- Stof op je camera sensor
- Scherpere foto’s nemen
- Hoe de camera het beste vast te houden
Niet één van de meest sexy onderwerpen, maar het geeft wel STOF tot nadenken (whaha!) Een van de grootste voordelen van een digitale spiegelreflexcamera is tegelijkertijd ook één van de grootste nadelen. Het kunnen wisselen van lenzen. Nu is dat op zich helemaal niet erg, maar wel het bijeffect dat dit (soms kan hebben), namelijk stof op de sensor. Dit valt vooral op bij egale vlakken (zoals strakblauwe luchten) met een klein diafragma (hoger F getal). Er zijn een aantal strategieën om het stof op de sensor zo veel mogelijk te voorkomen en als je toch stof op de sensor hebt (vrijwel onontkoombaar) dit op je foto’s te corrigeren en het stof te verwijderen.
Klein diafragma (hoge F waarde)
Komt er stof op de sensor, dan zul je dit vooral zien bij foto’s waar je een hoge F waarde gebruikt (vanaf F16-22) en op egale vlakken (je ziet het sneller op een witte muur dan in een heel ingewikkeld mozaïek). Ik zeg trouwens wel sensor, maar eigenlijk gaat het om een glaasje dat op de sensor zit. Doordat dit een klein eindje van de sensor zit moet de camera er echt op focussen en dit gebeurt alleen bij een kleiner diafragma (hoge F waarde). Bij een wijd open diafragma valt het licht gewoon om het stofje heen en valt het helemaal niet op.
Uit de wind
Eén van de tips die het meest voor zich spreekt is het uit de wind houden van de camera. Tussen het moment dat je de ene lens er uit hebt gehaald en de andere lens het gekoppeld is het gat van de camera open en loop je dus de kans dat er stof bij de sensor komt. Ga daarom altijd met je rug naar de wind staan en houd de camera naar beneden gericht. Ook kun je de lens in de fototas wisselen, dit houdt ook heel veel wind weg. Een andere tip is het uitschakelen van de camera als je gaat wisselen. Als de camera aan staat bouwt zich statische spanning op en dit heeft de nare gewoonte stofjes aan te trekken. De camera uit zetten voorkomt dit.
Wisselmoment
Daarnaast spreekt het voor zich dat je ‘het wisselmoment’ zo kort mogelijk moet laten duren. Zorg er daarom voor dat je de onderste kap alvast hebt losgedraaid en dat je zo snel de lens (ik zet hem altijd op de grond of op een tafel) in je camera kunt steken. In principe is het mogelijk om met twee handen in de lucht de camera vast te houden en de lens weg te halen en dan de nieuwe lens er in te draaien, maar dit hangt natuurlijk wel af van de grootte van de camera, lenzen en je handen ;) Ik vind het altijd bijzonder handig als er een tweede persoon bij is aan wie je de lens kunt overhandigen die je net van de camera haalt, zodat je snel de nieuwe lens er in kunt steken.
Niet wisselen
Er zijn ook fotografen die meerdere camera’s gebruiken, met verschillende lenzen. Doordat je geen lenzen wisselt, krijg je ook geen stof op je sensor is hier de redenatie. Wel een beetje een dure oplossing. Daarnaast loop je met sommige zoomlenzen (die naar buiten toe in- en uitzoomen) nog steeds de kans dat er door de zoom beweging stofjes de lens worden ingesleurd die uiteindelijk bij de sensor terecht komen. Stof is dus eigenlijk gewoon een fact of life. Andere technische oplossingen worden bedacht door camerafabrikanten. Door bij het opstarten kort de sensor te laten trillen claimen deze dat de gevoeligheid voor stof aanzienlijk minder wordt. Ook zijn er oplossingen waarbij de camera onthoudt waar de stofjes zich bevonden en dan probeert hij deze te compenseren.
Digitaal bewerken
Toch stof? Je kunt er voor kiezen om het stof te laten zitten, maar de donkere vlekjes (donkerblauw op een lichtblauwe lucht) gaan toch de aandacht trekken. Je kunt dit ook digitaal gaan bewerken, we zijn niet voor niets naar digitale camera’s geëvolueerd. Apple’s Aperture en Adobe’s Photoshop Lightroom hebben bijvoorbeeld een ingebouwde optie om “spots” te verwijderen.
