- Mooiere flits belichting
- Introductie opzetflitsers
- Introductie Strobist fotografie
- Controle over je licht met modifiers
Als je al wat langer op internet naar fotografie sites kijkt dan ben je vast al eens de term Strobist tegengekomen. Strobist is een term van fotograaf David Hobby en slaat op het gebruiken van handzame reportageflitsers op locatie, waar je anders met grote modellampen zou moeten zeulen. Het voornaamste concept van strobist fotografie is dat je de flitser van je camera haalt en het flitslicht in een hoek je model te laat bereiken, waardoor een natuurlijker en prettiger resultaat ontstaat.
Model Margarita van links belicht – Canon EOS 5D, 24mm, 1/200s op f8,
ISO 100, flitser met -1 stop belichtingscompensatie
Als je eenmaal de flitser van de hotshoe van je camera hebt gehaald en hem van afstand bedient gaat er een hele nieuwe wereld open van creatieve belichtingsmogelijkheden. Je kunt de flitser dan in een hoek plaatsen en makkelijker de schaduwen controleren. Daarnaast kun je gebruik maken van accessoires om het licht te beïnvloeden, zoals een softbox, lichtparaplu, diffuser, grid, snoot, etc. om het licht zachter te maken.
Met een hotshoe geen hotshot
Als je gaat belichten met een flitser is het belangrijk te bedenken dat een groot deel van het succes van de foto wordt bepaald door de schaduw. Schaduw voegt diepte toe aan een foto en kan worden gebruikt om bepaalde delen juist wel of juist niet te accentueren. Wat je wel belicht is bijna net zo belangrijk als wat je niet belicht. Het is dus van belang zeker ook schaduw in je foto op te nemen en dan wil je de controle van de flitser die los van de camera staat.
De slechtste plek waar je je flitser dan kunt plaatsen is op de hotshoe van je camera. We hebben ze allemaal wel eens gezien, portretfoto’s waarbij het model grote rode pupillen of een gezicht zonder definitie met donkere schaduwen langs de randen heeft. Naast dat het model een tijdje letterlijk sterretjes ziet, is een flits vol open recht in het gezicht van je model niet echt een vleiende manier om hem/haar vast te leggen.
De flitser geeft licht over een relatief klein oppervlak, veel kleiner dan het onderwerp. Hierdoor wordt de kwaliteit van het licht als hard ervaren. Doordat het licht recht van voren komt zullen de vormen van het gezicht niet duidelijk naar voren komen, het ontbreekt aan subtiele schaduw in het gezicht die vorm en textuur accentueert. Door de flitser van de camera te halen en in een hoek te laten flitsen krijg je een veel natuurlijker en prettiger resultaat.
Flitser los van de camera
Voordat ik verder ga, veel theorie over het werken met flitsers kun je vinden in de Flitsen serie in het Basiscursus gedeelte van de site. Ik zal mijn best doen hieronder een aantal van de belangrijkste concepten uit te leggen, maar kijk die artikelen dus nog even rustig door als een aantal concepten je niet bekend voor komen of je meer uitleg wilt.
Model Margarita belicht met flitser in een flitsparaplu – Canon EOS 5D,
50mm, 1/200s op f/1.4, ISO 100, -1 flitscompensatie
Vaak wordt er gekozen voor een opstelling waarbij de flitser in een hoek van 45 graden links of rechts van de fotograaf staat. De plaatsing hangt af van waar je precies de schaduw wilt zien, aan de linker- of rechterkant van het model. Afhankelijk van de hoek neemt de schaduw meer of minder van het beeld in, doordat minder licht de andere zijde van het gezicht bereikt. Over het algemeen is het wenselijk beide ogen nog te kunnen zien.
