- Hoe werkt de Lightroom catalogus
- Fotomanagement door middel van metadata
- Lightroom prestaties verbeteren
Lightroom 1.0 werd op 19 februari 2007 door Adobe uitgebracht. Lightroom voegde iets toe dat Camera Raw en in mindere mate Adobe Photoshop Bridge niet hebben, namelijk organisatie van foto’s. Maar belangrijker: non-destructieve bewerking van foto’s. Ongeacht wat je doet, het origineel is altijd onder handbereik.
In tegenstelling tot meer traditionele applicaties die zijn opgezet vanuit een bestandsstructuur (mappen met submappen met foto’s) is Lightroom opgezet volgens een databasestructuur. Elk catalogus bestand is in feite een relationele database. Dit betekent niet alleen snelheidswinst in het beheer van foto’s, maar opent ook nieuwe mogelijkheden om met foto’s om te gaan. Niet in de minste plaats biedt Lightroom namelijk non-destructieve bewerking.
Non-destructief
Dat is een moeilijk woord voor het feit dat ongeacht de bewerkingen die je toepast op je foto, je altijd het origineel tot je beschikking hebt. Je kunt op elk gewenst moment terug naar een stap eerder in het proces en een andere aanpak proberen of een bewerking corrigeren. Tijdens hetzelfde aanpassings proces, maar ook pas over drie weken. Per ongeluk de veranderingen over het origineel opslaan en niet meer terug kunnen is er dus niet meer bij in Lightroom.
Lightroom past de bewerking niet toe op het origineel, maar heeft een kopie van het origineel in de database vastgelegd en legt daarnaast elke bewerkingsstap in de database vast. Elke keer als de foto wordt geopend worden razendsnel de bewerkingen toegepast. De bewerking worden pas vastgelegd als je een export doet naar bijvoorbeeld het JPEG bestandsformaat. Dit verandert echter nooit het bestand zelf, het is een kopie met de bewerkingen toegepast.
Het vastleggen van de bewerkingsstappen in de database heeft nog een ander voordeel op het moment dat je gaat exporteren. Vaak moet je er in Photoshop rekening mee houden in welke volgorde je de aanpassingen doet om de kwaliteit zo maximaal mogelijk te houden. Sommige stappen sluiten een verdere bewerking namelijk uit. In Lightroom hoeft dit niet. Lightroom weet welke stappen je achter elkaar moet uitvoeren om het optimale resultaat te bereiken en op het moment dat jij ‘export’ zegt worden alle aanpassingen in de juiste volgorde (niet de volgorde waarin je de bewerkingen hebt gedaan) op het origineel toegepast en wordt er een nieuw exportbestand gemaakt.
Als je je fotobestand hebt verwerkt en je zoekt op je computer het originele RAW bestand op dan zul je zien dat de datum van het bestand de tijd van het aanmaken van het bestand op de computer is, niet de tijd van de laatste bewerking. Lightroom raakt het RAW bestand dus niet aan tijdens het bewerkingsproces.
Foto’s importeren
Je weet helemaal zeker dat je originelen veilig zijn als je analyseert wat er gebeurt tijdens het inleesproces. Omdat Lightroom gebruik maakt van een database systeem moeten de foto’s eerst worden geimporteerd. Dit is eigenlijk niet het goede woord, want de foto’s worden niet in de database geplaatst, maar de database maakt een verwijzing naar de foto. De catalogus gebruikt de foto’s als informatiebron, de foto zelf wordt nooit onderdeel van de catalogus.
Het proces begint met het RAW bestand, afkomstig van de geheugenkaart. Hieruit haalt Lightroom een preview van de foto, zoals deze door de camera is aangemaakt, de metadata (data die de data beschrijft) en de RAW beeldinformatie. Al deze informatie wordt op een aparte manier opgeslagen in de database.
