- Lightroom tips
- Fotoworkflow met Lightroom
- Lightroom Flickr workflow
- Acht tips voor Lightroom 3
- Lightroom sneltoetsen
- Meer Lightroom tips
Lightroom is al langere tijd op de markt en een favoriet van veel fotografen. Het pakket is echter zo uitgebreid (hoewel lang niet zo uitgebreid als Photoshop) dat lang niet alle fotografen alle finesses en details kennen. In dit artikel deel ik een aantal tips en mogelijkheden die je misschien nog niet had ontdekt in Lightroom. En stiekem zijn er een aantal ook prima toepasbaar in Camera Raw.
1. Verschil tussen Exposure en Brightness
In de Develop module van Lightroom (en Camera Raw) zitten twee gereedschappen die ogenschijnlijk hetzelfde lijken te doen. Exposure en Brightness verhelderen allebei de foto, maar hoe ze dit doen zit toch anders in elkaar. De Exposure balk versterkt vooral de helderste delen van de foto. Een kleine verschuiving heeft al snel een groot effect en kan er voor zorgen dat een deel van de foto overbelicht raakt. Brightness maakt de foto ook helderder, maar doet dit voornamelijk in de middentonen van de foto, waardoor de meest felle delen van de foto veel minder snel overbelicht raken.
Origineel
Brightness maximaal
Exposure maximaal
Brightness lijkt daarmee een beetje op het Fill Light gereedschap, maar deze laatste richt zich juist weer meer op het helderder maken van de donkerste tonen. Zo heeft elk op het eerste gezicht op elkaar lijkend gereedschap toch zijn hele specifieke toepassing. Maak slim gebruik van de individuele kracht van elk gereedschap.
2. Wanneer ga je te ver met Clarity
Clarity is een verslavend gereedschap in Lightroom, zeker toen het pas nieuw was werd het veelvuldig gebruikt door fotografen. Door naar rechts te schuiven met de Clarity balk kun je de foto extra impact geven. Clarity past lokaal extra contrast toe, waardoor de foto scherper oogt en je onderwerp meer uit de foto lijkt te komen.
Door te veel Clarity ontstaan er donkere randen langs het onderwerp
Te veel Clarity toepassen op de foto heeft echter een nadelig effect. Zo zie je bij te veel Clarity donkere lijnen rond je onderwerp ontstaan waardoor goed zichtbaar is dat je een nabewerking hebt toegepast. Kijk dus goed rond de randen van je onderwerp of zo’n extra lijn zichtbaar is geworden en haal de sterkte van het Clarity effect wat terug.
Bewerk je een foto van een vrouwelijk model, dan is het aan te raden het gebruik van positieve Clarity (de balk naar rechts) zeer te beperken. Clarity versterkt namelijk ook elke oneffenheid op de menselijke huid en in een portret foto van een vrouw ben je eerder op zoek naar verzachting van de huid. Voor een portretfoto van een man is dit weer geen belemmering, een wat ruigere bewerking past hier vaak beter bij.
Clarity is trouwens niet exclusief voor Lightroom, ook in Camera Raw (Photoshop Elements of Photoshop) kun je dit gebruiken!
3. Histogram op detailniveau
Het histogram is een belangrijk element om de belichting van een foto te beoordelen. Aan de hand van het verloop van de grafiek kun je beoordelen of je foto wellicht over- of onderbelicht is of ‘precies goed’. Het histogram vormt dan ook een belangrijk element van Lightroom, in zowel de Library als de Develop module is het histogram zichtbaar. De grafiek laat de belichting over de hele foto zien, maar soms wil je alleen de belichting van het belangrijkste element van de foto controleren.
Originele crop
Aangepaste crop
Je kunt hierbij gebruik maken van de bijsnijd functionaliteit (Crop) die je met de R toets kunt oproepen in de Develop module. Het histogram wijzigt namelijk afhankelijk van de crop van de foto. Je kunt dus de crop tijdelijk wijzigen om de belichting in het midden van de foto te controleren en eventueel bij te stellen en vervolgens kun je de originele crop weer instellen.
