Tips voor het maken van een fotoboek

Tijdens vakanties, zwangerschappen, andere belangrijke evenementen in het leven of leuke gebeurtenissen in het algemeen worden de meeste foto’s gemaakt. Vaak zijn dit de momenten die je koestert en waar je aan terug wilt worden herinnerd. Wat is er dan leuker dan deze herinnering vast te leggen in een fotoboek. In dit artikel tips voor het maken van je eigen fotoboek.

In de analoge tijd werden foto’s vaak in een foto album geplaatst. Met door de centrale afgedrukte foto’s en (hopelijk) op hun plaats gehouden met de befaamde fotohoekjes. Tegenwoordig kan dit eenvoudiger en beter door een eigen fotoboek te maken direct op de computer. Het uiteindelijke resultaat ziet er uit als een professioneel boek dat je ook zo in de winkel kunt kopen.

Het maken van een eigen fotoboek wordt steeds populairder, het afdrukken van losse foto’s neemt af. Volgens fabrikant CeWe Color is één van de voornaamste redenen waarom Nederland afgelopen jaar een 100% groei heeft laten zien in het bestellen van fotoboeken de toename in breedband verbindingen. Voor het eerst sinds eind jaren negentig ziet de fabrikant het aantal losse afdrukken van digitale foto’s afnemen.

De populariteit van een fotoboek is ook op andere manieren te verklaren. De kwaliteit van de fotoboeken is de laatste jaren enorm toegenomen, veel consumenten hebben de beschikking over een digitale camera met een hoge resolutie en er is veel concurrentie tussen leveranciers waardoor de prijzen zijn gezakt.

Het eindresultaat van een fotoboek is ook veel completer dan die losse foto’s die uiteindelijk misschien wel in een fotoalbum terecht komen, maar veel vaker in losse mapjes verdwijnen en door elkaar raken. Met een fotoboek krijg je een eindresultaat in handen dat je aan andere mensen kunt tonen.

Je eerste fotoboek

Een belangrijke keuze bij het maken van je fotoboek is de keuze voor de leverancier. De meeste leveranciers bieden veel keuze in de typen boeken die je kunt maken. Van 13x10cm tot staand of liggende A4 en groter.

Fotoboeken hebben een kaft van linnen, leer, een zachte kaft of juist één van hard karton en in de meeste gevallen kun je er een eigen foto op afdrukken en/of tekst in een lettertype naar keuze plaatsen. Het papier bestaat uit normaal papier, maar kan ook hoogglans of mat worden afgedrukt op echt fotopapier. Een fotoboek wordt professioneel gebonden door de bladzijden te lijmen of in te naaien.

Al deze elementen zijn van belang voor de prijs van het uiteindelijke fotoboek. Elke leverancier heeft zijn eigen prijsmodel, soms moet je voor een foto op de kaft extra betalen, een andere keer zit deze er standaard bij. Vrijwel alle fotoboeken bestaan uit 20-26 standaard pagina’s, dit kan naar wens worden uitgebreid. Volgens het persbericht van CeWe Color bestaat een gemiddeld fotoboek tegenwoordig uit 80-100 pagina’s, ikzelf ben nooit hoger dan 50 pagina’s gekomen en gemiddeld zijn mijn boeken 30-40 pagina’s.

Alle leveranciers hebben gratis fotoboek software op hun sites staan waarmee je een eigen fotoboek kunt maken. Dit is een goede manier om te experimenteren met het maken van een fotoboek. Je kunt net zo lang aanpassingen maken totdat het boek precies is wat je wilt hebben. Je gaat pas voor het boek betalen als je het ook daadwerkelijk bestelt.

Je kunt bij een aantal leveranciers er ook voor kiezen om een eigen opgemaakte PDF op te sturen (onder andere op de website Blurb en bij professionele afdrukcentrales) die vervolgens wordt afgedrukt. Dit vereist echter wel eigen opmaaksoftware zoals bijvoorbeeld Adobe InDesign.

