Lightroom bestaat al weer een flink aantal jaren en is de applicatie waarin ik 95% van mijn bewerkingen doe. Ondanks dat het niet zo ingewikkeld is als het gebruik van Photoshop biedt Lightroom wel genoeg functies om soms het overzicht te verliezen. In dit artikel geef ik je een flinke hoeveelheid tips hoe je nog lekkerder in Lightroom kunt werken.
Sneller werken
Sneltoetsen
Leer werken met sneltoetsen, zoek voor de opties die je veel gebruikt de sneltoetsen op (vaak als je met je muis over een optie gaat zie je de sneltoets), om vele malen sneller te werken. Navigeer naar de bibliotheek met G, naar de Ontwikkelmodule met D. Met de tab toets schakel je snel de zijmenu’s uit zodat je foto de volle aandacht krijgt.
Uit een serie foto’s kies de foto’s uit met de P toets en wijs onscherpe of slechte foto’s af met de X toets. Geef foto’s met 1-5 sterren of met 6-9 kleurlabels waarop je later kunt filteren. Wil je een serie foto’s selecteren om later in een set op te slaan of te exporteren, druk dan op de B toets om de foto toe te voegen aan de Snelle Verzameling.
Gebruik Lightroom sneltoetsen
Bekijk voor en na in de ontwikkelmodule met de \ toets of vergelijk de foto’s naast elkaar met Y. Bijsnijden met R, vlekken verwijderen met Q, gradueel filter met M en aanpassingspenseel met K, witbalans met W (helaas is er geen sneltoets voor rode ogen correctie). Met de J toets zie je waar onderdelen van de foto volledig wit of zwart zijn.
Werk je met een penseel, rode oog correctie of stof verwijder gereedschappen, dan kun je eenvoudig de grootte van het penseel aanpassen met het scrollwheel van de muis of door [ (kleiner) of ] (groter) op je toetsenbord in te drukken.
Een volledig overzicht kun je vinden onder het Help menu. Let op, de sneltoetsen verschillen per module, in het helpmenu zie je alleen de sneltoetsen van de module waar je op dat moment in zit.
Target-aanpassing
Als je veel met witbalans werkt heb je waarschijnlijk de optie gezien om met het pipet een neutraal deel van de foto aan te geven zodat Lightroom zelf de juiste witbalans kan bepalen. Iets vergelijkbaars is zichtbaar in het HSL/Kleur/Zwart-wit scherm waar je voor Kleurtoon, Verzadiging en Luminantie een rondje met twee pijltjes naar de foto kunt slepen om de kleuren aan te passen.
Sleep omhoog of omlaag om de kleursterkte aan te passen
Afhankelijk waar je het rondje plaatst worden specifieke kleuren (over heel de foto) aangepast. Druk met je muisknop op die plek en sleep de muis naar boven of beneden om de waarde aan te passen. Zo kun je op een snelle visuele manier direct de juiste kleuren beïnvloeden.
Opties uitschakelen
Bij vrijwel elk blok in de ontwikkelmodule zie je een aan/uit knopje. Als je deze aanklikt worden alle bewerkingen in dat deel ongedaan gemaakt. Hiermee kun je specifieke voor- en na bewerkingen controleren of eventueel verschillende versies van de foto exporteren zonder een virtuele kopie te maken.
Paneel in- of uitschakelen
Wil je een bewerking terug zetten op de originele waarde dan hoef je niet handmatig 0 in te tikken, maar kun je dubbelklikken op het pijltje in de schuifbalk om de schuif terug naar 0 te zetten.
Presets
De grote kracht van Lightroom zit in de mogelijkheid praktisch overal een preset van te maken. Handig voor handelingen die je vaak herhaalt. Extra voordeel is dat je door met de muis over een preset te gaan vaak al goed kunt zien hoe de foto er uit komt te zien. Dit vormt een goed startpunt om de verdere bewerking te doen. Staar je echter niet blind op de presets, elke foto stelt zijn eigen wensen aan de nabewerking.
Virtuele kopie
Lightroom werkt met een database waarin alle bewerkingen worden toegepast, het originele fotobestand wordt nooit aangepast. Dit biedt extra mogelijkheden om te experimenten met nabewerking. Dankzij de database kun je door met de rechter muisknop op een foto te klikken een virtuele kopie maken van een foto en naar hartelust experimenteren zonder eerdere bewerkingen teniet te doen.