4. Steeds dezelfde witbalans met een verbonden camera
Lightroom 3 biedt de ingebouwde mogelijkheid om een camera aan te sluiten met een USB kabel en de foto’s direct uit de camera op de computer weer te geven. Deze optie heet Tethering. Erg handig als je met een model schiet in de buurt van een paar stopcontacten. Vaak wijzig je achteraf in Lightroom nog de witbalans, maar tijdens het schieten kan een verkeerde witbalans er voor zorgen dat je de foto niet op de juiste waarde kunt inschatten.
Kies voor Same as Previous in de ontwikkel instellingen bij tethered schieten
In de ’tether’ balk van Lightroom zit echter een optie waarmee je kunt inschakelen dat op elke nieuwe foto die in de Lightroom map binnen komt automatisch de bewerking wordt toegepast die je op de vorige foto hebt toegepast. Als je dus eerst een foto schiet met een grijskaart (voor de witbalans) en in Lightroom gebruik maakt van de tool om een neutrale kleur aan te wijzen in de foto, dan wordt na inschakelen van de optie ‘Same as Previous’ (druk op het icoon van de radartjes) automatisch dezelfde witbalans instelling toegepast op elke nieuwe foto.
5. Hulplijnen
Als je de R toets indrukt in Lightroom kun je de foto bijsnijden. Je krijgt dan hulplijnen om de compositie te bepalen. Standaard staan deze hulplijnen ingesteld op de derdenregel (het boter-kaas-en-eieren speeldveld), maar je kunt ook gebruik maken van andere hulplijnen, bijvoorbeeld voor de gulden snede of een diagonale compositie.
Bijsnijden hulplijnen
Je kunt de hulplijn eenvoudig wijzigen door eerst op R te drukken om naar het crop gereedschap te gaan en vervolgens in het Tools menu te kiezen voor Crop Guide Overlay. Vervolgens kun je een specifieke weergave van de hulplijnen kiezen om je compositie verder te fine-tunen.
6. Geen afleiding
Als ik de foto’s op hun waarde wil inschatten wil ik zo min mogelijk afleiding. Ik maak dan vaak gebruik van een donkere achtergrond door twee keer de L toets in te drukken. De achtergrond wordt dan helemaal zwart. Maar de foto wordt nog niet op maximale grootte weergegeven. Door op shift+tab te drukken worden alle zijbalken (en de boven- en onderbalk) automatisch ingeklapt waardoor de foto maximaal wordt weergegeven. Door weer shift+tab in te drukken krijg ik de balken die eerder open stonden weer terug.
Extra bonus is dat het de laadtijd van de foto ten goede komt. Lightroom hoeft te informatie in de zijbalken niet in te vullen, waardoor de foto’s sneller laden.
Solo mode
Een afgeleide daarvan. Als je foto’s bewerkt scroll je vaak heen en weer tussen de uitgeklapte functies in de rechter zijbalk van de Develop module. Je kunt er echter voor kiezen de instellingen één voor één te tonen door met de rechter muisknop in het grijze deel van de zijbalk te drukken en te kiezen voor Solo Mode. Als je dan één optie aanklikt klappen alle andere onderdelen automatisch dicht. Deze instelling geldt per zijbalk en per module, als je dit in Develop kiest heeft dit geen effect in de Library module, tenzij je deze optie daar ook kiest.
7. Foto’s zenden naar een specifieke map
Tijdens het bekijken van foto’s en selecteren van de foto’s die ik wil gaan nabewerken of exporteren naar Flickr of andere locatie om uiteindelijk met de wereld te delen maak ik vaak een Collection Set map aan om de foto’s tijdelijk op te slaan. Je kunt hiervoor gebruik maken van de B sneltoets die de foto’s standaard naar de Quick Collection map stuurt, maar wist je ook dat je elke andere collection set map kunt selecteren en met de rechtermuisknop kunt instellen als locatie waar deze foto’s naartoe worden gestuurd?