De preview van de foto wordt door de camera gebruikt om de foto te tonen op het LCD scherm aan de fotograaf. Hier worden door de camera ook al wat bewerkingen op gedaan om het beter beoordeelbaar te maken. Lightroom gebruikt deze preview in het importscherm om de foto’s te tonen die je gaat importeren en gebruikt het in eerste instantie ook om de geïmporteerde foto weer te geven zo lang er nog geen eigen preview bestand is aangemaakt. Is dit bestand eenmaal aangemaakt, dan gooit Lightroom het andere preview bestand weg.
De meta-data beschrijven elke foto. Een gedeelte wordt automatisch door de camera toegevoegd (bijvoorbeeld de sluitertijd die is gebruikt, de lens die is gebruikt, etc.) en een ander gedeelte kan later door de gebruiker worden toegevoegd (bijvoorbeeld keywords en de naam van de fotograaf met eventuele copyright informatie). Ook deze informatie wordt niet direct naar het origineel weggeschreven. Normaal gesproken staat deze informatie in de database, wil je de metadata ook voor andere applicaties beschikbaar maken, dan wordt er een XMP ‘sidecar’ bestandje toegevoegd met de metadata. In het geval van TIFF of JPG worden de metadata wel direct in het bestand weggeschreven bij export.
Als derde wordt de RAW informatie uitgelezen en omgezet naar RGB informatie. RAW is een directe weergave van wat de camera sensor ziet, zonder de bewerking die de camera zelf zou doen als het een JPEG bestand was. Dit is wat er uiteindelijk in de database terecht komt. Op basis hiervan worden de veranderingen gemaakt. Aan het originele bestand houdt Lightroom alleen nog een verwijzing naar de locatie van het origineel over zodat dit aan de gebruiker kan worden gepresenteerd.
Bestandsbeheer
Hardstikke mooi zo’n database, maar waar blijven mijn foto’s dan is een veelgehoorde vraag. Die staan gewoon op je harde schijf. Gereed om er ook buiten Lightroom van alles mee te doen. Maar je moet je wel bedenken dat de aanpassingen van Lightroom hierbij niet worden meegenomen. Die worden pas toegepast op je foto als je vanuit Lightroom een export actie doet. De foto’s mogen dus overal worden geplaatst waar je zelf maar wilt. Daarnaast is Lightroom ook nog zo slim dat als je de foto’s verplaatst (bijvoorbeeld naar een externe schijf om ruimte te maken op de harde schijf in de computer) dat hij in eerste instantie zal vragen waar de foto’s naartoe zijn en als je de eerste foto op zijn nieuwe locatie hebt aangewezen dat de rest ook automatisch goed wordt gezet.
Je hebt het origineel niet nodig als je geen bewerking of export doet. Je kunt met je bibliotheek van foto’s op pad zonder dat je je externe harde schijf bij je hebt, de previews zijn dan wat je te zien krijgt. Lightroom zal wel aangeven dat de link met het origineel niet beschikbaar is.
Van de 76,21GB die ik op dit moment aan foto’s op mijn Lightroom schijf heb staan maakt Lightroom een 2,69Gb groot preview bestand aan. De eigenlijke catalogus is ‘slechts’ 174,9MB. Wil ik alleen de previews tonen aan iemand van alle foto’s die ik heb, dan heb ik ongeveer 2,9GB aan ruimte nodig op mijn harde schijf en niet de volle 76GB. Probeer dat maar eens met een op bestaden gebaseerde applicatie. Is je bestand weg dan kun je hem ook niet tonen.
Ik heb een tweede harde schijf in mijn computer (genaamd ‘LIGHTROOM’) waarop al mijn foto’s staan.