Maar ook met Photoshop kun je dit doen, door gebruik te maken van de “Clone Stamp Tool”. Hiermee kies je een gebied dat je wilt kopiëren (’clonen’) op een andere plek op de foto. Door een gebied te selecteren dat heel erg lijkt op de plek waar het vlekje zit, kun je zo behoorlijk efficiënt een stofje verwijderen. Je kunt de clone tool cursor namelijk met de “[” en “]” net zo groot maken als het vlekje (liever net een tikje groter) waardoor je met één klik het vlak gekleurd hebt. Dit is natuurlijk wel afhankelijk van de hoeveelheid detail in het aan te passen gebied. Als je een stofje in een foto van een Rembrandt wilt aanpassen, dan zul je niet wegkomen met een simpele clone opdracht, tenzij je het niet erg vind als kleuren doorlopen ;) Ik zeg nu Photoshop, dit is een duur en log pakket. Ook met Photoshop Elements en Paint Shop Pro kun je deze tool gebruiken, die opties zijn iets betaalbaarder.
Voorkomen is beter dan genezen
Al dat corrigeren gaat op den duur wel vervelen. Moet er niet aan denken dat ik uit de selectie van 900+ foto’s die ik in mijn vakantie heb geschoten er 100-200 moet gaan zitten bewerken om meerdere stofjes per foto te verwijderen (die steeds op dezelfde plek zitten).
Sensor reinigen
Eerder dit jaar heb ik een “Rocket-Air cleaning system” gekocht. Dit klinkt stoerder dan het is voor een ding van €10, want het is namelijk een grote blaasbalg in de vorm van een raket met een smalle tuit er aan. Maar in die tuit zit juist de handigheid. Je gebruikt hem om stof van je lens ‘te blazen’.
Door via het menu in de camera de optie te kiezen die de spiegel opklapt (waardoor je dus de sensor kunt zien, anders zit er een spiegeltje voor) en vervolgens hard in het gebied van de sensor te blazen (zorg dat je hem niet raakt!!) blaas je als het ware het stof van de sensor af. Zorg er voor dat je opgeladen batterijen gebruikt, als de spanning van de camera valt terwijl de spiegel nog opgeklapt is kan deze onherstelbaar beschadigd raken (volg daarom altijd de camera handleiding). Houd ook de camera naar beneden gericht, dan ‘vallen’ de stofjes er het makkelijkst uit. Deze optie werkt natuurlijk alleen als de stofjes niet zitten ‘vastgekoekt’, je kunt ze met lucht niet van je sensor schrapen. Dit vereist meer drastische maatregelen.
Mensen gebruiken kleine schrapertjes/borsteltjes waarop wel of niet een klein beetje vloeistof wordt geplaatst, anderen gebruiken zelfs discofilm (zie hier voor een video uitleg). Ik heb beide methodes nog nooit toegepast, ik ben veel te bang om de sensor te beschadigen. Ik heb niet zo’n vertrouwen in een vaste hand. Tot nu toe heb ik het altijd kunnen reden met een blaasbalgje en Photoshop-trickery. Ik denk dat als het zo ver komt ik er dan liever voor kies de camera te laten schoonmaken door Canon (duurt wel even, want is een dure oplossing).
kijk eens bij chipclean
stuk goedkoper dan bij canon
en in kwartier klaar
Ik zet de camera altijd uit bij het wisselen van de lenzen. Als de camera aan staat is de sensor elektrisch geladen en daardoor statisch. Dit trekt stof aan!
He Kenneth,
Ik was bij een censor cleaning day van digitalwarehouse.nl
Hier heb ik kennis gemaakt met de: VISIBLE DUST ARTIC BUTTERFLY SL700
Link: http://www.digitalwarehouse.nl/visible-dust-artic-butterfly-sl700/art!464!!!2543!NL
Een borsteltje gemaakt van fiber haartjes. Deze laat je door middel van het apparaat even heel hard rond draaien. Ze worden dan een klein beetje statische en kan je zo over de censor gaan.