Met de flitser ben je niet meer afhankelijk van het natuurlijke/aanwezige licht. Zo kun je er voor kiezen de flitser de gehele belichting van het model over te laten nemen of het flitslicht te mixen met het omgevingslicht. Een belangrijk hulpmiddel daarvoor is de sluitertijd. Door de extreem snelle flits (1/1000s) heeft de sluitertijd geen directe invloed op de belichting door de flits. De sluitertijd heeft echter wel invloed op het omgevingslicht. Met de sluitertijd kun je dus beïnvloeden hoeveel van het omgevingslicht op je foto verschijnt.
De enige beperking is dat de sluitertijd niet sneller dan de flits synchronisatiesnelheid van je camera mag zijn, vaak 1/200 of 1/250s. In dat geval zou je bijvoorbeeld je ISO waarde kunnen verhogen om meer omgevingslicht te vangen.
De achtergrondbelichting is geregeld (het is vaak een goed idee om het licht zonder flitsbelichting te meten en in te stellen, de sluitertijd hoef je dan verder niet meer aan te komen), dan is het van belang de sterkte van het flitslicht zelf en het effect op je model te bepalen. Allereerst kun je de sterkte van de flitser instellen op de camera zelf. Deze wordt uitgedrukt in waarden als 1/1 (full power), 1/2, 1/4, 1/8, 1/16, 1/32 en soms ook 1/64 kracht, met eventueel tussenstappen. Net zoals bij diafragma en sluitertijd betekent elke stap naar links of rechts een halvering van het licht.
Het bereik van het licht van de flits heeft ook een beperking. De regel is dat bij tweemaal de afstand het licht exponentieel afneemt. Maak je de afstand 2x langer, dan is het licht maar 1/4 (2 tot de macht 2) van de oorspronkelijke sterkte. Maak je de afstand 1/2 korter, dan is het licht 4x sterker. Hetzelfde geldt voor 3x langer = 1/9 (3 tot de macht 2) of bij een 3x kortere afstand, 9x sterker. Door de flitser te verplaatsen beïnvloed je dus ook de sterkte.
Model Margarita subtiel belicht – Canon EOS 5D, 24mm,
1/200s op f/8, ISO 100, -2 flitscompensatie, flitser verder weg dan eerste foto
De camera instelling is ook van invloed op de flitssterkte, zo kun je door het diafragma te wijzigen de sterkte beïnvloeden. Hoe dichter het diafragma (hoger f-getal), hoe minder licht dat op je model valt de camera kan registreren. Veel flitsers beschikken ook over een mogelijkheid om de zoom aan te passen (dit correspondeert in een hotshoe situatie met de focale lengte van de lens, bijvoorbeeld 105mm op een 120mm lens), hiermee kun je bepalen hoe breed de lichtstraal wordt.
Daarnaast zijn er heel veel hulpmiddelen die de lichtval kunnen beïnvloeden, verderop in dit artikel ga ik in op het gebruik van een flitsparaplu.
Beginnen met Strobist fotografie
Beginnen met Strobist fotografie is eenvoudig. Je hebt een camera nodig en een flitser die je los van de camera kunt gebruiken. Dit hoeft niet de nieuwste Canon of Nikon flitser te zijn die door middel van TTL (Through The Lens) meettechniek communiceert met de camera, het gaat er juist om de flitstechniek te doorgronden en maximale controle te hebben over het licht. En in dat geval kun je ook prima met oude en goedkope flitsers werken. Vrijwel elke flitser is geschikt, het is met name van belang dat je handmatig de sterkte van de flitser kunt instellen.
Canon 580 EX II flitser
Eén flitser is in het begin meer dan voldoende. Gevorderde fotografen werken met meerdere flitsers die verschillende sterktes kunnen hebben en eventueel voorzien zijn van gekleurde filters om verschillende kleuren licht te geven. Als je begint heb je echter je handen al vol aan één flitser. Daarnaast kun je daarmee al enorm veel bereiken en mooie resultaten verkrijgen. Een aanrader wat dat betreft is de One Light DVD van Zack Arias (Engelstalig) die je veel mogelijkheden van het werken met één flitser laat zien.