De mappenstructuur is opgebouwd volgens deze structuur: <jaar>/<maand>/<titel>. De titel bestaat bij mij uit <dag – omschrijving>. Gelukkig hoef ik deze structuur niet zelf helemaal bij te werken, bij de import geef ik op waar de bestanden moeten worden opgeslagen en Lightroom zorgt dat ze op de juiste locatie terechtkomen. Als ik op de LIGHTROOM harde schijf de mapnaam verander, dan komt deze verandering ook meteen in Lightroom terecht. Lightroom geeft je dus een directe blik op je bestanden, maar zonder de bestanden daadwerkelijk aan te raken. Een nieuw bestand plaatsen in elke willekeurige map betekent echter niet dat Lightroom deze ook automatisch toevoegt.
Versiebeheer
Doordat je geen fysieke bestanden gebruikt voor je foto’s is het heel makkelijk om een kopie van een bestand te maken. Lightroom noemt dit een ‘virtual copy’.
Zodra je deze aanmaakt verschijnt er nieuwe foto die een exacte replica is van de foto waarvan je een kopie maakt waarop je vervolgens extra bewerkingen kunt toepassen. Omdat het een virtuele kopie is zul je nauwelijks harde schijf ruimte hoeven inleveren, er wordt enkel een nieuwe verwijzing gemaakt naar het fysieke bestand op de harde schijf en het vastleggen van de wijzingen neemt wat ruimte in. Maar alleen de verschillen ten opzichte van het eerste bestand worden vastgelegd.
Zo wordt het mogelijk een fotobewerking te maken voor weergave op een site, eentje voor een afdruk, een zwart-wit variant, een andere uitsnijding, etc. zonder dat dit hele grote impact heeft op de harde schijf ruimte. Elke versie van een foto wordt geplaatst in een stapeltje (stack) zodat je alle varianten van de foto direct bij de hand hebt.
Pas als je een foto in bijvoorbeeld Photoshop gaat aanpassen wordt er meer harde schijf ruimte gebruikt. Dan wordt er namelijk een TIFF of PSD bestand aangemaakt waarmee Photoshop kan werken. Deze wordt weggeschreven op dezelfde locatie als het origineel en krijgt ook dezelfde naam, maar met een andere extensie. Als je de foto opslaat in Photoshop wordt het export bestand gewijzigd, niet het origineel. Ook op deze manier wordt dus gegarandeerd dat het origineel nooit weer aangeraakt.
Catalogus beheer
Je bent trouwens niet beperkt tot één catalogus. Versie 1.1 van Lightroom introduceerde de mogelijkheid om foto’s als catalogus te exporteren en logischerwijs dus ook als catalogus te importeren. Dit betekent dat je bijvoorbeeld je vakantiefoto’s in een tijdelijke catalogus opslaat op je laptop (dit heb ik tijdens mijn meest recente vakantie gedaan) en bij terugkomst inclusief RAW bestanden en metadata in de grote catalogus importeert. Voor voorbeeldbestanden krijg je de keus om ze wel of niet over te kopieren.
Zo zou je ook bijvoorbeeld archiefbestanden kunnen maken door foto’s uit 2006 naar een nieuwe catalogus te exporteren en ze uit je hoofdcatalogus te verwijderen. De nieuwe ‘2006’ catalogus brand je dan naar DVD of schrijf je weg naar een veilige locatie.
Interessanter echter is de mogelijkheid om de fysieke bestanden te verplaatsen, maar de foto’s wel in Lightroom te laten staan. Je kunt ze dan niet meer bewerken, maar je ziet nog wel een voorbeeldweergave van de foto en je kunt er ook op zoeken. Als je eenmaal de locatie weet van de foto zoek je de DVD, externe schijf, etc. er bij en kun je vervolgens de foto bewerken (waar nodig) en exporteren.
[ad#Lightroom]
Lightroom is een heel goed archiveringsprogramma!
Ik heb een map aangemaakt ”raw” daarin komen de onbewerkte foto’s,daarnaast maak ik een map aan genaamt ”productie” met daarin submappen ”portret,landschap,reportage” etc.
In de map ”productie zitten foto’s die afgewerkt zijn voor de klant.