Alle geleverde software stelt je in staat het fotoboek op je harde schijf op te slaan om er op een later moment mee verder te gaan (laat het boek bijvoorbeeld een paar dagen op je inwerken voordat je de bestelling plaatst) of om deze op een later moment nog een keer te laten afdrukken. Misschien willen de mensen die het boek hebben bekeken ook wel een eigen exemplaar van je kopen!

Een gemiddeld fotoboek van 30-40 pagina’s kost € 25-50 inclusief verzending en afhankelijk van de kaft en afwerking. Dit is niet super duur, maar ook niet zo goedkoop dat het een wegwerp product wordt. Het loont de moeite om aandacht te besteden aan het maken van het boek om het beste mogelijke resultaat te bereiken en nog jarenlang plezier te hebben van het boek.

Foto’s maken en bewerken

Zet je camera op de hoogst mogelijke resolutie, hoe meer pixels in de foto, hoe beter hij er uit ziet in gedrukte vorm. Over het algemeen heb je ruim voldoende aan een resolutie van 6-8 megapixels om maximaal een A4 pagina te vullen. Plaats je meer foto’s op een pagina, dan mag de resolutie lager zijn.

Maak de foto’s niet kleiner in fotobewerkingssoftware, maar gebruik de originele versie zoals deze uit de camera kwam. De fotoboek software van de drukkers zal de foto’s automatisch verkleinen, met de hoogste resolutie krijg je de beste kwaliteit.

De meeste software zal het aangeven als een foto te weinig resolutie heeft voor de gekozen grootte op de pagina. In plaats van de foto te spreiden over twee pagina’s kun je hem dan bijvoorbeeld beter op een enkele pagina afdrukken.

Probeer tijdens het nemen van de foto de uiteindelijke framing al zo goed mogelijk te krijgen. Je hoeft dan niet achteraf de foto bij te snijden met verlies aan resolutie. Het kan natuurlijk wel achteraf, maar als je bijvoorbeeld hebt gefotografeerd in een donkere ruimte en een hogere ISO waarde hebt moeten selecteren om de sluitertijd hoog genoeg te houden voor onbewogen resultaten, dan zou je na het bijsnijden de pixels/ruis duidelijker zien in de afdruk.

Probeer er ook voor te zorgen dat de foto’s die je selecteert ongeveer een gelijke witbalans hebben, zeker als ze dicht bij elkaar zijn geplaatst. Het ziet er raar uit als de kleur rood van foto tot foto verschilt. Als je in RAW fotografeert kun je de witbalans achteraf gemakkelijk wijzigen en voor de verschillende foto’s gelijk maken.

Probeer ook om de bewerking onderling niet te veel te laten verschillen. Het is leuk dat je allerlei soorten effecten kunt toepassen op je foto’s, maar voor de kijker is het lastig er één geheel in te herkennen en het geeft ook een drukke indruk.

Over het algemeen werken simpele krachtige foto’s het best, probeer rekening te houden met de compositieregels (eigenlijk meer richtlijnen), maar laat deze niet allesbepalend en -overheersend zijn. De beste compositie is nog altijd een compositie die ‘werkt’. Als hij voor jou werkt, dan is het een goede compositie, werkt hij niet dan is het een foute compositie.

Selectie

Het belangrijkste bij het maken van een fotoboek is het selecteren van de foto’s en de volgorde waarin je ze plaatst. Ik probeer voor elk boek een thema te bedenken. Dit kan een vakantie zijn (Schotland, Londen, Zuid-Frankrijk, Florence), een gebeurtenis (huwelijk, zwangerschap, het eerste jaar van een kind, evenementen in mijn stad), een bepaald type fotografie (publieke portretten, architectuur, landschappen) of misschien wel een seizoen. Het is vaak beter een onderwerp voor je boek te hebben dan een samenraapsel te tonen van foto’s uit je portfolio die niets met elkaar te maken hebben.

