- Nieuw in Lightroom 3
- Eerste blik op Lightroom 4
- Eerste indrukken Lightroom 5
Zes jaar na de eerste beta van Lightroom heeft Adobe opnieuw een publieke beta uitgebracht voor Mac en PC, ditmaal voor Lightroom 4. Nieuwe toevoegingen in Lightroom 4 zijn onder andere soft proofing voor afdrukken, de mogelijkheid Blurb en PDF fotoboeken te maken, aanpassing van de belichtingsinstellingen in de Ontwikkelen module, een nieuwe processing versie, betere video ondersteuning, foto’s plaatsen op een kaart en meer.
Eerste blik op Lightroom 4
Allereerst is het goed te realiseren dat het om een beta gaat die kan en zal crashen. Gebruik dit niet om de net geschoten bruiloft in af te werken, maar puur om de nieuwe functionaliteit te testen en feedback te geven aan Adobe. De beta kan geen bestaande catalogus importeren of upgraden, de uiteindelijke versie zal dit wel kunnen. Maak ook een kopie van de foto’s die je wilt importeren, zodat de nieuwe processing niet de oude overschrijft!
Systeemeisen
Lightroom 4 heeft aangepaste systeemeisen. Zo wordt Windows XP niet meer ondersteund (inmiddels 10 jaar oud) en moet je Mac beschikken over Mac OS X 10.6.8 (Snow Leopard) of hoger. Alleen 64-bit Macs worden ondersteund, dat zijn alle Intel Macs behalve die met Core Solo en Core Duo processors. Check hier jouw Mac als je niet zeker bent.
Nieuwe modules
Als je Lightroom 4 opstart vallen er meteen twee dingen op in het module menu bovenaan: Kaart en Boek (Map en Book). De namen laten weinig aan de fantasie over en voegen twee opties toe waar Apple Aperture en iPhoto gebruikers al langere tijd van konden genieten.
Kaart
Kies je Kaart dan opent een Google Maps kaart (de gebruikelijke Hybride, wegen en satellietkaart, maar ook terrein en licht en donker) waarop je bestaande foto’s kunt zien en handmatig nieuwe foto’s kunt plaatsen. Zodra je de foto plaatst wordt de GPS informatie in de metadata gezet, handig als je een foto naar Flickr of een andere site die GPS data kan uitlezen exporteert.
Plaats je foto’s op een kaart
Ik heb geen GPS tracker, maar ik kan me voorstellen dat foto’s die al een GPS locatie hebben automatisch worden geplaatst. Je kunt ook GPS locaties toevoegen door met de rechter muisknop op de kaart te klikken. Je krijgt dan de optie de locatie aan de geselecteerde foto’s toe te voegen.
Verder kun je een lijst van locaties aanleggen (helaas niet automatisch aangemaakt aan de hand van de plaatsingen die je zelf doet) en aangeven dat de locatie een privé locatie is zodat de precieze adresgegevens niet mee worden geëxporteerd.
Heb je een GPS tracker log, dan kun je deze ook inlezen. Het formaat hiervan is GPX, Lightroom helpt dit niet van je GPS af te halen en als je een ander formaat hebt moet je dit eerst converteren.
Natuurlijk bovenaan filteropties om foto’s te filteren die zichtbaar zijn op de kaart, een GPS tag hebben of juist geen GPS tag hebben.
Nadeel van de Kaart module is de noodzaak voor een actieve internetverbinding, zonder internet geen kaartweergave. Je hebt dus pech als je een vakantiehuisje hebt zonder internet en je wilt de locaties waar je die dag bent geweest aan de kaart koppelen. Hier kan Adobe helaas niets aan doen, de Google Maps gebruiksvoorwaarden staan lokale opslag niet toe.
Maar de kaart werkt niet zonder internet
Ook kan Adobe in deze versie maximaal vijf jaar de kaarten aanbieden, gebruik je Lightroom 4 in 2018 dan is de kaart niet meer beschikbaar. Voor Lightroom 5 wordt deze periode opnieuw gestart.
Boek
Ook Boek is nieuw in Lightroom 4, een toevoeging waar veel mensen lang op hoopten. Aperture heeft van het begin altijd beschikt over een zeer uitgebreide boek module met mogelijkheid direct boeken te bestellen, bij Lightroom vergde dat een groot uithoudingsvermogen om zo een heel boek te maken en de Afdruk module was daar eigenlijk te beperkt voor.
Veel verschillende templates
De nieuwe Boek module maakt dit echter eenvoudiger. Je kunt een boek ontwerpen en direct aan Blurb verzenden om als afgedrukt boek terug te ontvangen. Leuke touch is dat je tijdens het opmaken het aantal pagina’s ziet en de geschatte prijs (standaard in dollars, maar je kunt ook euro’s kiezen). Wil je niet met Blurb werken, dan kun je ook kiezen om een PDF document te exporteren.
Als je de module opent worden direct de foto’s die actief zijn over de pagina’s verspreid. Je kunt rechts bovenin kiezen voor grootte, omslag, papiertype en logo. Verder heb je een ruime keuze aan verschillende paginastijlen met allerlei combinaties van één of meerdere foto’s, spreads over twee pagina’s, foto’s en teksten, alleen teksten, etc. Ook kun je een achtergrond foto in de pagina verwerken.
Maak je eigen fotoboek door je foto’s in de pagina’s te slepen
Boeken die je hebt gemaakt kun je opslaan in een verzameling zodat je ze later nogmaals kunt afdrukken of verzenden. En je kunt ook een virtuele kopie van een boek maken om verschillende variaties uit te proberen.