Verder moet je op een of andere manier er voor kunnen zorgen dat de flitser af gaat precies op het moment dat de sluiter werkt. Normaal gesproken gebruikt de camera de hotshoe (de metalen strip bovenop de camera) om dit aan de flitser door te geven, maar als de flitser los van de camera staat is dit niet mogelijk. Er is een aantal mogelijkheden om dit te bereiken.
De simpelste methode is een PC Sync kabel aanschaffen, deze kun je voor een flink aantal meters krijgen en legt een directe verbinding tussen de camera en de flitser. Het is dan van belang dat zowel de flitser als de camera beschikken over een PC Sync aansluiting (niet altijd vanzelfsprekend).
PC Sync kabel
Beschik je over een Nikon camera en een Nikon flitser, dan kun je draadloos gebruik maken van het Nikon Creative Light System om de flitser aan te sturen. Voor Canon camera’s moet je, tenzij je de Canon 7D hebt, een losse infrarood zender aanschaffen, de ST-E2. Bij zowel Nikon als Canon betekent dit wel dat je met de camera zicht moet hebben op de flitser. Je kunt de flits opdracht niet door een muur geven of als je voor de flitser staat.
Een oplossing hiervoor is gebruik maken van draadloze zenders met radiogolven. Deze zijn te koop voor verschillende budgetten, vaak hoe duurder hoe beter. Het kwaliteitsverschil zit met name in de betrouwbaarheid van het flitsen, minder missers, en de afstand waarop kan worden geflitst. Een populaire budgetzender is de Cactus V4 zender, daar tussenin zit onder andere de Elinchrom Skyport en aan de top staan de PocketWizards, die in de laatste variant ook de TTL functionaliteit van Canon en Nikon camera’s kunnen overnemen zodat High Speed Sync een mogelijkheid wordt.
Cactus V4 zenders
Hoe duurder de zenders, hoe meer technische mogelijkheden tot aan flitsen met een snelle sluitertijd aan toe. Als je begint is het echter van belang de techniek te doorgronden en te weten wat je doet, je kunt dus prima beginnen met een kabel of een eenvoudige zender. Als je meer ervaring hebt kom je vanzelf aan de andere mogelijkheden toe. Zo blijft er ook meer budget over voor andere zaken die een grote invloed op het licht kunnen hebben.
Met het normale flitslicht ben je er namelijk niet. Als je de flitser van de camera haalt en zo plaatst dat het licht je model in een hoek bereikt, dan heb je nog steeds te maken met een relatief kleine lichtbron ten opzichte van je onderwerp. Hoe kleiner de lichtbron, hoe harder het licht zal zijn. Het is dus zaak de lichtbron af te zwakken totdat er een aangenaam licht ontstaat die vorm en textuur kan laten zien. Hiervoor zijn verschillende hulpmiddelen zoals een hotbox, grid, snoot (soort trechter) en ook een flitsparaplu. Deze laatste heb ik voor alle foto’s in dit artikel gebruikt.
Flitsparaplu
Ik heb al een aantal keer de theorie aangestipt dat hoe groter de lichtbron is, hoe zachter het licht zal worden. Het is dus zaak van de kleine flitser een zo groot mogelijke lichtbron te maken. Dit kan bijvoorbeeld door de flitser naar een plafond of muur te richten, hierdoor wordt de lichtbron enorm groot en het licht een stuk zachter. Maar dit geeft ook minder mogelijkheden gebruik te maken van gericht licht.
Plaats de paraplu op 45 graden van de camera en het model
en je krijgt een mooie schaduw en zacht licht
Een goede optie kan daarom zijn te investeren in een paraplu met een lichtstandaard die je zelf kunt verplaatsen en die netjes op zijn plek blijft staan. Een paraplu is veelzijdig, je kunt er namelijk licht in laten weerkaatsen, de flitser flitst weg van het model en de paraplu kaatst het licht terug, waardoor het licht zachter wordt. Maar je kunt ook door de paraplu flitsen als je alleen het witte gedeelte houdt. De flitser is dan op het model gericht, maar doordat je door de paraplu heen flitst wordt het licht minder sterk en wordt het verspreid over een groter oppervlak, waardoor zachter licht ontstaat.
