Eerste indrukken Lightroom 5

Gisteravond heeft Adobe een publieke testversie van Lightroom 5 vrijgegeven. Deze nieuwe versie van Lightroom biedt niet de grote wijzigingen die in de vorige versie werden uitgebracht (o.a. nieuwe RAW engine), maar biedt meer verfijningen om prettiger te werken met het programma.

Adobe Lightroom 5 beta

Aandachtspunten voor deze versie zijn de prestaties van de Ontwikkelen module en de mogelijkheid het klonen/retoucheren penseel als healing brush te gebruiken waardoor je niet meer vast zit aan rondjes bij het klonen / retoucheren, maar vrij kunt intekenen.

Verder een nieuw Radiaal filter waarmee je een ovaal kunt plaatsen op de foto om de randen donker te maken of juist op te lichten en ook nieuw is de Rechtop optie, deze analyseert of de horizon van je foto horizontaal staat en kan perspectief corrigeren.

Net als met de eerdere testversies krijg je nu ook weer de mogelijkheid de nieuwe functies uit te proberen en door het geven van feedback het eindproduct te verbeteren. Zoals gezegd, het gaat om een testversie, dus doe er nog niet je kritieke werk mee!

Systeemeisen

De Lightroom 5 beta is gratis te downloaden van de Adobe labs website. In tegenstelling tot eerdere versies is er geen ondersteuning meer voor Windows Vista (Windows XP werd al eerder los gelaten), alleen Windows 7 met Service Pack 1 en Windows 8 worden ondersteund. Voor Mac gebruikers geldt dat Mac OS X 10.6 Snow Leopard niet meer wordt ondersteund, je moet beschikken over een Mac OS X 10.7 of hoger systeem.

Net zoals vorige keren geeft Adobe aan dat het laten vallen van ondersteuning voor besturingssystemen het testen eenvoudiger maakt waardoor er minder bugs zouden moeten zijn.

Prestaties

De prestaties van de Ontwikkelen module hebben veel aandacht gekregen. Na het openen van de Ontwikkel module zou je sneller met de foto moeten kunnen werken, het Laden… bericht moet sneller verdwijnen en het geheugengebruik zou meer consistent moeten zijn. Het werken met de ruis en helderheid gereedschappen moet ook iets sneller werken.

Ik heb 900+ RAW foto’s uit 2012 ingeladen en opnieuw de voorvertoningen laten maken. Dit duurt nog steeds vrij lang, waarschijnlijk langer dan uiteindelijk nodig is vanwege de beta code die nog in het programma zit. Het werken in de Ontwikkelen module gaat wel net iets prettiger, de foto’s lijken iets sneller te laden, hoewel het snelheidsverschil ook weer niet enorm is, maar wel merkbaar.

Importeren

Lightroom 5 kan nu ook PNG bestanden importeren, transparante delen worden wit weergegeven. Lightroom kan echter geen PNG bestanden exporteren, je zult er dus altijd een JPEG of TIFF van moeten maken als je een bewerkte PNG wilt exporteren.

Het importeren scherm is praktisch ongewijzigd

Handig is de optie (in de voorkeuren van Lightroom) om uit te zetten dat Lightroom automatisch naar de ‘Vorige Import’ map springt tijdens het importeren. Zo kun je tijdens het importeren alvast eerder ingelezen foto’s gaan selecteren of bewerken.

In de voorkeuren kun je ook instellen dat je tijdens het importeren zogenaamde Slimme Voorvertoningen wilt aanmaken.

Slimme voorvertoningen

Slimme voorvertoningen (Smart Previews) maken het mogelijk bewerkingen toe te passen op de kleinere versies van de foto’s. Op deze manier kun je je Lightroom catalogus meenemen op bijvoorbeeld een laptop, zonder dat je de originele bestanden nodig hebt en toch bewerkingen toepassen. Als de originele bestanden weer voor Lightroom beschikbaar zijn worden de aanpassingen toegepast op de originele bestanden.

Om deze mogelijkheid te gebruiken moet je van je foto’s, naast de normale voorvertoningen, slimme voorvertoningen laten aanmaken. Dit kun je doen bij het importeren van de foto’s, er is een nieuw vinkje, of je kunt dit toepassen op je bestaande foto’s via het Bibliotheek > Voorvertoningen > Slimme voorvertoningen maken menu. Je kunt ze hier ook weer verwijderen als je ze niet nodig hebt.

Onder het histogram zie je de status van de foto

Als je in de Ontwikkel module werkt zie je onder het histogram staan of je te maken hebt met het origineel, met het origineel + slimme voorvertoning of alleen de slimme voorvertoning.

De voorvertoningen krijgen een eigen .lrcat bestand waarin ze worden opgeslagen.