Virtuele kopie
Dit betekent dat als je een andere bewerking, bijsnijding, etc. wilt proberen dat het niet nodig is meerdere RAW bestanden op je computer op te slaan. Zo kun je eenvoudig een zwart-wit en kleur variant van dezelfde foto naast elkaar hebben of verschillende beeldverhoudingen proberen. Een virtuele kopie neemt maar een fractie van de ruimte in van een echt fotobestand.
Solo modus
Raak je het overzicht kwijt in alle schermen, schakel dan de Solo modus in door met de rechter muisknop op een paneel te drukken. Deze instelling houdt in dat elke keer als je een ander paneel aanklikt het vorige openstaande paneel zichzelf weer sluit.
Solomodus
In de ontwikkelmodule vind ik dit echter vaak minder handig werken. Ik gebruik lang niet alle panelen voor nabewerking, door de de panelen te sluiten die ik nooit gebruik heb ik weinig last van ze en heb ik meer overzicht. Lightroom onthoudt welk paneel open is en welk paneel gesloten.
Werken met bestanden
Bewerkingen bewaren
Als je met Lightroom werkt is het belangrijk te realiseren dat de fotobestanden niet in de catalogus terecht komen, maar dat Lightroom er een verwijzing naar maakt. Dit betekent dat je naast de Lightroom catalogus ook de fotobestanden zelf moet backuppen!
De bewerkingen die je maakt past Lightroom niet toe op het originele bestand, maar worden vastgelegd in de database en razendsnel toegepast als je de foto opent. Om de bewerkte foto ergens anders te gebruiken moet je de foto ‘exporteren’, Lightroom maakt dan een nieuw bestand met alle bewerkingen erop toegepast. Het is dus erg belangrijk dat je de Lightroom catalogus backupped, want al je bewerkingen staan er in.
Bewerkingen opslaan
Er is een mogelijkheid om bewerkingen ook buiten Lightroom om te gebruiken, bijvoorbeeld in Camera RAW van Photoshop. Als je een RAW bestand naar DNG hebt omgezet kun je in Lightroom een foto selecteren en met CTRL+S de bewerkingen opslaan in het fotobestand. Als je de DNG dan elders opent (in een applicatie die de Camera RAW aanpassingen die Lightroom uitvoert begrijpt) worden je bewerkingen weer toegepast.
Metagegevens opslaan
Een andere optie, als je je foto’s als RAW bestand houdt, is om de XMP optie aan te vinken in de voorkeuren, dan worden bewerkingen in een los bestandje opgeslagen bij het fotobestand als je CTRL+S indrukt. Dit heeft wel nadelige gevolgen voor de performance van het systeem. Als je niet de mogelijkheid hoeft te hebben RAW bewerkingen elders aan te passen, dan laat je deze optie het beste uitgevinkt.
Gebruik dit niet als backup van je Lightroom catalogus, in de catalogus staan ook instellingen die nergens anders terug komen, zorg er dus voor dat je regelmatig een backup maakt van de catalogus.
Verplaatsen naar externe schijf
Zodra je foto’s in Lightroom staan moet je geen aanpassingen meer doen aan je foto’s via het besturingssysteem. Het verplaatsen, hernoemen of verwijderen van foto’s doe je alleen via Lightroom. Dit voorkomt dat Lightroom de foto’s niet meer kan vinden of zelfs dat je al je bewerkingen kwijt raakt na het hernoemen van een foto. Lightroom biedt in het Bibliotheek menu een mogelijkheid de naam van de foto te wijzigen, waarbij je ook een preset kunt maken hoe de nieuwe naam er uit moet gaan zien.
Externe schijf toevoegen aan bibliotheek
Wil je een foto verplaatsen naar een externe schijf die Lightroom nog niet kent, druk dan bij Mappen op het Plus icoon en kies Map toevoegen. Je kunt dan via een verkenner scherm een map aanwijzen die Lightroom in de catalogus moet opnemen.
Als je dit hebt gedaan kun je vervolgens de foto’s in Lightroom verslepen naar de nieuwe map, dit kan ook met behoud van de mappenstructuur als je de bovenste map versleept naar de nieuwe locatie. Zo zet je eenvoudig een volledige jaargang foto’s over naar een externe schijf als je harde schijf ruimte op de PC nodig heb.
