Eerder deze week ontving ik een vraag waarin werd aangegeven dat de benodigde minimale sluitertijd niet werd gehaald, terwijl het diafragma vol open stond (= dus een laag diafragma getal) en of dan een nieuwe (lichtsterke) lens nodig was.
Als je uit de hand fotografeert, dan is het goed te onthouden dat de minimale sluitertijd het beste 1/focale lengte van de lens moet zijn om een scherp resultaat te kunnen krijgen. Fotografeer je op 50mm, dan is de minimale sluitertijd 1/50s, fotografeer je op 250mm, dan is de minimale sluitertijd 1/250s. Dit is een richtlijn, langzamere snelheden zijn mogelijk, maar dit is ook afhankelijk van hoe stabiel je handen zijn.
Terug naar de vraag. Een optie die niet werd vermeld en die vaak wordt vergeten bij het fotograferen is de ISO waarde. Door de ISO waarde te verhogen kun je er toch voor zorgen dat je bij een wijd open diafragma de minimale sluitertijd kunt halen.
De standaard ISO waarde is ISO 100 op de meeste camera’s, ISO 200 bij Nikon, maar kan kunstmatig verhoogd worden tot soms wel ISO 6400 of 12800. Elke stap extra ISO (100, 200, 400, 800, 1600, 3200, 6400, 12800) levert een verdubbeling van de hoeveelheid licht dat op de sensor op valt. Elke stap verhoging van de ISO waarde levert, rekening houdend met de belichtingsdriehoek, een halvering van de sluitertijd op.
We gaan even uit van een sluitertijd van 1/60s, waar 1/250s vereist is. Door de ISO te verhogen van ISO 100 naar ISO 200 krijgen we een snellere sluitertijd van 1/125s in plaats van 1/60s. Van ISO 200 naar ISO 400 versnelt de sluitertijd nogmaals van 1/125s naar de benodigde 1/250s. Met de verhoging naar ISO 400 krijgen we wel iets meer ruis in de foto, maar dit is in software tegenwoordig vrij eenvoudig (binnen limieten) op te lossen.
Beste Kenneth,
Ik lees jouw artikelen altijd met veel plezier, als beginner in de fotografie heeft uw informatie/uitleg mij aardig geholpen bepaalde technieken beter te begrijpen.
Ben sinds kort eigenaar van een Olympus e520, dit zou volgens de medewerker van KE te Rotterdam een geschikte camera zijn als instap model. Meningen op internet zijn verdeeld over de Olympus E camera’s gezien de sensor kleiner is waardoor de ruis (meer) toeneemt bij hogere ISO waarde. De objectieven daarentegen zouden weer wel heel goed zijn.
Terug komend op mijn vraag!
De Olympus Four Third systemen hebben een x2 factor, dit houdt in dat 150 mm op het objectief, 300 mm in werkelijkheid word. Moet ik hier ook rekening mee houden met de sluitertijden ?
M.v.gr,
Neel
Beste Neel,
Ik had dan geen Kenneth maar zou toch graag even reageren ;)
Je 150mm wordt inderdaad een 300mm. Tenminste, niet fysiek natuurlijk :P
Houd dus ook in dat als je zonder stabilisatie en uit de hand fotografeert je minimaal een sluitertijd van 1/300e nodig hebt.
Vriendelijke groet,
Erik
Je kan het volgende ezelsbruggetje gebruiken om de belangrijkste instellingen te controleren. Uit Scott’s Kelby Digital Photography book volume 2:
W – White balance check
H- Highlight warning turned on
I – check ISO speed for corect setting
M – Mode check (aperture priority, program, manual mode, etc)
S: check Size (image size and quality)
afgekort – WHIMS
Erik,
Bedankt voor je terugkoppeling op mijn vraag, wist namelijk niet zeker of de x2 factor hier invloed op had. Zal daar in het vervolg rekening mee houden!
Marc,
Heb het eerste boek, zag later pas dat er een gebundelde versie op de markt was… Maar deze gaat er zeker komen!
Over boeken gesproken… Heb ook gekeken naar boeken van John Freeman, worden ook positieve reacties over geschreven. Delen mensen die hier lezen deze mening?
Beide bedankt voor deze informatie!
M.v.gr,
Neel
Hallo Neel,
de boeken van John Freeman ken ik niet, maar wel die van Micheal Freeman:
http://mchangsp.blogspot.com/2010/02/photographer-eye-michael-freeman.html
The Photographer’s Eye is een boek wat ik kan aanbelen!
Marc
Hi,
Ik heb de Nikon D90. Zoals hierboven genoemd is de standaard iso 200. als je naar iso 100 wilt ga je via L03, L02 en L01(L=low)
Waarom hanteerd Nikon als standaard iso 200? Geeft dit met de Nikon camera’s het beste beeld en kun je beter weg blijven van de lagere iso’s?
gr.
Robert
Hoi Robert, Nikon heeft bepaald dat voor die camera ISO 200 de beste resultaten geeft (er zijn een paar Nikons die standaard op 100 staan). Maar vaak ronden de fabrikanten tijdens het testen ook af naar de volgende ISO waarde en zou het best kunnen dat ISO 120 optimaal was.
In sommige situaties kan ISO 100 net iets extra dynamisch bereik geven, wat het geval lijkt te zijn bij jouw D90 volgens deze grafiek (http://home.comcast.net/~NikonD70/Investigations/Photographic_Dynamic_Range.htm), hoewel het verschil niet heel erg groot is, misschien in de meeste gevall niet merkbaar. Maar je zou de verschillende ISO waarden onder gelijke omstandigheden eens kunnen testen.
Hartstikke bedankt voor de tips, ben gelijk wezen kijken hoe ik het gebruiken moet. Ik had nooit aan de iso verhoging gedacht. Zo zie je maar je bent nooit te oud om iets te leren.
vr .gr . sylvia.
Beste Kenneth,
mijn mening is de ISO instelling zo laag mogelijk te houden net als vroeger bij analoge fotografie lever je bij verhogen van de ISO kwaliteit in. In digitale termen je verhoogd het signaal met als gevolg ruis, dat is enigszins met CMOS te compenseren door voor een grotere sensor te kiezen. Voor CCD is die optie er niet en zal er altijd ruis zijn (reden dat MF camera’s slechter presteren bij ISO hoger dan 400, ondanks dat de sensor wel 2 tot 25 keer groter is)
Maar dus voor CMOS zou ik voor lage ISO kiezen (100 tot max 400) tenzij er bijzondere omstandigheden zijn maar die gelden meer voor de profs. Voor 99% van de hobby fotograaf zal 100 ISO tot 400 ISO voldoende zijn. De sluitertijd blijft belangrijk in combinatie met de brandpunt maar VR kan een goede hulp zijn.