Als je gebruik maakt van foto organisatie software zoals Lightroom, Photoshop Bridge/Elements, Picasa, etc. dan heb je vaak een mogelijkheid om een waardering aan een foto te geven in de vorm van sterren.

In mijn geval gebruik ik de Quick Collection functie van Lightroom, met de B toets markeer ik de foto’s waarvan ik denk dat ze in het boek passen zodat ik ze later eenvoudig kan exporteren. In eerste instantie probeer ik een relatief grote groep foto’s bij elkaar te krijgen, als het er 50-60 zijn dan heb ik genoeg voor de standaard 24-28 pagina’s die in een fotoboek gaan.

Zijn het er meer of wil je foto’s groter op de pagina’s plaatsen, dan komt de kunst van het weglaten om de hoek kijken. Het is hier zaak niet te emotioneel met de foto’s om te gaan, soms kan het beter zijn pas na een paar weken een fotoboek te maken zodat je meer afstand hebt kunnen nemen. Misschien zie je daardoor ook wel kwaliteiten in foto’s die je in eerste instantie hebt afgekeurd.

Voldoet een foto niet aan je thema, is hij niet scherp, zijn de kleuren op het scherm niet goed, etc. gooi de foto dan uit je selectie zodat je een zo sterk mogelijk geheel kunt maken. Uiteindelijk plaats ik 40-50 foto’s in een boek.

Volgorde

Nadat ik de selectie heb gemaakt probeer ik te bedenken in welke volgorde de foto’s moeten worden geplaatst. Ik probeer groepjes foto’s te vinden die samen op de pagina passen en ook de volgorde waarin de groepjes moeten verschijnen in het boek te bepalen.

Als het kan probeer ik de foto’s zo te groeperen over de pagina’s dat een dubbele pagina een compleet geheel is. Bijvoorbeeld door een grote foto aan de linkerkant en twee kleinere foto’s aan de rechterkant te plaatsen.

Vanzelfsprekend moet je proberen zo veel mogelijk je beste foto’s te tonen, maar soms ontkom je er ook niet aan om iets mindere foto’s toe te voegen om er een compleet geheel van te maken. Soms is een net iets mindere foto nodige die de ‘missing link’ vormt tussen de andere foto’s. Uiteindelijk moet het een gebalanceerd boek worden.

De volgorde geef ik aan in de bestandsnaam. Moeten de foto’s “vrolijk.jpg” en “mijnuitzicht.jpg” op pagina 3 worden geplaatst, dan kun je de naam beginnen met 3-vrolijk.jpg en 3-mijnuitzicht.jpg. Op deze manier sorteren de foto’s automatisch en kun je ze eenvoudig selecteren in de fotoboek software.

Fotoboek software

Alle online diensten leveren hun eigen software voor in ieder geval PC maar soms ook voor de Mac. Uitzondering is Apple die de fotoboek functie in iPhoto en Aperture heeft gebouwd waardoor organisatie, bewerking en het maken van het fotoboek één geheel vormt.

Veel van de software lijkt op elkaar, een groot aantal diensten maakt gebruik van dezelfde afdrukcentrale, maar er zijn ook andere centrales die worden gebruikt of het boek wordt gedrukt in eigen beheer. In een toekomstig artikel zal ik een aantal diensten en de bijgeleverde software bespreken.

Vrijwel alle fotoboeksoftware biedt de mogelijkheid om frames, tekst en andere leuke effecten aan een fotopagina toe te voegen. Ikzelf geef liever de meeste aandacht aan de foto zelf, in mijn fotoboeken zul je deze uitspattingen dus niet aantreffen, maar het is mooi dat het kan en iedereen zijn eigen stijl kan toepassen. Bedenk ook dat je bijvoorbeeld menu’s, toegangskaartjes, uitnodigingen, etc. kunt inscannen en bij de foto’s kunt plaatsen. Zo maak je er echt een uniek document van.