Alle foto’s die klaar zijn sla ik op als ”TIFF” op de externe harde schijf en op DVD voor email sla ik ze op als jpeg srgb,voor de drukker stel ik het kleurprofiel in van mijn vaklab.
Nieuwe foto’s laad je Adobe Bridge,niet met lightroom,vervolgens klink je in lightroom de map ”raw” aan die je synchriniseerd dan toevoegen en klaar,mijn mappen zijn op datum genoemd.
Deze werkwijze vind ikzelf het logisch en makkelijk.
Hallo Kenneth,
Ik merk dat je echt een specialist in Lightroom bent. Ik heb het bovenstaande gelezen, maar heb nog een vraag:
Ik heb op twee computers (werk en thuis) LR 3.3 geïnstalleerd. Nu zou ik graag zowel op computer 1 als computer 2 foto’s (dezelfde) willen bewerken met LR. bv op computer 1 beginnen met bewerken, op computer 2 de bewerkingen voortzetten en bv ’s-avonds op Comp 1 het werk afmaken. Ik heb een 8Gb geheugenstick, waar ik de foto’s en catalogi op mee kan nemen.
Zou jij me kunnen vertellen hoe ik dit het handigste kan doen, uiteraard zonder foto’s of bewerkingen te verliezen. Het einddoel is om alles op computer 1 te bewaren.
Hoi Alex,
Ik denk dat de eenvoudigste manier is om per shoot die je wilt bewerken een losse catalogus te maken die je op je stick kunt zetten en op beide computers kunt openen. Hierop staan dan de originelen, de previews en de bewerkingen. Zijn alle bewerkingen gereed dan kun je die catalogus met foto’s in je hoofdcatalogus inlezen.
Importeer je de foto’s eerst in je hoofdcatalogus (misschien wel vanwege backup redenen), dan kun je er ook voor kiezen een selectie foto’s als catalogus te exporteren (Export as Catalog) naar de stick (met negatives, maar eventueel zonder previews, die kun je dan op je andere computer later genereren), die op de andere computer te bewerken en dan opnieuw als catalogus te exporteren (zonder previews) en te importeren op de originele computer. Als het goed is moet Lightroom zien wat de gewijzigde bestanden zijn en die toepassen.
Hey Kenneth, Ik heb dit ook nodig.
Op m’n macbook heb ik al LR staan en heeeel veel catalogi in gemaakt. Nu heb ik een IMAC gekocht en zou graag de afgewerkte shoots overzetten naar de LR van m’n IMAC. En idd, zoals hierboven gezegd kunnen switchen tss LR 1 en LR 2 van beide mac’s.
Nu zeg je dat je die catalogi moet opslaan. En terug openen.. Maar hoe doe je dàt juist?
Merci voor de hulp alvast!
Leentje
Hallo Kenneth,
Ik denk dat ik de man gevonden heb die mij kan helpen.
Als er een RAW foto uit lightroom word bewerkt in CS4 en vervolgens “opslaan als” psd – jpg in dezelfde map dan word er een 2 de harde schijf aangemaakt in lightroom.
Word ook wel in de originele map geplaatst maar word dan ook niet meer gestapeld bij het origineel RAW bestand.
Moet ook manueel synchroniseren voor ik hem zie in lightroom
Ik heb dan namelijk ext. HDD origineel benoemd met H: en een fictief tweede copy h:
Kun jij mij daarbij helpen?
Heb al beide programma’s opnieuw geïnstalleerd maar niets veranderd er.
Vriendelijke groeten,
Hoi Martial,
Hoe bewerk je de foto vanuit Lightroom? Doe je dit via Edit in… of open je het originele bestand direct in Lightroom. Als je Edit in… doet moet je de keuze krijgen om het opgeslagen bestand te stapelen bij het originele bestand.
Hallo Kenneth,
In ieder geval dank voor het antwoord, ondertussen is alles opgelost.
