Let op de achtergrond van je foto

We kennen het allemaal, schitterend licht en een prachtig onderwerp, het enthousiasme van het moment neemt het over. Pas achteraf, bij het inladen van de foto’s op de computer, komen we er achter dat er eigenlijk een boom, lantaarnpaal of windmolen lijkt te groeien uit iemands hoofd, die prullenbak wel erg prominent in beeld staat en dat die persoon die net in de achtergrond het beeld in komt lopen wel erg de aandacht trekt.

Veel afleidende elementen in de achtergrond, nog enigszins verzacht doordat de achtergrond onscherp is gemaakt met een iets verder geopend diafragma

Fotografie is vaak de kunst van het weglaten, hoe minder afleidende elementen in het beeld hoe beter de foto vaak wordt gevonden. Het is dus belangrijk om goed aandacht te besteden aan de elementen die gewenst of ongewenst in het beeld komen en te zorgen dat er zo min mogelijk afleidende elementen in beeld komen zodat de compositie zo krachtig mogelijk kan worden.

Een perfecte achtergrond ontstaat niet zomaar, je moet er soms actief naar op zoek gaan en goed opletten.

Controleer het kader

Een voor de hand liggende tip, maar ‘in the heat of the moment’ wordt dit toch het meest over het hoofd gezien. Het oog van de fotograaf focust volledig op wat het onderwerp van de foto is en daarmee wordt de rest van het kader soms vergeten. Controleer alle hoeken van je beeld. Laat je oog van de linker bovenhoek naar de rechter onderhoek dwalen via alle hoeken van het kader en controleer of er geen hinderlijke zaken in beeld staan die niets aan het verhaal van de foto toevoegen.

De bovenste rand is donkerder en leidt af

Denk daarbij aan elementen die veel lichter zijn dan het onderwerp zodat het oog er naartoe wordt getrokken (of juist donkerder in een veel lichtere omgeving), dingen met een opvallende en/of afwijkende kleur, boomtakken die uit oren of het hoofd lijken te komen, een verliefd paartje dat alle aandacht opeist achter een foto van je dochtertje, een rommelige vloer of zelfs leesbare boekentitels die allemaal de aandacht kunnen afleiden of hinderlijk in beeld verschijnen. Bedenk ook dat je vaak in de zoeker niet het complete beeld kunt zien, er valt vaak nog een stukje buiten. In veel gevallen dekt de zoeker maar +/- 90-95% van het beeld.

Controleer dus ook de omgeving van je onderwerp op storende elementen. Klassiek is ook bijvoorbeeld de lantaarnpaal die als je gebruik maakt van een groothoeklens en een gebouw probeert te fotograferen schuin het beeld in komt of het uitgebreide traliewerk in een foto genomen in een dierentuin. Als je het als hinderlijk opmerkt in de zoeker voordat je de foto afdrukt, grote kans dat de kijker dit element ook als hinderlijk zal zien.

Ook licht heeft een effect op de achtergrond. Midden op de dag in de zomer is het verschil tussen de lichte en donkere delen vaak groot. Vaak is dit ook zichtbaar in de achtergrond waardoor deze de aandacht van de foto dreigt over te nemen. Vallen er schaduwen op de achtergrond en gedeeltelijk op je onderwerp, dan loop je de kans dat je onderwerp in de achtergrond dreigt te verdwijnen. Bijvoorbeeld bij zwart haar dat overloopt in de schaduw.

Leer omgaan met het feit dat een foto het beeld verandert van een 3D naar een plat beeld. Bij een telelens lijken elementen veel dichter op elkaar te zitten dan ze in werkelijkheid zijn. Een veelgebruikt middel door fotografen om elementen uit de achtergrond te halen is door er licht op te laten vallen, bijvoorbeeld een ‘hair light’ bij modellen. De lichte rand om het model heen is dan net genoeg om het haar uit de achtergrond te halen.