Missende bestanden
Als je de schijf losmaakt blijven de kleine weergaven van de foto’s bestaan. Door middel van een vraagteken zal Lightroom aangeven dat het originele bestand niet kan worden gevonden. Je kunt de foto’s nog wel bekijken, maar als je ze wilt aanpassen of exporteren heb je het origineel nodig. Als je de externe schijf weer aansluit worden deze foto’s automatisch weer gevonden en beschikbaar gemaakt voor bewerking en export.
Bijsnijden
Natuurlijk wil je op locatie al de ideale compositie samenstellen, maar soms is dit niet mogelijk of heb je iets over het hoofd gezien. Gelukkig biedt Lightroom uitgebreide mogelijkheden voor het bijsnijden van je compositie.
Met de R toets ga je vanuit de bibliotheek direct naar de Ontwikkel module en opent het bijsnijd gereedschap.
Donker maken
Als ik de compositie ga wijzigen probeer ik zo min mogelijk afleidende elementen in beeld te hebben. Door één of twee keer op de L toets te drukken maak je het beeld rond de foto donkerder. Druk één keer op L als je nog een beetje wilt kunnen zien welk deel van de foto buiten beeld valt, druk nog een keer op L om alleen te zien wat er in je compositie zit. Druk je de derde keer op L dan zie je weer het volledige beeld.
Hulplijnen
Een veelgebruikte methode om een compositie te maken is de ‘regel van derden’, je plaatst belangrijke elementen op één van de vier snijpunten van een boter-kaas-en-eieren speelveld om een interessante compositie te maken. Maar er zijn ook andere methoden zoals de Gouden Verhouding, Gouden Spiraal en Diagonaal.
Verschillende soorten hulplijnen
In Lightroom kun je hiervoor hulplijnen activeren in het Gereedschappen > Bedekking uitsnijdhulplijn menu. Als het bijsnijd gereedschap actief is kun je ook de O toets indrukken om door de verschillende opties te navigeren.
Lenscorrecties
Als je lenscorrecties of perspectief correcties hebt toegepast zie je grijze randen langs de randen van de foto die zijn aangepast. Als je de optie ‘behouden voor verdraaien’ aanvinkt zorgt Lightroom er voor dat het kader binnen de foto blijft en niet de grijze randen aan de zijkant of onderkant meeneemt.
Beeldverhouding
Een 3×2 beeldverhouding is lang niet voor elke foto even geschikt. Soms is een meer vierkant beeld of juist een langwerpig panoramabeeld het meest geschikt. Vergeet dus zeker niet te experimenteren met de beeldverhouding. Als je op het icoon van het slotje drukt kun je vrij de verhouding aanpassen of je kunt veelgebruikte formaten uit de voorkeuzelijst selecteren. Wil je niet de oorspronkelijke foto wijzigen, maak dan een virtuele kopie van de foto en experimenteer!
Verschillende beeldverhoudingen als virtuele kopie
Wist je trouwens dat je eenvoudig de verhouding van landschap naar portret of vice versa kunt wijzigen door de X toets in te drukken?
Ik hoop dat je iets hebt aan bovenstaande tips om nog efficiënter met Lightroom te werken. Welke tips kan jij andere bezoekers nog geven?
Wist je trouwens ook dat als je een slider aanklikt, je deze vervolgens met het scroll-wheel heen en weer kunt schuiven zolang je de muis stil houdt?
Als je de muis beweegt, zet hij de waarde in de history.
Bedankt Kenneth! Gelukkig werk ik al met heel wat sneltoetsen en dit artikel stimuleert me om er nog meer te leren kennen.
De laatste tijd heb ik heel wat puinhopen in mijn catalogus veroorzaakt. Ik werk met tablet en pen en vrees dat het daardoor komt dat er een chaos is ontstaan. Het kan bijvoorbeeld heel gemakkelijk gebeuren dat je de ene verzameling in de andere sleept en dan wordt ie onzichtbaar. Er zijn ook bestanden op onverklaarbare wijze verdwenen. Door meer met sneltoetsen te werken hoop ik dat het beter wordt.
Herken je dit probleem?
Kenneth, ik volg steeds je artikelen en heb er al veel gebruik van gemaakt.
Nu heb ik een vraagje ivm Lenscorrectie in Lightroom:
Ik importeert met een preset dat lenscorrectie automatisch wordt toegepast, nu merk ik op dat de preset steeds de Canon lens 18-55mm neemt ipv de juist mijn Tamron 24-70mm lens (was wat goedkoper voor mijn doeleinden). Weet jij of je dit kan aanpassen ?
