Werken met Lightroom Collections

Collections krijgen lang niet zoveel aandacht van Lightroom gebruikers als de meer sexy functionaliteit van de Adjustment Brush of Graduated Filters in de Develop module. Toch heeft Adobe met de Collections een krachtig hulpmiddel toegevoegd om je foto’s te organiseren die zeker het onderzoeken waard is. Vooral de Smart Collections bieden veel mogelijkheden.

Verdeel je foto’s onder met behulp van Collections

Lightroom kent verschillende organisatiemodellen, standaard komen foto’s bij het importeren in een map terecht, maar dat is niet de enige plek waar je je foto’s kunt organiseren (zie deze serie voor meer informatie over de werking van de Lightroom Library). Onder het Folders paneel is er ook een paneel voor Collections (collecties). Dit paneel is zichtbaar in de Library, Slideshow, Print en Web module van Lightroom.

Collections

Een collectie geeft hetzelfde beeld als een map, maar het verschil is dat hierin de foto’s niet fysiek staan, maar dat er een verwijzing wordt gemaakt. Op deze manier kun je je foto’s in meerdere locaties laten weergeven zonder dat je meerdere fysieke kopieën van dezelfde foto hebt. Zo kun je bijvoorbeeld een Amsterdam Zuidas collectie maken, maar de foto tegelijkertijd ook in een Architectuur collectie onderbrengen zonder dat je extra harde schijf ruimte kwijt bent aan een extra kopie.

Met collecties kun je je foto’s in meerdere locaties laten weergeven zonder dat
je meerdere fysieke kopieën van dezelfde foto hebt.

Een foto voeg je toe aan een collectie door één of meerdere foto’s in de Library module te selecteren en in het Collections menu een nieuwe Collection aan te maken of door de foto in een bestaande collectie map te slepen. Net als mappen kunnen collecties onder elkaar hangen, zodat je bijvoorbeeld een Landschappen > Nederland, een Landschappen > Frankrijk en een Landschappen > Groot-Brittannië collectie kunt maken.

Maak de collectie Dordt in Stoom 2008 aan, hang deze onder de Evenementen
Collection Set en plaats hierin alle geselecteerde foto’s

Om foto’s te selecteren voor een set kun je naar de afzonderlijke mappen gaan, maar je kunt in de Lightroom Library module de foto’s ook filteren om snel tot een set foto’s te komen die je naar een collectie map sleept. Je kunt hier bijvoorbeeld zoeken op specifieke keywords, maar ook op andere metadata die aan de foto is verbonden.

Ik sla standaard mijn foto’s op in folders met de structuur jaartal > maand > dag en een omschrijving. Vervolgens sleep ik de bewerkte foto’s met vier of meer sterren naar een relevante collectie map om dezelfde typen foto’s bij elkaar te laten zien. Eigenlijk doe ik dat slepen lang niet altijd, want ik heb een handiger manier om foto’s automatisch bij elkaar te plaatsen (zie verderop in het artikel).

De foto’s die in een collectie zitten kun je, net zoals binnen het Folders (mappen) gedeelte, exporteren naar een nieuwe catalogus. Je kunt een collectie dus gebruiken om foto’s bij elkaar te zoeken die je in een nieuwe catalogus wilt plaatsen. Het eenvoudigste hiervoor werkt de Quick Collection waaraan je met behulp van de ‘B’ toets foto’s kunt toevoegen.

Quick Collections

De Collections mappen zijn statisch, je moet zelf de foto’s er in slepen (let op, ze worden niet fysiek verplaatst) en ze organiseren. Er zijn echter ook Collections die iets meer automatisch te werk gaan.

Door bij het werken met je foto’s in de Library op de ‘B’ toets te drukken voeg je foto’s toe aan de zogenaamde Quick Collection. Dit is een flexibele manier om snel een selectie foto’s aan een tijdelijke collectie toe te voegen en daar de volgende stappen mee uit te voeren. Zo gebruik ik bijvoorbeeld de Quick Collection om een set foto’s te selecteren die ik vervolgens naar Flickr stuur. Maar vanuit een Quick Collection kun je natuurlijk ook eenvoudig je foto’s naar een Collection map slepen.

De Quick Collection is vooral handig als je verschillende foto’s uit verschillende mappen bij elkaar wilt zoeken of een selectie foto’s over meerdere dagen wilt verwerken. Als je klaar bent met een foto kun je door weer op B te drukken de foto uit de Quick Collection verwijderen. Elke Lightroom catalogus heeft één Quick Collection collectie.