Ik dank u ook voor het delen van uw ervaring en kennis via deze zeer intersante site.
Vriendelijke groeten,
Martial
Hallo Keneth,
Bedankt voor je advies. Ik denk dat ik de eerste methode ga volgen. Hij lijkt redelijk recht toe recht aan.
Bedankt voor het mee denken.
hallo
ik heb een vraag over lightroom
ik heb lightroom3 op mijn laptop, ik had een canon eos 450 en de RAW bestanden kon ik daarvan gewoon in lightroom openen, nu heb ik de canon eos 60D en nu herkent lightroom de bestandien niet meer….heb jij misschien einig idee wat dit zou kunnen zijn?
ik vind dit erg jammer want ik vind juist lightroom een fijn programma om mee te werken, ik hoop dat jij mij verder kunt helpen, alvast vriedelijk bedankt
groetjes hilda
Hoi Hilda,
Ondersteuning voor de 60D RAW bestanden is beschikbaar in versie 3.2 van Lightroom. Je kunt op http://www.adobe.com/downloads/updates/ de laatste versie van Lightroom downloaden.
Hallo Kenneth
bedankt voor de tip, ik ga er mee aan de slag
groetjes hilda
Dag Kenneth,
Ik heb een vraag over het omzetten van een foto vanuit Raw naar DNG.
In de Raw foto heb ik diverse aanpassingen gemaakt deze staan dus opgeslagen in het metadata bestand.
In dit bestand staat dus de naam,trefwoorden en de aanpassingen van belichting en dergelijke.
Als ik nu de foto omzet zijn deze gegevens weg.
Is er een manier om deze gegevens toch te koppelen aan de DNG foto ?
Groetjes Ruud
Hoi Ruud, je verliest deze omzetting in Lightroom of werk je anders? Ondanks dat ik de foto’s meestal direct naar DNG omzet, vergeet ik dat soms wel eens en voer de conversie alsnog in Lightroom uit en ik ben de wijzigingen dan niet kwijt.
Hoi Kenneth,
Ik heb een vraagje….
Ik importeer mijn RAW bestanden altijd direct in LR en de pc zet de foto’s dan in het mapje mijn afbeeldingen.
Omdat ik niet alle foto’s op mijn pc hoef te hebben als ik er mee klaar ben, verplaats ik ze naar een ext harde schijf.
In LR geeft hij dan aan, dat de foto’s ontbreken. Logisch, want LR weet niet waar ik de foto’s heb gelaten.
Dus klik ik met rechter muisknop op de betreffende map en kies voor ontbrekende map zoeken.
Ik ga dan naar mijn ext harde schijf, waar die betreffende map staat.
Tot voor kort werkte dat prima en vond hij daar de foto’s weer! Nu blijft hij aangeven dat de foto’s offline zijn of verplaatst!
Help, wat doe ik verkeerd?!?!?
Hoi Ilse, ik heb dat probleem sinds kort ook met Lightroom 3.4 en Mac OS X Lion. Ik vermoed dat er met Lion iets mis gaat, maar ik weet niet of jij ook op een Mac werkt?
Kan ik een andere vraag kwijt, nl. hoe krijg ik het voor elkaar dat ik na importeren in Lightroom 3.5 mijn 2 foto’s (Jpeg en NEF) op de HD ook als 2 foto’s in de weergave kan zien ipv als 1 foto (Jepg+NEF)?
ik gebruik nu Lightroom op een windows & machine en wil een Mac kopen, kan ik de catalogus die opgeslagen is in Windows gewoon openen in de Mac versie
Hoi Matty, ja dat kan zonder problemen. De locatie van de foto’s is op de Mac anders, maar als je op ht vraagteken drukt bij 1 van de foto’s, dan kun je aanwijzen waar die foto op de Mac staat en Lightroom zoekt de andere foto’s er ook bij.
Hoi Kenneth,
Ik werk met photoshop elements 9 en sinds ik een canon60d heb herkent hij ook de raw bestanden niet meer.