Rechtermuisknop op een Collection Set, Set as Target Collection
8. Meer mogelijkheden in de Web Module
De Web module biedt een snelle manier om een set van je foto’s om te toveren tot een portfolio webpagina of een overzicht waarbij je model kan bepalen welke foto’s hij/zij graag zou willen ontvangen of nabewerkt zou willen zien. Wist je echter dat er een mogelijkheid is om extra mogelijkheden te tonen om de HTML code van de webpagina verder te bewerken?
Het is een soort verborgen optie die je alleen op een specifieke manier kunt openen. De bewerkingen die je toepast zijn ook niet altijd zichtbaar in de weergave in Lightroom zelf, je moet soms ‘Preview in Browser’ selecteren om het effect in je browser te bekijken.
Het vereist voor veel opties kennis van CSS (style sheet instellingen, deze bepalen de kleuren en opmaak van je webpagina), in de invulvelden kun je extra stijl commando’s ingeven, bijvoorbeeld voor de ‘border-left’ waarde kun je zeggen ‘solid 1px blue’ om aan de linkerkant een dunne blauwe lijn te tonen. Maar je kunt op veel plekken ook in een selectievakje simpelweg de kleur wijzigen. Geen enorme aanpassingen, maar wel interessant om je gallerij nog net wat beter in je website te integreren of subtiel te laten afwijken van andere stijlen. Welke wijzigingen je kunt doen hangt trouwens af van de template die je kiest.
De optie zet je op een Windows PC aan door de Ctrl+alt+shift+/ toets tegelijktertijd in te drukken (eenvoudige shortcut he?). Op de Mac is het nog iets lastiger. Ga naar de Web Module, druk op het Help menu en terwijl deze open staat druk op de Shift+Option toets (de toets waarop alt staat) en je kunt Use Advanced Settings kiezen in het menu. Pfoe!
Zomaar een paar tips die je misschien nog niet kende, hopelijk zat er iets voor je bij. Misschien heb je nog tips voor de andere lezers? Kijk voor meer Lightroom informatie ook verder in het hoofdstuk Nabewerking op deze site!
[ad#Lightroom]
Dank je Kenneth voor deze leerzame artikel. Ik heb geen Lightroom, maar heb sinds kort Photoshop Elements 9 en daarmee samen Camera RAW, dus deze tips vind ik oor heel handig om te weten.
Wens je een goed weekend en tot een volgende keer.
Groetjes van Wilma
Wilma,
Is camera RAW in Photoshop elements 9 beschikbaar voor de Nikon D90?
Hi George, jazeker! Je kunt er echt fantastische dingen mee. Ook je JPeg foto’s kun je daarin bewerken, belichting en zo wijzigen. Je moet ze gewoon openen als Camera RAW files. Ik ben nu bezig van mijn oude foto’s te bewerken en ze zijn zoveel beter. Ik heb het maar sinds onlangs, dus ben ik het zelf nog aan het leren. Succes!
Groetjes, Wilma
Ik werk nu al een tijdje met Lightroom3 en had ook al het boek van Scott Kelby gelezen, maar deze kende ik nog niet. Handig.
Weerom een verplicht te lezen artikel !
2 Vraagjes:
1. Hoe heten “brightness” en “exposure” als je LR in het nederlands hebt staan?
2. Witbalans:
Als ik een eerste foto in raw schiet met een grijskaart en ik stel de witbalans in. Daarna verander ik mijn camera naar schieten in jpg en zet op tethered in WB “same as previous”. Komt dat dan goed?
Zonnige groeten,
Dirk
Brightness = Lichtsterkte
Exposure = Belichting
Kan iemand mij een eenvoudig boek aanbevelen, (liefst in nederlands) hoe ik moet werken met lightroom 3.3
groetjes sylmar.
Persoonlijk vind ik “Lightroom 3 ontmaskerd” van Piet Van Den Eynde het beste nederlandstalig boek. De auteur werkt wel met een Engelse versie van Lightroom, en de Nederlandse en Engelse termen worden soms door elkaar gebruikt, maar dat is voor mij dan ook het enige minpunt. Voor de rest een zeer begrijpbaar en volledig boek.