Als ik nu 1 foto met de juiste instelling van lenscorrectie zet, dan past hij deze na synchronisatie wel toe.
Alvast bedankt,
Luc
Dat probleem heb ik inderdaad ook, erg vervelend. Ik heb het overigens met mijn 28 mm f2.8. Dan kiest hij ook standaard een andere lens voor mij uit.
Had hetzelfde probleem, wat googelen leverde op dat het bij deze lenzen alleen werkt als je de foto’s als RAW inporteert. Bij mij werkt het dan.
@ Mark,
Ik fotografeer altijd in RAW en zelfs dan werkt dit niet.
Een mogelijke oplossing zou kunnen zijn: een voorinstelling aanmaken bij 1 foto met de juist lens (dus de Tamron kiezen) en deze opslaan.
Lukte in de avondschool, maar heb het nog niet verder uitgetest.
Ik hou jullie op de hoogte.
Groetjes,
Luc
Kenneth, weer een goed artikel.
Waar ik moeite mee heb is het snijden van foto’s en deze dan zodanig kunnen printen dat de gehele foto ook op papier staat.
Heb jij hier tips in of een artikel uit het verleden..?
grt
Jos
hallo kenneth intersant prog. maar hoe kom ik aan lightroom moet je daar voor betalen ik hoor graag van u bv dank kees
Dag Kees, ja, het is een betaald programma, maar je kunt het ook eerst de eerste 30 dagen gratis uitproberen via http://www.adobe.com/nl/products/photoshop-lightroom.html (daar is ook meer informatie te vinden, naast de informatie in het Nabewerking gedeelte van deze site).
Een erg goed forum voor Lightroom-vragen, zowel qua vriendelijkheid en technische know-how, is http://www.lightroomforums.net.
hallo Kenneth,
heb een vraagje over Lightroom en wel de nieuwste beta-versie die vanaf nu is te downloaden…….(Lightroom 5)
ik lees regelmatig dat je zo’n nieuwe versie dan een tijdje kan uitproberen, hoe gaat dat in z’n werk?
installeer je die nieuwste versie dan in plaats van de huidige, of laat je die simultaan draaien?
en kan je zo’n versie dan ook gewoon blijven gebruiken?
ik gebruik nu zelf versie 4.4 en heb eventueel interesse om zo’n proefversie eens uit te proberen, maar ben wat huiverig voor eventuele gevolgen.
hoor graag van je!
gr. Ada
Hoi Ada,
De nieuwe Lightroom 5 beta (http://labs.adobe.com/technologies/lightroom5/) wordt geïnstalleerd naast de bestaande Lightroom en kan je huidige Lightroom catalogus niet upgraden. Je kunt dus alleen een nieuwe catalogus maken. Dit om te voorkomen dat je per ongeluk de oude corrumpeert (de definitieve versie kan wel Lightroom 1, 2, 3, 4 en 5 beta catalogi converteren).
De beta werkt tot de definitieve versie uit komt, vaak zit er nog iets meer ruimte ingebouwd, de definitieve versie komt dus uit voor dat deze beta verloopt of er komt een nieuwe beta uit met een nieuwe einddatum, afhankelijk van de ervaringen in de praktijk van mensen.
Adobe adviseert dat je een kopie maakt van een set foto’s die je wilt uitproberen in de beta en deze in de nieuwe catalogus importeren, zodat oude instellingen niet worden overschreven. Je moet dus opnieuw je bewerkingen toepassen op de foto’s of met nieuw geschoten foto’s uitproberen.
Lees je oude foto’s ook in in de oude catalogus, want ontwikkel instellingen die je toepast op deze kopie/nieuwe foto’s worden niet gegarandeerd overgenomen in de uiteindelijke versie van Lightroom 5. Naar aanleiding van feedback kan Adobe nog aanpassingen maken waardoor het eindresultaat in de definitieve versie er net iets anders uit komt te zien.
okee, dank je wel voor dit heldere antwoord!
gr. Ada
Ik heb een probleem sinds een maand met LR4.4 en ook de nieuwe 5 versie. Ik heb geen beeld als ik mijn foto’s wil importeren ook niet op de filmstrip, enkel grijze vlakjes. Als ik een foto aanklik om deze te bewerken (ontwikkelen) is geen foto zichtbaar wel foto nummer, iso-waarde sluitertijd e.d. zelfs histogram. Als ik op uitsnijdbedekking klik is de foto wel zichtbaar. klik ik op gereed, dan verdwijnt de foto weer. Ik heb lightroom van de computer verwijdert, en opnieuw geinstalleerd, zonder resultaat.