Je kunt trouwens ook een andere collectie selecteren waar de foto’s in moeten worden gezet als je op ‘B’ drukt. Dit kan met de optie “Set As Target Collection” als je met de rechter muisknop op een Collection drukt. De foto’s worden hier automatisch in gezet totdat je weer met de rechter muisknop op de Collection drukt en “Set As Target Collection” aanklikt zodat het vinkje weg gaat.

Smart Collections

De echte kracht van de Lightroom database ervaar je echter met de Smart Collections, de slimme collecties. Voor deze collecties kun je regels instellen waaraan een foto moet voldoen (bijv. alle foto’s met vier sterren genomen in Amsterdam of alle foto’s met de tag ‘verjaardag’ en ‘Sofie’). Komt er een nieuwe foto bij in de database die voldoet aan de regels, dan wordt deze automatisch aan de collectie toegevoegd. Haal je één van de filterregels weer weg (omdat de foto toch drie in plaats van vier sterren krijgt), dan verdwijnt de foto ook weer uit de collectie.

Je kunt foto’s filteren op keyword “kerk” met vier sterren…

… maar door een smart collection aan te maken en te filteren op hetzelfde …

… blijft het filter bewaard en worden er automatisch foto’s toegevoegd

Heb je eenmaal een goede structuur bedacht voor de Smart Collections dan hoef je hier in principe dus weinig meer aan te wijzigen, Lightroom zorgt er automatisch voor dat alles op de juiste plek terecht komt.

De mogelijkheden voor Smart Collections zijn eindeloos, vrijwel alle metadata die aan een foto zijn toegewezen, de keywords en de beoordelingen die je aan de foto geeft kun je in een regel verwerken. Filter op naam, keywords, datum, locatie, naam van de fotograaf en titel, maar ook of de foto al bewerkt is, wat de beeldverhouding is, of hij is bijgesneden en of hij al naar Flickr of Facebook is gestuurd (verschillende Lightroom plug-ins voegen extra metadata typen toe). Daarnaast kun je aangeven of de selectie aan alle regels (all) moet voldoen of minimaal aan één van de regels (any).

Als je de alt (PC) of option (Mac) toets vast houdt bij het aanmaken van een nieuwe Smart Collection regel, dan zul je zien dat de + toets een # wordt. Hiermee kun je een regel laten inspringen. Normaal geldt dat je ‘all’ of ‘any’ toepast op alle regels, maar door een regel te laten inspringen kun je extra ‘all’ of ‘any’ regels toevoegen.

Op deze manier kun je dus zowel de kerken als de kastelen selecteren, maar dan alleen de kastelen in Schotland en alleen de kerken in Amsterdam.

Op Foto-Biz.com las ik een handige truc om te ontdekken welke foto’s nog niet aan een collection zijn toegewezen. Je kunt namelijk niet op ‘collection is empty’ selecteren in de Smart Collection regels. Je kunt echter wel “doesn’t contain” kiezen. Door a,b,c,d,e,f,g,h,i,j,k,l,m,n,o,p,q,r,s,t,u,v,w,x,y,z in te vullen krijg je toch alle foto’s die niet aan een collectie zijn toegewezen. Handig! Nadeel is wel, dat dit niet voor Smart Collections geldt, je ziet dus alleen de foto’s die niet in een Collection staan, terwijl ze ook al in een Smart Collection voor komen.

Geen collectie toegewezen filter

Voordeel van Smart Collections is meteen ook dat je gedwongen wordt metadata aan de foto’s toe te voegen. Dit werkt ook met terugwerkende kracht, als je zeker weet dat je meer foto’s hebt in de categorie “kerk” of “Schotland”, dan kun je in je bibliotheek speuren naar meer foto’s en daaraan de keywords toewijzen. Op deze manier zorg je er dus ook voor dat je je hele bibliotheek beter organiseert.

Mocht je later besluiten dat je je foto’s in een ander pakket wilt gaan organiseren, dan kun je de keywords meenemen en zo snel je organisatie in het andere programma opbouwen. Als je je foto’s alleen in collecties had gestopt zonder goede keywords was dit veel meer werk geweest.

Aandachtspunten

Er zijn een aantal aandachtspunten bij het gebruik van collecties ten opzichte van het gebruiken van standaard mappen. Het is niet mogelijk foto’s op elkaar te stapelen (stacken) in een collectie. Je kunt de sorteervolgorde in Collections wijzigen, maar je kunt niet sorteren in User Order of door foto’s te verslepen in Smart Collections.

[ad#Lightroomwinnen]Je zult een collectie niet op je harde schijf terugvinden, de collectie is virtueel en onderdeel van de Lightroom catalogus. Als je een foto uit de collectie verwijdert verdwijnt deze niet uit de Lightroom catalogus of van de harde schijf.