Hallo Sylmar.
Ik werk met LR 3.3 en ik heb het nederlanstalige boek Lightroom3 van scott kelby ISBN 978-90-430-2048-0. Dit boek bevalt mij goed. Scott kelby heeft een wat vreemde humor maar dat maakt zijn boek er niet minder om.
je tovert weer een paar prachtige tips eruit! Erg leuk weer om over Lightroom op je site te lezen…..
//Dave
Tja, weer eens bedankt Kenneth! Ik zal me eens rustig zetten om alles eens goed te bekijken
Hoi Kenneth,
Als je de volgende keer over lightroom schrijft zou je dan ook de nederlandse namen erbij willen zetten.
Alvast bedankt.
Groetjes Angelique
Bedankt voor de vele tips; zou nog mooier zijn als achter de engelse benamingen van Lightrooom de Nederlandse naam vermeld zou worden. Het programma is er tot slot ook in het Nederlands en nu is het lastig om er achter te komen wat ze pricies bedoelen.
mvrgr. otte
Ik werk al vanaf het begin met LR en ben er zeer enthousiast over. Ik heb in het begin getobd met deze beide knoppen. Het is opvallend, misschien tekenend, dat zowel in de ‘Help’ van LR, als ook een gerennomeerd boek als dat van Scott Kelby er niets beschreven staat over deze knop.
De knop ‘Lichtsterkte’, evenals de knop ‘Contrast’ gebruik ik nu helemaal niet meer.
Mijn favoriete route is de volgende:
Eerst de witbalans corrigeren.
Dan ‘Belichting’ aanpassen. Dit dient vooral om een verkeerd belichte foto te corrigeren. De beste resultaten bereik je door Raw-foto’s een tikje over te overbelichten en die dan op deze wijze te corrigeren met de min, dus wat donkerder maken.
Hoog- en laaglichtpieken daarna corrigeren met resp. ‘Herstel’ en ‘Zwarting’. Eventueel daarna schaduwen (mn in tegenlichtopnamen) wat ophalen met ‘Invullicht’.
Als dit niet voldoende is, dan nog fine tuning met de schijfjes onder kleurtintcurve (zelden nodig).
Ten slotte bijna altijd een beetje ‘Helderheid’ (Clarity) (tot maximaal +20), maar niet op portretten, zoals Kenneth ook aangeeft. juist dan eerder een beetje minnen) Wel eerst de foto op 100% zetten om het resultaat goed te kunnen beoordelen.
Ik ben nog maar een Lightoom-beginner en heb nog heel wat over uit te dokteren, maar ik zit met een aantal stomme probleempjes, waarvoor ik maar geen oplossing vind.
1. Weet u misschien hoe ik tegelijkertijd kan inzoomen én het rechttrekgereedschap gebruiken? Het lukt me elk afzonderlijk, maar een combinatie zoals in Photoshop werkt niet.
2. Bij het uitsnijgereedschap ben ik aan het experimenteren geweest door verschillende verhoudingen in te voeren via “Aangepaste verhouding invoeren”. Hoe krijg ik mijn experimenten terug gewist?
Misschien toch maar het boek van Scott Kelby of Piet van den Eynde kopen?
Hoi Yo,
1. Dit kan inderdaad niet, maar dit komt omdat je aan de lijnen moet kunnen trekken en als je inzoomt zijn die buiten beeld. Als het je gaat maar een deel van de foto uit te knippen, dan kun je het vlak kleiner maken door aan de randen te trekken. Als je dan deze optie uitschakelt blijft er een kleiner beeld over.
2. Aan de linkerkant van het scherm kun je de bewerkings geschiedenis zien van de bewerkingen die je hebt toegepast. Als je op een bewerking lager in de lijst drukt ga je terug naar de stand op dat moment. Als je geen andere bewerkingen hebt gedaan kun je ook rechts onderin op de Reset knop drukken.