Voordeel is dat je de stof deeltjes niet terug je camera in blaast en dat ze aan de haartjes blijven plakken. Ze hebben ook een hele set, voor censor, camera house, lens. Ik heb me camera al een jaar en kon geen vieze deeltjes vinden :) dus heb ik het niet gekocht.
Stofjes kun je niet voorkomen.
Ik schiet zo’n 10.000 fotos per jaar en wissel veel lenzen.
Als je jezelf aan de omschreven richtlijnen houdt kun je stof goed in de hand houden. Ik maak altijd eerst de achterlens schoon en zet de lens met het markeringspuntje zodaning in mijn tas dat ik snel kan wisselen. Eens per 1 á 1,5 jaar reiningen bij http://www.chipclean.nl
Let op! Wisselen in de herfst in een een bos bij wind en vochtig weer is riskant.
Regelmatig lees ik allerlei tips over sensoreiniging en wat me opvalt is, dat er eigenlijk helemaal geen sprake is van “sensor”reiniging. Voor de sensor zit namelijk nog een filter, dus de stofjes zitten niet op de gevoelige en kwetsbare sensor. Vandaar dat ik mijn angst heb overwonnen en met een wattenstaafje heel licht(!) bevochtigd met vloeistof voor het reinigen van mijn bril de reiniging heb aangepakt. Wel uiterst voorzichtig uiteraard (let goed op de hoeken) en even met een wattenstokje droogmaken, om droogvlekken te voorkomen. Dit advies opvolgen is natuurlijk op eigen risico, maar het werkt prima en het is zeer goedkoop! Succes.
Hallo allemaal… ik heb het zelf gedaan en wel met de huisstofzuiger. Let op: ‘The Biggest Show On Earth’.
1: Spiegeltje opklappen, 2: Neem een erg zacht penceeltje met een haarlengte van ongeveer 1 cm. en koop deze nieuw. 3: Haal de zuigmond waar je de vloer in huis mee zuigt van de slang. 4: Zet de stofzuiger aan. WAAAARRRRSSCCCHHUUWWWIINNGG, 1: LAAT DE ZUIGMOND VAN DE SLANG NIET DICHTERBIJ KOMEN DAN 3 CM VAN DE LENSFITT. WAARSCHUWING 2: ZORG DAT DE MOND VAN DE STOFZUIGERSLANG ZICH NIET MET EEN ROTGANG ZICH INZUIGD IN HET GAT VAN DE CAMERA. 5:
GA RUSTIG MET HET PENCEELTJE OVER HET HELE OPPERVLAKTE VAN DE SENSOR EN DOE DIT 2 OF 3 KEER.
6: Zet de stofzuiger uit. 7: spiegelstand weer herstellen.
Ik ben nog niet klaar: Als u het spiegeltje RUSTIG OMHOOG haald dan ziet u nog een spiegeltje zitten WAT TE VOORSCHIJN KOMT ALS U HET GROTE SPIEGELTJE AL HALVERWEGE HEEFT OPGETILD EN DAT WAS BIJ MIJ OOK STOFFIG……KIJKT U MAAR EENS GOED! Stap 8: Zet de stofzuiger aan en HOUDT de stofzuigermond ongeveer 5 cm van de lensfitt. en gebruik weer het penceeltje voor het spiegeltje waar u direkt tegenaan kijkt als u de lens van de camera heeft verwijderd. Neem een sterke loup en kijk op het spiegeltje. Til het spiegeltje RUSTIG OP NAAR BOVEN en STOP HALVERWEGE want dan kunt u het 2e spiegeltje zien zitten (ONDER) en dit moet ook schoon want daarop mag eigenlijk ook geen stof op zitten en deze stofjes heb ik ook verwijderd met het penceeltje. Deze stofjes zijn NIET TE ZIEN OP DE FOTO maar horen hier ook niet thuis. Vergeet ook niet het AF gedeelte wat boven in de spiegelruimte zit. HET IS ZEER ECHT GEEN GAMMELE BOEL BINNEN IN DE SPIEGELRUIMTE WAAR JE DAN HET SPIEGELTJE ER UIT ZUIGD. Op korte termijn ga ik mijn lenzen ter handen nemen. Stofzuigers zijn met ander stofzuigers te bewerken. Alles wat ik heeft omschreven is absolute waarheid en als dit alles een leugen is dan hoop ik dat al het licht uit mijn ogen verdwijnt voor de rest van mijn leven. Mijn Camera is de Canon EOS 400D. Zou een tandarts of een huisarts of een juwelier of een chirurg of een kunstschilder of een postzegelverzamelaar…………….nouja……bedenk u zelf maar wie nog meer dan zijn of haar camera zal weg brengen. Als u een splintertje in uw vinger heeft, gaat u dan ook naar de huisarts?