Een extreem voorbeeld is onderstaande reclame van Guhl shampoo die enkele jaren geleden op tv was:

Wijzig je standpunt

Uit het filmpje komt ook een andere tip naar voren, een kleine aanpassing in de kijkhoek kan soms al een wereld van verschil maken. Net een stapje naar links of net een stapje naar rechts doen kan een storend element als sneeuw voor de zon uit de foto laten verdwijnen. Of pas de compositie aan door te hurken zodat er meer van de lucht in beeld komt of door het juist hogerop te zoeken.

Je kunt natuurlijk ook vragen of je model een paar stappen naar links, rechts, voren of naar achteren kan zetten. Vaak kun je het storende element dan achter het onderwerp verstoppen of helemaal buiten het kader plaatsen.

Veel rustiger beeld, door meer in te zoomen en de afleidende elementen weg te halen

Bedenk of de achtergrond iets toevoegt aan het beeld, is het bijvoorbeeld noodzakelijk om je onderwerp in zijn/haar omgeving te tonen of zou je best dichter bij kunnen komen om het onderwerp meer beeldvullend te maken. Door in te zoomen kun je ook veel ongewenste elementen weg halen. Hoe beeldvullender het onderwerp, hoe minder ruimte voor afleidende elementen. Daarnaast is de impact van de foto vaak ook nog groter.

Wijd open diafragma

Een goed middel om afleidingen tegen te gaan is om gebruik te maken van de kracht van het diafragma van de lens. Door een wijd open diafragma te kiezen wordt de achtergrond onscherp weergegeven, maar daarnaast lijkt het onderwerp ook scherper. Het springt het beeld uit.

Hoe lager het getal van het diafragma en hoe verder de achtergrond van het onderwerp, hoe onscherper de achtergrond wordt. En ook, hoe groter de focale lengte van de lens, hoe sneller het effect zichtbaar wordt door de sneller afnemende scherptediepte. De makkelijkste manier om dit snel te bereiken is door de diafragmavoorkeur stand van je camera te kiezen (Av bij Canon, A bij Nikon) en het getal zo laag mogelijk in te stellen. Zo rond de f/4 moet het effect steeds beter zichtbaar worden, bekijk het verschil maar eens met een foto op f/8 of f/11. Bekijk het effect op 100mm en bekijk het effect op 25mm.

Zachte achtergrond, de volle aandacht voor het blad

Let wel op dat je bij het open zetten van het diafragma minder scherptediepte, het deel van de foto dat scherp in beeld is, krijgt. Hierdoor wordt het focussen belangrijker. Bij portretten is het in ieder geval belangrijk dat de ogen het scherpste onderdeel zijn van de foto. Bij een wijd open diafragma worden het puntje van de neus of de oren dan soms al minder scherp, maar dit wordt als minder hinderlijk door het menselijk oog ervaren dan als de ogen van het onderwerp niet scherp zijn.

Bewerken

Een laatste redmiddel is de ‘crop’ functie van een fotobewerkingsprogramma zoals Lightroom of Photoshop. Hiermee pas je de kadering aan zodat het hinderlijke element uit de compositie verdwijnt. Dit heeft echter vaak ook gevolgen voor de compositie zelf, misschien dat het belangrijkste element nu niet meer op één van de snijvlakken van de ‘regel van derden‘ is te vinden. Daarnaast is het wegpoetsen van een storend element uit een foto vaak veel werk, als het al mogelijk is en de aanpassing op zich zelf niet een afleidend element van de foto vormt. Het is daarom beter het al tijdens het maken van de compositie gelijk goed te doen.

Goed letten op de achtergrond is belangrijk voor het maken van een succesvolle foto zonder al te veel afleidende elementen. Houd de compositie simpel en houd aandacht voor de omgeving. Het kan echter de moeite waard zijn ook goed op de voorgrond te letten. Zeker bij landschapsfoto’s kan een interessante voorgrond een foto maken of breken. Speel met de dieptewerking die het samenspel tussen de voorgrond, het midden en de achtergrond in een foto kan geven.