Slimme Voorvertoningen krijgen een eigen lrcat bestand

Als het originele bestand niet beschikbaar is zie je in plaats van het vraagteken een zwart rechthoekje waarmee wordt aangegeven dat er een slimme voorvertoning beschikbaar is en dat je daarop je bewerkingen kunt toepassen. Een slimme voorvertoning helpt ook bij het sneller laden van de foto’s in de Ontwikkelen module (ik heb het idee dat er een kleine sprong zit tussen het laden van de voorvertoning en de echte foto in de Ontwikkelen module, in tweede instantie is hij net een tikje scherper).

Het origineel ontbreekt, maar het zwarte rechthoekje geeft aan dat we de slimme voorvertoning wel kunnen bewerken

De slimme voorvertoning is maximaal 2540 pixels op de langste zijde en is een ‘lossy’ DNG bestand. De slimme voorvertoning foto is net iets minder scherp en iets minder tolerant voor heftige aanpassingen, maar deze optie kan best werken als je beperkte opslagruimte hebt als je onderweg bent en ook geen behoefte hebt aan de volledige foto.

De bewerkingen die je toepast verschillen soms wel iets tussen de kleine en grote versies, je ziet de bewerking iets verspringen als het originele bestand weer beschikbaar komt (haal via Windows Verkenner of de Mac Finder een foto uit je map, bewerk de slimme voorvertoningen en plaats het origineel terug en ga via de Bibliotheek terug naar de Ontwikkel module, je ziet de foto iets verspringen). Dit betekent dat je soms je foto nog wat moet tweaken als je het originele bestand weer beschikbaar hebt.

Ben je het originele bestand kwijt, dan kun je ook in Lightroom 5 aangeven dat het slimme voorvertoning bestand je nieuwe ‘origineel’ wordt. De resolutie is dan natuurlijk wel veel lager dan het origineel, maar je hebt tenminste nog een bestand.

Klonen / retoucheren

Photoshop beschikt al sinds een paar versies over de mogelijkheid met het retoucheergereedschap een lijn te trekken of vlakken in te kleuren en zo niet-ronde vlekjes weg te halen of zelfs delen van de foto laten invullen (als je bijvoorbeeld een wandelaar uit de achtergrond wilt halen). Nu is dit ook in Lightroom mogelijk, als je de muisknop ingedrukt houdt kun je met wit tekenen wat je wilt klonen/retoucheren en Lightroom probeert dat gedeelte van de foto voor je in te vullen.

Met een enkele pennestreek is het huisje weg (had wel twee pogingen nodig voordat Lightroom de bomen aan de rechterkant in plaats van het open gedeelte aan de linkerkant kloonde)

Net zoals Photoshop kan het eindresultaat verschillen afhankelijk van wat je selecteert, het ene element leent zich er beter voor dan het andere, maar je hebt zo wel meer mogelijkheden. Het lijkt er ook op dat je minder vlekken krijgt als je ronde vlekjes probeert te verwijderen.

Visualiseren waar de vlekjes zitten

Een ander handig hulpmiddel is de mogelijkheid met een zwart-wit scherm te tonen waar zich stofjes bevinden (als het kloon/retoucheer penseel actief is kun je onder de foto ‘Vlekken visualiseren’ selecteren en met een schuifbalk de sterkte van de weergave regelen. Dit moet het makkelijker maken vlekjes die je anders zou missen te ontdekken.

Rechtop

Een andere nieuwe mogelijkheid is de optie Rechtop in het Lenscorrectie paneel. Door middel van het kiezen van de opties Automatisch, Niveau, Verticaal en Volledig kun je Lightroom verschillende perspectiefcorrecties laten toepassen om gebouwen die schuin lijken te staan rechter te zetten. Ook kan Lightroom automatisch de horizon vinden en recht zetten.

De rechterkant is automatisch gecorrigeerd, niet helemaal recht, maar er blijft wel meer van de foto over

Deze functie ben ik nog niet echt van overtuigd in deze beta. Misschien kies ik niet de goede voorbeeldfoto’s, maar van de verschillende opties die ik kies is meestal de perspectiefcorrectie die ik zelf heb toegepast met de oude gereedschappen het beste. Mogelijk dat deze optie nog niet helemaal is uitontwikkeld of ik gebruik hem niet op de goede manier.

Radiaal Filter

Als je gebruik maakt van de Vignette functie zul je hebben gemerkt dat het lastig is een goed vignette toe te passen als je onderwerp dicht bij de rand van het beeld is geplaatst. Het Radiaal Filter moet daarbij helpen.

Als je dit nieuwe filter selecteert en in de foto klikt en sleept krijg je een ovaal die je van grootte kunt wijzigen en kunt verplaatsen. Net zoals met lokale bewerkingen kun je in de ovaal belichting bijstellen en andere aanpassingen maken. Standaard is dit binnen de ovaal, maar als je Masker omkeren kiest hebben de bewerkingen juist betrekking op buiten de ovaal.