Als ik alles al heeft moeten doen wat tegen mij is gezegd, dan was ik al lang krankjorem en had ik al lang in een inrichting gezeten. Misschien doet mijn verhaal wel veel stof doen opwaaien.
Groeten Hans en veel plezier met de fotogravie u allemaal.
Ik moet zeggen dat ik niet sta te springen om dit te proberen of te adviseren. Het risico de sensor of enig ander onderdeel in de camera te beschadigen is veel te groot, alleen al vanwege de grootte van een stofzuigermond.
Veruit het meeste vuil is eenvoudig te verwijderen met een blaasbalgje zoals een Rocket Blower, dat moet mijn inziens de eerste actie zijn bij stof op de sensor.
Een blaasbalgje is ook niet echt aan te raden. Tenzij je er eentje hebt die bij de luchtinlaat een filter heeft, anders is de kans groot dat je nog meer stof op je sensor blaast.
Sensorreiniging is een kritiek puntje bij het gebruik van een DSLR. Voorzichtig zijn is dus de boodschap en het verstandigste is dus om te laten schoonmaken door iemand die er speciale spullen voor heeft, of die spullen zelf kopen.
Ik zou enkel gereedschappen gebruiken die bedoeld zijn voor sensorreiniging.
Beste Hans,
Je methode klinkt vrij hardhandig en niet erg slim. Er zijn speciale sets ontwikkelt voor het schoonmaken van je sensor. Deze setjes zijn duur maar minder duur dan een nieuwe sensor.
Daarnaast zijn er bedrijven die gespecialiseerd zijn en ook nog eens garantie geven voor een totaal van 50 euro. Volgens mij was dat chipclean.nl
Jou manier lokt mij niet echt aan en raad ik ook af.
Groet,
Erik
Hallo beste Kenneth en beste Erik…
Kenneth: Ik kan mij wel goed voorstellen dat bij u de gestalte van
een stofzuigermond erg overweldigend is betreft de aanschouwing van de diameter van de stofzuigermond en dit is een misschien een angstaanjagend gezicht en gevoel voor u.
Kenneth: Het feit is dat er een zuigende werking aanwezig is vanuit de spiegelruimte en dus de ruimte die dus onder de spiegel is naar buiten en dit is nou ook de bedoeling. Kenneth: wat betreft een blaasbalgje, is dit nou ook weer niet doeltreffend want de stof moet niet alleen van de sensor af maar ook uit de gehele spiegelruimte en er onder. Een blaasbalgje is een tegemoed koming maar u haald niet alles ermee uit wat nou wel de bedoeling is. Een of meerder stofjes die op de sensor zitten worden opzij geblazen en blijven elders achter zitten en zijn nog aanwezig in de spiegelruimte en eronder als je pech heeft wat niet te zien is met het blote oog.
De schade die volgens uw gevoel en inzicht sterk aanwezig zijn
met de grote gestalte van de zuigmond doet geen enkele schade als deze zeer beslist niet in aanraking komt met de nogal kwetsbare delen. Kenneth en Erik: laten we nu eens stilstaan bij het moment als we een foto maken en we horen het geluid van de sluiter wat nogal goed hoorbaar is, dan is dit nogal een aardig dreuntje die daar plaatsvind binnenin en als u kijkt naar het roestvrije veertje (rechts naast het spiegeltje) dan is dit ook een nogal aardig kaliber die dit veroorzaakt. Dat het enigzins iets doorklinkt naar de sensor is echt niet alarmerend. De sensor is echt wel kwetsbaar maar het kan wel wat hebben en ik gaf al aan dat er sprake is van een zacht penceeltje en een zuiging aanwezig is van binnen naar buiten en er is dan geen enkele sprake van een kontakt van hard plastic zoals van de stofzuigermond en de sensor. Kenneth en Erik: de zuigkracht kan ook gehalveerd worden voor jullie gevoel als dit te angstaanjagend is voor jullie.
