aan een roller) zodat de foto strak op het karton wordt geplaatst.
Veel fotografen kiezen er voor om het achterkarton nog een het passepartout vast te maken met dubbelzijdig eenvoudig los te maken tape. Soms wordt de foto ook nog gelamineerd. Zover ben ik niet gegaan. Ook is de lijst niet voorzien van UV werend glas of ontspiegeld glas, dit zal ongetwijfeld gevolgen hebben voor de levensduur van de foto.
Vergeet trouwens niet de foto te tekenen voordat je hem achter het passepartout plaatst. Wel spannend, dus oefen eerst even op een minder belangrijk stuk papier.
Ik plak het foto op een speciaal hiervoor voorzien karton met lijmlaag die groter is als het foto (bv. 30×45). De overstaande randen met lijm zijn zeer geschikt om de foto dan (permanent) in het passepartout te zetten. Voordeel: bescherming van het foto aan de achterkant.
Dag Udo,
In je reactie spreek je over ” karton voorzien van lijmlaag”.
Is dit in de handel te verkrijgen,of heb je zelf de lijm aangebracht,zo ja,welke materialen (karton,lijm) heb je gebruikt?
Vriendelijke groet
Jos
Voor onze fotoclub,doe ik al jaren jouw formaat van passe partout gebruiken en een lijst van 40×50 cm.De foto’s worden wel opgeplakt op 1mm kunststofplaat.(mooi vlak) beter als bij
opplakken op papier.Bij mij is niet duidelijk of jij de foto ook opplakt.?
Groetjes
Jan
Jan, ik heb de foto niet opgeplakt, het achterkarton drukt er los tegenaan. Het geheel is wel vrij dik met ook het MDF er achter, maar ik overweeg opplakken zeker de volgende keer.
Je foto op een stuk karton plakken voorkomt dat de foto gaat bobbelen achter het glas.
In de handel is speciaal voorgelijmd karton te krijgen waar je de foto op kunt plakken maar je kunt ook een reststuk passepartoutkarton gebruiken en die inspuiten met spuitlijm.
Ik gebruik daarvoor “Scanstick”. Het is 0.8 mm dik board (dun dus, maar wel redelijk stijf) met een folie en een lijmlaag die niet al te hard plakt. Krijg daardoor mooie ingelijste resultaten.
L.S.
Sinds de opkomst van de dig. fotografie, is het een grote chaos, zowel wat betreft de afmetingen van de foto’s, als die van de lijsten.
@Henk Jalving,
Scanstick lijkt een mooi product.
Kan je ook aangeven waar dat te verkrijgen is?
Veel fotoplezier,
Alex.
Ik bestel het altijd via onze fotoclub (Fotogroep Haaksbergen); in grotere is het uiteraard goedkoper via de groothandel, maar ook op internet zijn adresjes genoeg te vinden, bijv. http://www.levant.nl/
Groet,
Henk
Hi Alex,
ik haal scanstick bij een hobbyzaak bij mij in de buurt. In mijn geval Artifact in Den Haag. Maar ik weet dat het bij meerdere zaken verkrijgbaar is.
Persoonlijk vind ik een royalere passe-partout de foto beter tot zijn recht komen. Op dit formaat had het best meer dan 7 cm mogen zijn.
Cor, je bedoelt het had ook een 50×70 lijst kunnen zijn? Ik ben op zoek geweest naar stelregeltjes voor de breedte van de randen, maar heb niets kunnen vinden.
De stelregel die ik vernomen heb uit de professionele fine-art druk-wereld en meen ik ook in de museale wereld aangehouden wordt is een verhouding waarbij het oppervlak van het passepartout (het gedeelte om de foto heen) overeenkomt met het oppervlak van de foto.
Hallo,
ik gebruik thuis kliklijsten, dat zijn aluminium lijsten met openvouwbare randen en een vaste kunststof achterkant. De randen klik je open, je legt de foto er in en een meegeleverde doorzichtige beschermfolie er op waarna je de randen weer dichtklikt. Ze zijn gemakkelijk op de muur te schroeven (of los staand te gebruiken). Leverbaar van A0 tot A5 en veel andere maten (50 x 75 cm etc.) bij Shophouse in Ede via hun internetshop. Beetje duur maar wel een mooie oplossing, de foto’s zijn gemakkelijk te verwisselen en goed beschermd.
Ook ik lijst A3 formaat in. Mijn ervaring met het plakken van de foto is, dat je beter de foto in het midden kunt plakken en niet aan de hoeken, dit om het bobbelen van de foto tegen te gaan. Als plakband gebruik ik het veel goedkopere Tesa afplakband voor ramen, dit kun je ook goed verwijderen. In de maat lijst 50×70 vind ik een mooie foto met een groter passe-partout beter uitkomen.
P.S.:
nog even terugkomend op m’n kliklijstenverhaal: ik heb een soort fotocollage gemaakt door een aantal kliklijsten van divers formaat in portrait- en landscapestand door elkaar aan de muur te bevestigen. Geeft een mooi effect en de foto’s zijn dus elk afzonderlijk te vervangen, elke nieuwe ‘gelukte’ foto krijgt zo snel een eigen plekkie… Wél minstens een halve centimeter afstand tussen de lijsten houden om ze open te kunnen klappen! De beschermfolie houdt de foto’s mooi vlak, tape is niet nodig.
Even een foutje herstellen: De lijstmaat die ik gebruik is 50×60
Dit is weer één van de vele goede voorbeelden met zeer bruikbare informatie die ik op deze site vind. Wil daarom eens mijn dank uitspreken voor deze zeer informatieve bron. Hopelijk kan ik in de toekomst ook zelf eens wat bijdragen.
Het duurde even maar ik zie nu ook bobbels, ga binnenkort Photo Mount spuitlijm halen om de foto (of een nieuwe foto) op het karton te plakken zodat het hopelijk rechter blijft. Al doende leert men.
Kijk, dat toont de meester in je Kenneth. Toegeven dat het beter kan. Compliment.
Ben eens met een vorige schrijver dat jou mooie foto royaler PP mag hebben. Vaak weet je intuitief wel wat mooi is voor je foto.
Dus gewoon gevoel volgen. Nadeel is dan wel dat alles meteen duurder uitvalt…l