Op mijn labtop heb ik LR4.1 geinstaleerd en functioneert daar wel. Wat kan er aab de hand zijn??
Hoi André,
Ik heb gelijkaardig probleem gehad. Dit is opgelost geworden door een nieuwe calibratie van de schermen uit te voeren, het kleurenprofiel werkte dus tegen.
Groetjes,
Luc
Hallo;
handig dit aert.
Ik zoek eigenlijk de sneltoets voor Vignettering, HSL, en om een submenu te kinnen maken
mvg
ceth
Hallol
handig artikel!
Ik zoek de sneltoetsen voor:
Vignettering, HSL, split tonig, borstel, basic en een submenu maken
mvg Ceth
Ik heb een vraag, ik heb zelf LR 5 maar wil nu de bewerkte foto’s naar iemand toesturen via WeTransfer. Hoe zorg ik ervoor dat de bewerkte foto’s worden overgezet en niet de originele foto ? Iemand een idee ?
Je moet de bewerkte foto’s eerst exporteren naar een map die je aan kunt geven in de editor (vakje exportlokatie).
Maak b.v. een map “bewerkt” aan naast de originelen.
Vink dan tevens aan ; Toevoegen aan deze catalogus.
Je bewerkte foto,’s komen nu in de fysieke map en tevens in de LR catalogus.
Nu kun je in Wetransfer de map aangeven waar je de geëxporteerde (bewerkte) foto’s in hebt gedaan.
Succes.
Kan iemand mij vertellen waar mijn zelf aangemaakte presets zijn gebleven? De laatste keer dat ik Lightroom CC opstartte waren die ineens verdwenen en ook is de importeer-layout veranderd maar dat went wel weer.
Wanneer ik nu een nieuwe preset aanmaak en opsla en opnieuw de computer opstart en LR open dan zie ik dat de nieuwe gebruikers-preset wel weer staan.
Waar zijn de oude gebleven en hoe kan ik die weer terugkrijgen?
Alvast dank voor het meedenken
Ik weet niet of dit kan op deze pagina. Het volgende ik heb lightroom 6
van C schijf naar een SSD schijf verplaats dus SSD is C geworden en
de oude is D schijf.
Nu kan ik niet meer foto’s importeren in lightroom hij de previews DB niet meer syschoniseeren.
weet U raad voor mij hoe ik dit kan oplossen.
BVD Theun
Ik heb een vraag over de relatie tussen de finder gegevens en de lightroom gegevens van een foto. Ik ben sinds kort aan de gang gegaan met lightroom en heb al mijn foto’s geordend op mijn Mac via de finder, dus mapjes gemaakt per vakantie etc. Hierin staan mijn foto’s op volgorde van de aanmaakdatum. Als ik nu een mapje bekend maak in lightroom en ik ga met de foto’s aan de gang (ook al is het maar een ster toevoegen), dan wordt in de finder zowel de aanmaakdatum als de bewerkingsdatum aangepast naar vandaag. In Lightroom zie ik nog wel de originele aanmaakdatum (datum van het maken van de foto) staan.
Is er een instelling waardoor ik de aanmaakdatum van de foto niet aanpas, zodat ik de originele datum van de foto maken ook buiten LR kan gebruiken?
sinds een paar dagen zie ik geen foto’s meer maar slechts grijze vlakken. Hoe krijg ik dit weer goed?
Bij mij is het deelvenster “HSL/Kleur/Zwart-wit ” bij de module ontwikkelen verdwenen…enig idee hoe ik dat terug kan krijgen…ben al een half uur aan het googelen, deze site heeft veel zinvolle info, kan echter mijn probleem niet boven water krijgen…
Als je een antwoord hebt, graag !
Alavast, Dank
Groet, Don Oppedijk
Hallo Don,
Kijk bovenin bij de tabbladen naar VENSTER.
Dan klik je op DEELVENSTERS.
Je ziet nu een lijst, vink HSL/KLEUR/ZWART-WIT aan.
Succes.
Groet,
Jaap
Hoi,
De brush functie in Lightroom gebruik ik regelmatig. Echter krijg ik nu niet de betrouwbare rode kleur te zien. Daarnaast heeft het aanpassen van de schuifjes geen effect op de foto.