Hou de stofzuigermond dan ongeveer 8 a 9 cm van de lensfitt.
Kort gezegd is er sprake van een absoluut onschuldige zuiging van binnen naar buiten en van een aardig en lief zacht penceeltje. Als de stofjes hardnekkig zijn geweest op de sensor en deze niet op mijn onschuldige manier verwijderd hadden kunnen worden, dan was een natte cleaning nodig geweest. PS. ik ben nog vergeten te melden dat de: PLATE FOCUSING SCREEN / CUSHION, MIRROR, en dit is het buffertje die de slag opvangd van het spiegeltje als deze in de hoogste stand is en vandaar weer terug gaat naar de ruststand als er een foto IS gemaakt. Als u de lens verwijderd dan kunt u deze direkt zien zitten en is geplaatst boven het spiegeltje en de diepte gemeten van de lensfitt. tot de PLATE FOCUSING SCREEN / CUSIHON MIRROR is dit zo’n 12 mm. De kleur is diepdonker bruin en tegen zwart aan. Door een loupe gezien lijkt het erg op schuimrubber ook wel schuimplastic genoemd en dit schuimrubber is van een zeer hoge kwaliteit en mag natuurlijk nooit gaan uitdrogen en ook hier zag ik met het blote oog 2 haartjes aan zitten en heb deze verwijderd met een pincetje en NIET met de stofzuiger. Voor het blote oog is het een zeer fijne samenstelling. Tot slot, het waaid nogal behoorlijk in de spiegelruimte en eronder als er een foto gemaakt is en de oorzaak wordt veroorzaakt door het op en neer gaan van het spiegeltje en de bewegende delen en aangezien de stofjes erg licht zijn kunnen ze overal terecht komen en ook de haartjes die hangen aan de PLATE FOCUSING SCREEN / CUSHION MIRROR kunnen een keer los raken en elders weer terecht komen. Ik kan mij eigen wel voorstellen dat mijn manier van handelen wel nogal een onrustbarende en angstaanjagende indruk geeft bij de mensen die echt onterecht is want er is sprake van een zuiging van binnen naar buiten en er is absoluut geen enkel schadelijk kontakt met de gevoelige delen en de zuigmond van de stofzuiger. Over het algemeen wordt er erg veel angst ingeboezemd op internet en er is een nederlandse site die van tevoren mededelen dat alles gebeurd op eigen risico
als de camera gebracht is en de werkzaamheden in gang zijn en in aanwezigheid van de eigenaar van de camera zelf.
Sta je dan niet met angst en beven te kijken naar je camera en in dat kwartiertje ben je een kilo afgevallen van angst en het rillen terwijl je kijkt naar je naar je camera of het allemaal wel goed gaat. Sorry, maar ik kan dit allemaal niet goed volgen en misschien ben ik hier wel te stom voor.
KAN ER IEMAND HET EEN EN ANDER AANGEVEN WAT ER DAN VERKEERD KAN GAAN AL DAN NIET ZELF EEN OF MEERDERE VERKEERDE HANDELINGEN UITVOEREN DIE
SCHADELIJK ZIJN VOOR WAT DAN OOK IN DE CAMERA.
IK GA ER VANUIT DAT ZE GEEN STOFZUIGER GEBRUIKEN ZOALS IK. Het gaat erom de stofjes te verwijderen van de sensor en hier gaat het toch om in hoofdzaak.
Kenneth en Erik: ik voel mij eigen er uitstekend bij en ik begrijp dat jullie het risico weg willen nemen bij de mensen maar als je zelf verzekerd bent van jezelf dan is het toch goed.
Indien er mensen zijn die over het algemeen helemaal niets moeten hebben van het zelf doen……..breng u dan a.u.b. uw camera weg en laat het doen en misschien mag u dan wel meekijken.