Een boek kopen kan verder natuurlijk nooit kwaad en daar noem je twee toppers. Hier op de site in het gedeelte Nabewerking kun je trouwens ook veel Lightroom informatie vinden.
Hoi Kenneth,
Goed verhaal over Lightroom 3. Ik ben bezig met een presentatie te maken en wil foto’s in een andere volgorde hebben. Als ik in de strip ga staan met de muis en ga slepen gebeurt er niets. wat doe ik fout?
Verder fijne feestdagen en een voorspoedig en vele tips in 2012
Koos
Ga in de Bibliotheekmodus naar de Gereedschapbalk (boven de strip, onder de ). Kies bij Sorteren voor ‘Gebruikersvolgorde’.
Herstel bericht
Ga in de Bibliotheekmodus naar de Gereedschapbalk (boven de strip, onder de Preview ). Kies bij Sorteren voor ‘Gebruikersvolgorde’.
Beste Kees,
>
> Ben ik nog een keer, nu ben ik ook in de gereedschapsbalk dat keuze
> blokje kwijt, ik kan dus nu helemaal niets selecteren en de volgorde
> niet meer aanpassen terwijl de volgorde wel is veranderd. Wat is de
> oplossing ? Ik ga toch maar het boek kopen van Scott, misschien staat
> daar meer in over dit onderwerp.
>
>
Groeten Koos
> Beste Kees,
>
> Ben ik nog een keer, nu ben ik ook in de gereedschapsbalk dat keuze
> blokje kwijt, ik kan dus nu helemaal niets selecteren en de volgorde
> niet meer aanpassen terwijl de volgorde wel is veranderd. Wat is de
> oplossing ? Ik ga toch maar het boek kopen van Scott, misschien staat
> daar meer in over dit onderwerp.
>
>
> hartelijke groet,
> Koos
Helemaal rechts van de gereedschapsbalk zie je een pijltje. Klik daarop en kies wat je wilt zien; in dit geval Sorteren.
ben je de balk kwijt? Druk de T-toets (toolbar).
Bedankt Kees, alleen nu nog even gebruikers volgorde, , die staat er bij mij niet tussen, kan het zijn dat het komt omdat de foto’s uit meerdere mappen komen?
De Gebruikersvolgorde is alleen actief, als je in de laagste map van de mappenstructuur zit (linkerpaneel).
Dat geldt voor zowel de mappen op je harde schijf, als in de verzamelingen. Bij een selectie op trefwoorden werkt het ook niet.
Kan ik dit dan oplossen door de verzameling die uit verschillende mappen komt in een nieuwe map te zetten of werkt dat niet?
Ik begijp niet wat je nu (nog) precies wilt oplossen.
Sorry dat ik onduidelijk ben. Ik heb foto’s in de filmstrip staan die uit verschillende mappen komen, ze staan nu op volgorde van opname tijdstip. Ik wil daarin verandering aanbrengen om er meer een verhaal in te krijgen. Het verplaatsen lukt mij niet. Nu was mijn vraag als ik die serie foto’s, 300 stuks, in een aparte map kopieer, lukt het dan wel om de volgorde te veranderen.
Als je er een verzameling van maakt, dan kan je er vervolgens een eigen volgorde aan geven mbv Gebruikersvolgorde.
Hoi,
Bij deze een vraagje.
Missh beetje stom, maar ik vind lightroom persoonlijk een vrij moeilijk programma om mee te werken.
Hoe haal je bv een achtergrond bij ee n foto weg en importeer je daar een anderen achtergrond bij??
vriendelijke groeten
Marieke
Hoi Marieke,
Dat is iets wat Lightroom niet doet. Lightroom past de bewerkingen toe op de gehele foto of je kunt kleinere onderdelen bewerken met het lokale bewerkingen penseel, maar als je wilt knippen en plakken of elementen wilt vervangen kan dat niet. Voor dat soort aanpassingen heb je een fotobewerkingsprogramma zoals bijvoorbeeld Photoshop nodig.