Voor een collectie wordt dus geen map aangemaakt in het besturingssysteem, je hoeft niets te wijzigen aan je backup methodiek. In het algemeen moet je er voor zorgen dat je, naast de fotobestanden op de harde schijf, ook de Lightroom catalogus backupped om je collecties veilig te stellen!

Collections gebruiken

In de Lightroom Library module kun je verschillende typen Collections aanmaken. De ‘normale’ Collection, de Smart Collection en de Collection Set. Zowel de Collection als de Smart Collection kun je in een Collection Set onderbrengen. Collections kun je ook onder elkaar plaatsen zodat je subcategorieën kunt maken. Het is echter niet mogelijk Smart Collections onder elkaar te plaatsen of een Smart Collection naar een andere Smart Collection te laten verwijzen.

Ik maak voornamelijk gebruik van Smart Collections om mijn foto’s na bewerking te organiseren. Bij het importeren van de foto’s wijs ik algemene keywords toe en nadat alle foto’s zijn geïmporteerd en de previews zijn aangemaakt (koffietijd) wijs ik specifiekere keywords toe aan foto’s.

Vervolgens ga ik op de normale manier door de foto’s heen, ik maak de achtergrond zwart door twee keer op L te drukken, laat de foto’s het gehele beeld vullen met shift+tab en zet CAPS LOCK aan. Hierdoor ga je automatisch naar de volgende foto als je er een P (pick), X (reject) of U (unrated) waardering aan hebt gegeven. Van elke foto bepaal ik dan of ik hem wil bewaren, wil weggooien of geen waardering er aan wil geven.

In de Library filter ik vervolgens op de Picks, zodat ik alleen die foto’s zie die ik heb uitgekozen en die ik verder wil bewerken. Is de bewerking gedaan, dan wijs ik vier sterren (geschikt voor Flickr en fotoblog) of vijf sterren (ook geschikt voor portfolio) toe.

Schotland portfolio collection

Vervolgens maak ik een Smart Collection aan, vaak gerangschikt onder een Collection Set, en geef aan dat ik hierin alleen de foto’s wil zien met vier (of meer) sterren en met een bepaald keyword. Vaak zijn de foto’s ook automatisch onder andere Smart Collections ondergebracht, omdat ik al een flink aantal Smart Collections heb aangemaakt voor algemene zoektermen als ‘kerk’, ‘kasteel’, ‘nederland’, ‘engeland’, ‘zwartwit’, ‘hdr’, etc.

Er zijn ook gebruikers, zoals bijvoorbeeld Scott Kelby (Photoshop guru) hier beschrijft, die de foto’s in Collections slepen en niet gebruik maken van Smart Collections. Het gevaar hierbij is dat als je over zou stappen naar een nieuw organiseer programma of je Lightroom bibliotheek is onherstelbaar beschadigd en je hebt geen backup, dat je de onderverdeling in Collections kwijt bent. Smart Collections kun je echter altijd herbouwen op basis van de metadata die aanwezig is bij de foto’s.

Lightroom 3

Zoals hiervoor al aangegeven, Collections zijn in Lightroom 2 alleen beschikbaar in de Library, Slideshow, Print en Web modules. In Lightroom 3 komt daar (eindelijk) de Develop module bij. Hierdoor hoef je niet steeds terug naar de Library om met je collections te werken als je in Develop aan het werk bent.

Foto’s naar Flickr publiceren

Lightroom 3 biedt ook nieuwe Publish Collections functionaliteit. Deze biedt directe toegang tot Flickr, het toevoegen van een foto aan je Photostream is een kwestie van ‘drag en drop’ en het indrukken van de Publish knop. Je kunt al je foto’s zien, als je aanpassingen maakt worden deze na het indrukken van de Publish knop op Flickr aangepast. Als een Flickr bezoeker commentaar geeft op een foto kan deze ook de bibliotheek ingezogen worden.

Het voordeel is dat je door foto’s in mappen te slepen een synchronisatie proces in gang zet en niet per se een export hoeft uit te voeren. Veel plug-ins werken al op deze manier, maar nu zit het standaard in Lightroom. Adobe biedt ook andere partijen de mogelijkheid zo’n integratie te realiseren.

Er zijn veel verschillende manieren om met folders, filters en collections om te gaan in Lightroom, het komt er uiteindelijk op neer dat je een methode ontwikkelt waarmee jij zelf het lekkerst en het meest efficiënt werkt voor het type fotografie dat je zelf doet. Lightroom legt je de werkwijze niet op, maar biedt je het gereedschap om zelf de beste methode te kiezen. De Collection functionaliteit is een krachtig gereedschap.

[ad#Lightroom]