Radiaal filter

Praktisch alle lokale bewerkingsmogelijkheden zijn beschikbaar in dit filter, je kunt dus binnen of buiten de ovaal lokaal de witbalans aanpassen, maar ook de scherpte of ruis beïnvloeden of schaduwen ophelderen. Ik moet alleen nog even bedenken waarom je dat zou willen en niet gebruik zou maken van het lokale bewerkingen penseel om deze aanpassingen in te tekenen.

Standaard is het Radiaal filter ingesteld dat alles buiten het ovaal +1,7 in belichting er bij krijgt. Ik had graag gezien dat dit standaard een min waarde zou zijn, waarbij juist buiten de ovaal alles donkerder werd dan binnen de ovaal.

Kleine wijzigingen

Interessant is de mogelijkheid om met ctrl/cmd + alt + slepen een lokale bewerking of radiaal filter te dupliceren. Bijvoorbeeld om bewerkingen op ogen te dupliceren of gezichten van meerdere mensen in de foto eenvoudig op te lichten.

Als je de beeldverhouding in het bijsnijd gereedschap wijzigt wordt het beeld nu binnen de bestaande bijsnijding aangepast. Als je dus eerst een 2×3 kader maakt van elementen die je binnen de foto wilt hebben en je wijzigt daarna de beeldverhouding naar 4×5, dan wordt binnen het 2×3 kader de nieuwe 4×5 verhouding gekozen, waar in vorige versies de beeldverhouding werd toegepast op de originele foto. Wil je de oude methode gebruiken, dan kun je de Alt toets ingedrukt houden en werkt Lightroom zoals je gewend bent.

In de bibliotheek kun je de optie DNG validatie uitvoeren. Deze controleert of de DNG bestanden niet corrupt zijn geraakt en rapporteert welke bestanden je eventueel uit je backup terug moet plaatsen, omdat ze inderdaad corrupt zijn.

Vroeger moest je de F toets meerdere keren indrukken om de foto in volledig scherm te bekijken, nu is één druk op de toets genoeg. Wil je Lightroom zelf vergroten of verkleinen, dan kan dit nu met de shift+F toets.

Slimme verzamelingen bieden extra metadata waarden om op te filteren, zoals bestandsgrootte (met subopties zoals korte en lange zijde), megapixels, aantal bits, kleurmodus en Slimme voorvertoning status.

De Boek module is aangepast met automatisch pagina nummers, het opslaan van aangepaste pagina’s (helaas geen vrije aanpassingen), toegang tot alle metadata gegevens voor bijschriften en Blurb standaard papier.

De beta gebruiken

De Lightroom 5 beta wordt geïnstalleerd naast de bestaande Lightroom en kan je huidige Lightroom catalogus niet upgraden. Je kunt dus alleen een nieuwe catalogus maken. Dit om te voorkomen dat je per ongeluk de oude corrumpeert (de definitieve versie kan wel Lightroom 1, 2, 3, 4 en 5 beta catalogi converteren).

De beta werkt tot de definitieve versie uit komt, vaak zit er nog iets meer ruimte ingebouwd, de definitieve versie komt dus uit voor dat deze beta verloopt of er komt een nieuwe beta uit met een nieuwe einddatum, afhankelijk van de ervaringen in de praktijk van mensen.

Adobe adviseert dat je een kopie maakt van een set foto’s die je wilt uitproberen in de beta en en dat je deze in de nieuwe catalogus importeert, zodat oude instellingen niet worden overschreven. Heb je in Lightroom 4 DNG bestanden gemaakt en met ctrl/cmd+s bewerkingen opgeslagen of kopieer je XML bestanden mee, dan kun je gebruik maken van dezelfde bewerkingen in Lightroom 5.

Lees je nieuwe foto’s ook in in de oude catalogus, want ontwikkel instellingen die je toepast op deze kopie/nieuwe foto’s worden niet gegarandeerd overgenomen in de uiteindelijke versie van Lightroom 5. Naar aanleiding van feedback kan Adobe nog aanpassingen maken waardoor het eindresultaat in de definitieve versie er net iets anders uit komt te zien.

Lightroom 5 geeft een mooi voorproefje van wat we later dit jaar (de beta verloopt in juni, als er geen nieuwe beta’s komen zou voor die tijd de definitieve versie uit kunnen komen) kunnen verwachten van Lightroom, met mogelijk één of twee extra functies die er altijd lijken te zijn in de uiteindelijke versie of de .1 versie.

Zoals met alle beta software kun je problemen verwachten, daar is het een testversie voor. Zo ontbreken op verschillende plekken nog Nederlandse vertalingen (wel is de Engelse tekst dan beschikbaar). Gebruik Lightroom 5 dus niet om kritiek werk uit te voeren, maar probeer de nieuwe functies uit met een kopie van de bestanden waarmee je in eerdere versies problemen had en kijk hoe Lightroom 5 hiermee kan helpen.