Ik heb al op de adobe site gekeken en wat updates gevonden, maar zie door de bomen het bos niet meer.
Wat heb ik nodig om deze bestand wel weer te kunnen bewerken?
Alvast bedankt!
Marijke
Hoi Marijke, niet helemaal de juiste plek voor deze vraag. Volgens de Adobe site heb je minimaal Camera Raw 6.2 nodig voor de Canon 60D ondersteuning, maar die zou Photoshop Elements 9 moeten hebben.
Maar je kunt het beste de laatste Camera Raw 6.5 (niet de hogere versies, die zijn voor Photoshop Elements 10 en later) downloaden van http://www.adobe.com/support/downloads/product.jsp?product=40&platform=Windows
Super dankje voor de tip Kenneth! Ik ga eens proberen of het lukt.
Beste Kenneth,
Ik werk al een tijdje met Lightroom, maar zit nu met een klein probleem. Als ik in de module ‘Ontwikkelen’ zit, laat hij niet meer zien welke foto’s bewerkt zijn. Eerder stond er dan altijd zo’n zwart blokje in de rechter onderhoek, maar die laat hij nu ineens niet meer zien. Weet jij misschien hoe ik instel dat het wel weer zichtbaar is welke zijn bewerkt en welke niet?
Dankjewel alvast!
Groet, Maartje
Hoi Maartje,
Waarschijnlijk bedoel je de kleine weergave van de foto’s onderaan het scherm? Als je met de rechter muisknop in dit scherm drukt kun je ‘weergaveopties’ kiezen en dan ‘badges tonen’.
Beste Kenneth,
Ik heb sinds een tijdje LR 4 op mac, volgens een collega heb je photoshop alleen nog nodig voor speciale bewerkingen. De meeste bewerkingen die ik toepas op mijn foto’s zijn hetzelfde als destijds in de analoge doka. ze moeten wel geplaatst worden in de database van mijn agent. Voorheen deed ik dit in photoshop;
Bestand- bestandsinfo.
-herkomst=gemaakte datum foto
-omschrijving= omschrijving van het beeld + auteur/copyright gegevens
– Veld voor trefwoorden van betreffende foto
Mijn vraag is: kan je deze velden ook in LR invullen en worden ze dan gelezen in de database?, ik sla ze na bewerken op als tiff. en dan exporteer ik ze naar een aparte map.
Alvast dank, met groeten van Guido
–
Ik ben als beeld bewerker meegeweest naar een rally en kom nu dit probleem tegen in LR 5:
foto`s zijn geimporteerd op een pc, gesorteerd en hier en daar wat bewerkt. Nu is de bedoeling om de fotos over te zetten naar een mac. dus wat hebben we gedaan? harde schijfje naar mac, dan daar de catalogus opnieuw openen, alle fotos even zoeken, lijkt gelukt maar blijven echter staan met een ! dat zegt ” bestand is gekoppeld aan andere foto in catalogus”
Alles is juist hetzelfde als op pc overgekopieerd naar harde schijf, alles staat helemaal hetzelfde maar dit probleem blijft, iemand enig idee hoe je dit kan oplossen?
merci voor de hulp alvast!
Ik heb een vraag, ik heb de map in finder gewijzigd en nu kan ik in lightroom niet meer bij de foto komen , vreemde is dat ik ze wel vaag afgebeeld zie maar niet kan openen, weet iemand hoe ik dit kan oplossen.
Dank alvast.
dag Kenneth,
Ik heb een vraag. Mijn catalogus stond voor mij op een externe schijf met de letter I. Door een voorval is deze letter gewijzigd in N. Nu zegt lightroom bij het importeren dat hij de doelmap op I niet kan vinden en dan daarvoor de C schijf gebruikt. Dat wil echter niet Hoe krijg ik de zaak weer op de nieuwe N schijf?
mvg,
Frans