Hoe dichter je de paraplu bij je model zet, hoe beter. Dit klinkt misschien tegenstrijdig, maar heeft ook hier weer te maken met hoe groter het oppervlak ten opzichte van het model, des te zachter het licht wordt. Zet je paraplu dus net aan de rand van het beeld voor een maximale verzachting.
Complete paraplu set
Ik gebruik hiervoor een Westcott 43″ opvouwbare paraplu waarmee je licht kunt reflecteren (met de zwarte hoes) en waarmee je ook door de paraplu kunt schieten (zonder zwarte hoes). Deze wordt in de lucht gehouden op een Manfrotto 001B Nano Stand.
Dan ontbreekt er nog één accessoire die alles bij elkaar bindt, de hotshoe/paraplu houder waarin je de camera kunt bevestigen en de paraplu in kunt plaatsen. Hiervoor gebruik ik de LumoPro Umbrella Swivel with Hot-Shoe.
Voor een complete set van paraplu, standaard en houder moet je op ongeveer € 130-150 rekenen als je ze los koopt. Veel winkeliers bieden echter een complete instapset voor een lagere prijs.
In dit artikel slechts een eerste introductie van strobist fotografie, zo heb ik het nog niet gehad over de andere methoden het licht te verwachten en het berekenen van de benodigde lichtsterkte en camera instellingen. Een onderwerp voor een volgende keer. Denk niet dat je strobist fotografie zomaar doet. Net als met de omgang met je camera moet je je de techniek zo eigen maken dat het uiteindelijk tweede natuur wordt. Door rekening te houden met een paar ezelsbruggetjes en veel te experimenteren zul je echter merken dat je snel stappen kunt zetten en steeds prettigere resultaten zult bereiken. Het is absoluut de tijdsinvestering waard, je vergroot je mogelijkheden enorm als fotograaf.
Model in dit artikel: Margarita | Aankleding: Inge Baas (La Victorian Rose) | Makeup: Fatima Aouattah en Barbara Gouverneur | Locatie: Bioscoop Utopolis Almere
Het is weer een helder en duidelijk artikel bedankt daarvoor, en het kwam voor mij precies op tijd, ik begon mij namelijk net te verdiepen in het stobist gebeuren, en ga er in januari een workshop voor volgen.
Strobistfotografie, oude wijn in nieuwe zakken zou ik zeggen. Ik gebruikte deze methode al heel lang geleden, ben nu 70 dus kan je nagaan. Met een Metz flitser een lamp op de beugel bij de camera (een Rollei) en de andere lamp in de hand. Voor het dramatische effect 2e lamp verder weg en door een ander vastgehouden. Veel krantenwerk voor het AD zo gemaakt en ook de bruidsreportages waren niet te versmaden zo mooi uitgelicht. Wel in zwart/wit natuurlijk.
Mooi artikel dat helder de basis verteld. Zelf ben ik nu 3 maanden hiermee bezig, rustig opgebouwd. Eerst via CLS, toen een paraplu aangeschaft, toen een tweede flitser etc. etc.
Wat me wel opvalt is dat je de Cactus V4 aanraadt, wanneer je een beetje de fora in de gaten houd zijn momenteel de RF602 (ebay) triggers de best bang for bucks.
Ik heb al een aantal maanden genoten van de geweldige uitleg en onderwerpen die jullie plaatsen. ook dit onderwerp was voor mij nieuw. ik heb nog maar pas een nikon aangekocht en ben al veel aan het stoeien geweest via jullie tips. ook de reacties van sommige leden ben ik heel blij mee. geven soms net dat stukje wat heel herkenbaar is. ik heb een oudere minota flitser en een SB600 dus ga weer het een en ander uitproberen. top site, top reacties.
