Lichtfestival fotograferen

Het duurde even, maar gisteren is het eindelijk gelukt om een paar foto’s te maken van de installaties van het Amsterdam Lightfestival (nog tot 20 januari). Sinds half december worden elke avond tussen 17.00-22.00u de lichten ontstoken op een aantal kunstwerken langs rivier de Amstel. Lange tijd was het grijs en grauw of kwam het niet uit met mijn schema, ik was namelijk op zoek naar specifieke omstandigheden.

Gisteravond lukte het. Het was een koude, heldere dag in Amsterdam en er was nog genoeg licht na zonsondergang toen ik klaar was met werken om 17.30u om een snelle wandeling richting de Stopera in te zetten. Toen ik daar aan kwam was het al tegen het einde van het zogenaamde blauwe uurtje (dat in dit geval inderdaad een uurtje duurde, maar als er wolken zijn kan dit veel korter zijn).

Tsunami 1.26 door Janet Echelman (VS) – Canon EOS 5DmkII, 24mm (24-105mm F4L IS), 1/6s op f/4, ISO 1600

Als je kunstlicht gaat fotograferen zoals deze installaties, dan is het mooi om het kunstlicht met het natuurlijke licht te combineren. Na zonsondergang is er nog een tijd een blauwe kleur in de lucht te zien voordat de lucht helemaal zwart wordt en daarmee het contrastverschil tussen omgeving en het licht. Met zo’n hoog contrastverschil is het lastig de installaties te fotograferen in hun omgeving, door de lange sluitertijden om de achtergrond goed te belichten heb je grote kans dat ze overbelicht raken.

Blauwbrug – Canon EOS 5DmkII, 24mm (Canon 24-105 F4L IS), 1/8s op f/4, ISO 2000

Het blauwe ‘uurtje’ duurt zeker niet altijd een uur en eigenlijk zijn er maar een paar minuten dat het ideaal is. Het kunstmatige licht en het aanwezige licht zijn korte tijd met elkaar in balans, waarna het kunstmatige licht het overneemt. Tijdens die korte periode bieden het warme kunstlicht en het donkerblauwe natuurlijke licht een mooi contrast.

Vanaf de Magere Brug – Canon EOS 5DmkII, 84mm (Canon 24-105mm F4L IS), 5s op f/8, ISO 100

In dit geval maakte het wel uit welke richting ik in fotografeerde, alleen als ik richting het westen fotografeerde was het blauw nog in de lucht te zien (de eerste foto is richting het westen, de foto hieronder is een andere richting op, maar eerder genomen), andere richtingen op ging het al meer naar zwart. Hoe langer de sluitertijd of hoe hoger de ISO waarde, hoe meer blauw je nog kunt vangen.

Geen statief

Ondanks dat ik wel mijn camera met lenzen naar mijn werk had meegenomen had ik niet mijn statief meegenomen. Toen ik aan kwam bij de rivier was er op diafragma f/4 en ISO 1000 al een vrij lange sluitertijd van 1/5s nodig voor een juiste belichting.

De sluitertijd is nog snel genoeg om de rondvaartboot scherp vast te leggen – Canon EOS 5DmkII, 47mm (Canon 24-105 F4L IS), 1/4s op f/4, ISO 1000

Mijn Canon 24-105mm F4L IS lens beschikt over beeldstabilisatie waardoor ik nog redelijk uit de hand kon fotograferen door de camera goed vast te klemmen, uit te ademen en tegen een brugelement te leunen. Door meerdere foto’s snel achter elkaar te nemen is de middelste foto vaak het scherpst.

Korte tijd later was ISO 1000 niet meer houdbaar en moest ik de ISO waarde verhogen, wat gevolgen heeft voor de beeldkwaliteit. Gelukkig is nabewerkingssoftware ook met zijn tijd meegegaan en is het mogelijk in bijvoorbeeld Lightroom om redelijk wat ruis te reduceren. Hier speelt ook mee dat de 5DmkII redelijk goed omgaat met ruis, maar dit verschilt van camera tot camera.

Canon EOS 5DmkII, 47mm (Canon 24-105mm F4L IS), 1/6s op f/6.3, ISO 2000

Door de camera op de brug te laten rusten was het mogelijk om ISO terug naar ISO 100 te zetten en gebruik te maken van een lange sluitertijd om het water een mistachtig effect te geven. De camera heb ik geprobeerd zo goed mogelijk te positioneren door de riem onder de body te schuiven zodat hij iets meer naar boven werd gericht.

Ik heb bij onderstaande foto gebruik gemaakt van Liveview om de compositie te maken. Deze heeft als extra voordeel dat de spiegel al is opgeklapt waardoor de klap die de spiegel normaal geeft wordt gedempt en daardoor minder trilling veroorzaakt. De foto heb ik bijgesneden naar panoramaformaat, 35mm was eigenlijk te breed om niet een deel van de brug in beeld te krijgen. En het helpt ook om een deel van de saaie lucht boven het kunstwerk weg te halen.

Canon EOS 5DmkII, 35mm (Canon 35mm F1.4), 15s op f/11, ISO 100

Als je gebruik maakt van zo’n stabiel platform, schakel dan de beeldstabilisatie uit zodat die niet gaat tegenwerken. Hoewel het in dit geval misschien wel goed was geweest, want de trams die regelmatig over de brug reden zorgden voor behoorlijk wat trillingen. Het was een kwestie van even goed opletten of er een tram aan kwam en of het kunstwerk fel genoeg verlicht was (het lichtniveau wijzigt af en toe) om de foto te maken.

Als je kunstlicht fotografeert is het leuk om de felle lichtjes te veranderen in sterretjes. Dit bereik je met een dichter diafragma (hoger f/getal) van bijvoorbeeld f/11 of f/16, afhankelijk van het contrastverschil. Dit betekent wel dat je moet beschikken over een statief of een stabiel platform, want de sluitertijden maken het waarschijnlijk niet mogelijk dit goed uit de hand te doen.

Misschien dat ik nog wel een keer terug ga de komende dagen om meer van het blauwe uurtje vast te leggen. Naast dat een donkerblauwe lucht een mooier contrast geeft tussen kunstlicht en omgeving is het ook nog eenvoudiger uit de hand fotograferen zonder direct een statief te gebruiken. Ik adviseer dit echter wel mee te nemen, want het werd al heel snel na het blauwe uurtje (rond 18.00u) te donker om met goede kwaliteit uit de hand te fotograferen.