Veel fotoboek software laat je achtergronden toevoegen aan de bladzijde. Ik probeer hier altijd een beetje vandaan te blijven, omdat de achtergrond al snel de foto’s op de pagina overheerst. Meestal kies ik dan ook voor een witte of zwarte achtergrond zodat alle aandacht naar de foto’s kan gaan.

Als je voor een achtergrond gaat, probeer er één te kiezen met egale vlakken en een simpele compositie. Je kunt dan in een hoek detailfoto’s plaatsen. Waar een achtergrond ook kan helpen is als je een soort ‘scrapbooking’ effect probeert te bewerkstelligen.

Tijdens het maken van een aantal voorbeeldboeken kwam ik er achter dat sommige software geen rekening houdt met de gebruikelijke 3×2 beeldverhouding van de meeste camera’s waardoor delen van de foto er af vallen. Let dus goed op de beeldverhoudingen van de foto en pas waar nodig een template aan. Je kunt er natuurlijk ook juist voor kiezen om in te zoomen op de foto, om minder te tonen dan er op staat. Hier gaat wel de resolutie weer meespelen.

Bij het plaatsen van de foto’s is het belangrijk dat je er op let dat een gedeelte van de pagina aan de binnenkant van het boek verdwijnt. Probeer het belangrijkste deel van de foto uit dit gedeelte te houden of het wordt lastig voor de kijker om de foto goed te beoordelen. Goede fotoboek software geeft dit ook aan met behulp van hulplijnen. Dit is extra belangrijk als je met eigen software in de weer gaat om een PDF te maken.

Indeling

Heb je geen inspiratie, de meeste software programma’s maken het mogelijk om automatisch een boek samen te stellen. Kies de gewenste foto’s, de gewenste achtergrond, de hoeveelheid pagina’s, etc. en er wordt een boek samengesteld. Vervolgens kun je deze natuurlijk weer helemaal naar eigen wens aanpassen. Ik kies er zelf vaak voor om zelf het boek op te bouwen, maar maak wel gebruik van de bijgeleverde template pagina’s.

Op deze template pagina’s is ruimte vrij gelaten om je foto’s te plaatsen. Vaak kun je kiezen uit templates die ruimte hebben voor horizontale of verticale foto’s, maar er zijn ook templates die heel veel foto’s combineren in een soort collage en mixen bieden van verschillende formaten.

Afhankelijk van de foto(‘s) kun je er voor kiezen juist wel of juist geen begeleidende tekst(en) te plaatsen. Hoe sterker de foto een verhaal vertelt, hoe minder tekst er nodig is.

Een leuke manier om foto’s speels te verwerken is door de foto in een aantal vlakken op te delen, met ruimte tussen de vlakken, en de foto te verspreiden over deze vlakken. Zo kun je toch de hele foto laten zien, maar krijgt het geheel een speels effect.

Met fotoboek software is dit vaak makkelijk te realiseren door een template te kiezen met ruimte voor zes foto’s, de onderste rij te verwijderen en de bovenste rij van drie foto’s uit te rekken. Vervolgens plaats je de foto drie keer en schuif je elke foto binnen het frame zo dat de drie vlakken bij elkaar één foto over de volledige lengte vormen.

Tijdens mijn vakantie’s probeer ik ook altijd een paar panoramafoto’s te nemen. Deze kun je perfect gebruiken om twee complete pagina’s te vullen of de hele kaft van één foto te voorzien.

Een fotoboek is een mooie manier om je foto’s te presenteren en er nog jarenlang plezier van te hebben zonder dat ze op een stoffige zolder verdwijnen. Het maken van een fotoboek vereist even wat inspanning, maar het resultaat mag er vaak zijn.

Binnenkort verschijnt op deze site ook een bespreking van verschillende leveranciers waar je een fotoboek kunt laten maken. Ik heb een vijftal boeken laten maken met verschillende thema’s.