Hee Kenneth,
Ik volg je artikelen altijd. heb er 2 mooie dikke boeken van gemaakt! en als ik hulp nodig heb blader ik er altijd even in.
Dit is de eerste keer dat ik een reactie geef omdat ik er echt echt echt niet meer uit kom.
ik heb een canon 50d en een speedlite 580ex2.
Nu wilde ik dus ook extern gaan flitsen. daarom had ik een JJC wireless flash trigger gekocht.
Als ik de zender en ontvanger op mijn camera en flits plaats dan doet de test functie het wel maar als ik dan een foto wil maken dan komt er geen flits.
Kan jij me helpen dit op te lossen. Moet ik misschien functies veranderen op de camera en/of flitser? ik heb de hele handleiding al gebprobeerd maar, in de handleiding van de flister staat alleen uitgelegd als je 2 of meer flitsers hebt, die ik dus niet heb. HELP!
Alvast bedankt!
Mvg, Eveline
Hoi Eveline,
Staat de Canon flitser in manual mode? ETTL werkt niet met dit soort flitsers. In welke stand op de fotografeer je op de 50D?
Hee Kenneth,
Mijn flitser staat gewoon op de manuele stand. Ik heb iedere stand al uitgeprobeerd met mijn camera.
Als ik met een kabel werk dan doet de flits het wel tijdens het nemen van de foto. Dit vind ik zo raar. ik heb maar een kabeltje van 20 centimer dus ver kom ik daar niet mee!
Bedankt voor je snelle reactie!
Eveline
Hallo Eveline,
Ik werk ook met 3 flitsers en triggers en ik, heb daar geen klachten over.
Heb je de camera ook op manueel staan (in het menu op speedlites)
groeten Charles
als er vragen zijn, mail maar
vandaag alle 3 de artikeltjes over flitsen uitgeprint. Kan ik me op mijn gemak eens in gaan verdiepen. Ik vind nu ineens dat deze informatie mijn grenzen eens moet gaan verleggen. Bedankt! Ik ga studeren en oefenen
Bedankt, Marijke
Hallo Kenneth,
Ik heb een sony A200. Is daar ook een Cactus voor beschikbaar?
De oude 3500xi flitser van mijn minolta geeft alleen vol vermogen met mijn A200. Met zo’n zender kan ik deze flitser misschien nog gebruiken.
Groet,
Alex.
Hoi Alex,
Ik denk het wel, tenminste aan deze kabel te zien die voor de Cactus en Sony camera’s lijkt te zijn bedoeld: http://www.cameratools.nl/default.asp?pageid=85&docid=118&artdetail=CAC1009&getwgfilters=true& , maar ik moet zeggen dat ik er zelf geen ervaring mee heb.
Van Jos,
het is een kunst om ingewikkelde dingen simpel te brengen.
Hallooo
Ik fotografeer ook,ik ga een blog aan maken wat voorn spullen in heb,
willen jullie daar zo naar kijken?
enn;wie weet waar ik een goede paraplue kan kopen,voor fotografie,ssoon reflecty parableu
Thanx voor de overview…
Lijkt een beetje zack arias vertaald naar het nederlands :)
That’s a good thing by the way :)
Bedankt voor deze les, is zo duidelijk dat je er dadelijk wil aan beginnen.
Mooie uiteen zetting, kijk uit naar het vervolg.
Grt Nand.
Beste Kennet.
Zodra ik mijn flitser van de 5D afhaal en de pocket-wizard inzet op camera en onder de flitser geeft de 580EX II nog maar een klein deel van zijn vermogen.
Enig idee waar dit van komt?
Ter info.
Ik ben nu bezig om ook met flitslicht te gaan fotograferen.
En kijk dan ook met belangstelling uit naar uw antwoord.
Groet
Hans