Ik doe deze werkzaamheden met de grootste ontspanning en doordachtzaamheid in mij
en ik vind het erg leuk om het te doen en dit meen ik TEN ZEERSTE.
Als mijn Canon EOS 400D ooit de geest geeft en te duur is om te laten herstellen dan ga ik echt de camera geheel demonteren en de sensor eens goed onderzoeken en alles wat er omheen zit etc etc etc. en wat nou echt een kras kan geven op de sensor en wat je daar voor nodig heeft en de breekbaarheid van de sensor en hoe deze vast zit.
Misschien vind Kenneth dit wel leuk om foto’s te plaatsen van mij
die ik heeft gemaakt van de losse onderdelen en met een Macro lensje natuurlijk
Kenneth: Niet om het een of ander maar u heeft een bijzonder mooie en geweldige site die ik erg waardeer en bij deze dan nog. Ik denk dat ik beter een spiegelruimte en een sensorruimte volledig kan cleanen dan mooie en scherpe foto’s maken zoals van u.
Groeten Hans
Ik heb ook ooit een keer een blaaspeer gebruikt op de 400D. Er zaten wat stofjes op , dus het werd de hoogste tijd om schoon te maken. Dus ik blazen en uiteraard keek ik daarna of er nog stof over was. Ik kreeg een regelrechte rolberoerte , want ik zag dit :
http://2vtnuq.bay.livefilestore.com/y1pp3s7ZR26l8rZlKGV5XesB5EEdWyHBhlA_KfGNfubA5grNhcVw9y1L2AxVDg9nxNtDJakiU84Of-20Go218gCyTj887gD4fTU/HB0016.jpg?psid=1
Overbodig om te zeggen dat ik daarna NOOIT meer de blaasbalg geprobeerd heb……..
Tegenwoordig doe ik het op een manier die vele anderen afraden , met de groene Scotch Magic Tape. En voor mij werkt dit prima.
Ik heb een wat andere vraag: gaat de kwaliteit van een sensor in de loop van de tijd achteruit? Met onze 6 jaar oude Canon 350D lijken de fotoos wat minder in kleurintensiteit te zijn dan toen de camera nieuw was, of kan dit niet door ouderdom van de camera zijn (en dus eerder mijn ouderdom’)???
Ik lees hier heel veel over de oplossingen en tips bij open lenzen, maar ik heb dus een pocketcamera die ik veel gebruik. En een broer van mij heeft er ook een (hij is erg zuinig en voorzichtig met zijn camera ook, maar we gaan wel eens wandelen en maken dan gewoon in de open lucht foto’s (als het niet regent ofzo!). Toch hebben we beiden (ik al meerdere keren want ik heb hem langer) een aantal vlekjes gekregen op onze lenzen (wat niet op de lenzen zat, maar op de sensor). Ik heb een verzekering erop, maar het kost me toch telkens 30 euro om hem ervoor weg te brengen. Toch zonde. Ik heb expres nooit een groter toestel gekocht omdat dat juist bij open lenzen zo link zou zijn qua stof, maar nu krijg ik het juist bij mijn pocketcamera (van Panasonic) die me verder heel erg bevalt want hij kan o.a. mooi veel inzoomen, maar ja..dat is dus ook tegelijk zijn valkuil want dan komt het lens met zoomen tussen de lensuitstekende delen terecht en wordt inderdaad mee naar binnen genomen zonder dat je het ziet.
Is hier ook een tip voor om het weg te halen zelf ofzo (voorkomen is je camera gewoon niet gebruiken want ookal doe je het zo voorzichtig, dan kan je buiten gewoon geen foto meer maken in de buitenlucht..is ook niet de bedoeling he).
Hi,
Ik kwam er vanmorgen achter dat er stof onder mijn lens zit.
En ik heb geen idee hoe ik dit weer weg krijg. Het zit ook in het midden van de lens, dus met foto’s maken zal je het altijd zien.
Dus niet in de body van de camera.
Zelf heb ik er standaard zo’n filter op zitten, maar daar zit het dus ook niet tussen.
Ik hoop dat iemand hier weet hoe ik dit weg kan (laten) halen….