Ik mis wel de mogelijkheid om foto’s vrij te kunnen verplaatsen, kleiner te maken dan de paginavullende weergave (dit kan alleen door het formaat van de cel aan te passen in plaats van de foto zelf) en waar nodig schuin neer te zetten. Ook ben je beperkt tot de formaten die Blurb kan ondersteunen.
Bibliotheek
Dan naar de bestaande modules. In de Bibliotheekmodule is de video ondersteuning uitgebreid. Zo kun je de witbalans, helderheid, contrast, kleurverzadiging, zwartwit en kleur aanpassen. Ik gebruik geen video dus deze uitbreiding heeft beperkte toepassing voor mij, maar als je wel regelmatig video’s maakt bekijk dan zeker deze aanpassingen.
In Windows is het nu mogelijk meerdere mappen tegelijkertijd te verslepen naar een andere locatie. Verder zijn keuzevlaggen nu globaal. Het was aan mensen niet uit te leggen wanneer vlaggen nu lokaal en globaal waren. Daarom zijn vlaggen nu globaal net zoals kleurlabels en sterren. Je kunt nu ook in Collecties foto’s stapelen, ook als ze eigenlijk in afzonderlijke mappen zitten.
De SmugMug plug-in zit er niet meer standaard bij, zo is het eenvoudiger voor SmugMug om zelf de plug-in te updaten zonder dat ze daarvoor op een nieuwe versie van Lightroom moeten wachten. Ook is de link naar extra plug-ins duidelijker geplaatst direct in de Bibliotheek module.
Ontwikkelen
De Ontwikkelen module heeft natuurlijk weer een paar aanpassingen gekregen en in tegenstelling tot Lightroom 3 zijn er ook een flink aantal knoppen gewijzigd waardoor de aanpassingen soms wat anders reageren dan je verwacht, een kwestie van de nieuwe knoppen uitproberen om het effect te bekijken.
Belangrijkste wijziging is de Verwerking (Process Version) in het Camerakalibratie menu. In Lightroom 3 werd hiervan een nieuwe versie geïntroduceerd die zich met name richtte op de verscherping en ruisreductie. Dit was een gigantisch verschil met de vorige versie en ik heb vele foto’s naar de nieuwe versie geëxporteerd om alle details er uit te kunnen halen.
In Lightroom 4 is er wederom een nieuwe versie hiervan uitgebracht (genaamd 2012 huidig), die de verwerking nog verder op scherp zet. Als ik het resultaat vergelijk dan is het beeld een stuk scherper geworden, in onderstaande boom zijn veel meer details zichtbaar dan in de vorige versie.
Lightroom 4 engine toont meer details
De nieuwe versie moet ook het dynamisch bereik verder vergroten. In onderstaande foto is de clipping verdwenen of iets minder geworden, op andere plekken is er iets meer ontstaan:
Een iets groter dynamisch bereik, veel meer details links onderin
Als ik kijk naar onderstaande foto heb ik wel het idee dat het beeld iets blauwer is geworden (je ziet duidelijk minder oranje in de lucht en de waterreflectie), maar er is wel meer detail zichtbaar. Dit komt mogelijk doordat oudere opties soms een iets ander effect krijgen in deze engine.
Lightroom 4 engine vereist dat je je foto’s hier en daar wat bijwerkt
Net zoals in Lightroom 3 wordt de processing van bestaande foto’s niet aangepast, maar kun je rechts onderin bij Camerakalibratie of door op het uitroepteken icoon te drukken de processing updaten naar een nieuwe versie. De nieuwe engine geeft andere opties dan de oude engine, ga je terug naar de vorige engine dan krijg je de opties weer terug. Wel kan de bewerking verschillen voor de opties die worden gedeeld door de verschillende engines.
De wijzigingen kunnen soms radicaal zijn, het beste kun je de foto’s één voor één aanpassen. Als je dit wilt testen kun je het beste een paar van je foto’s als origineel bestand exporteren in een losse map en die dan vervolgens in Lightroom 4 inlezen en omzetten naar de nieuwe verwerking.
Verder zijn er aanpassingen gedaan in de verschillende menu’s:
Het standaard menu is flink aangepast
In het Standaard menu is de werking van Belichting gewijzigd, het is nu een combinatie geworden van Belichting en Helderheid. Je kunt het nu gebruiken om de middentonen te wijzigen, het heeft minder effect op de hooglichten en reageert daarmee meer zoals het aanpassen van de belichting op je camera. Adobe zegt dat het lijkt op het gedrag van film, hooglichten worden beperkt versterkt, waar je bij digitale camera’s sneller geen detail meer ziet.
Hooglichten en Schaduw kun je nu gebruiken om de extremen aan te passen als je eenmaal de algehele belichting hebt ingesteld. Tot +/- 50 kun je normale bewerkingen ermee doen, hogere waarden maken er meer een effectshot van.
Deze wijzigingen maken dat het beter werkt als je van boven naar beneden werkt, waar ik in vorige versies vaak meer heen en weer ging tussen de verschillende opties in het standaard menu.
Helderheid (Clarity) is ook gewijzigd, in de nieuwe engine wordt geprobeerd hinderlijke randen te voorkomen. Het ziet er ook iets anders uit dan in de voorgaande versie, Adobe suggereert dat je misschien minder nodig hebt om je foto een kick te geven dan hiervoor.
Meer mogelijkheden lokaal bewerkingen in te tekenen
In de lokale bewerkingen zijn extra instellingen toegevoegd, je kunt nu met je penseel ook witbalans en tint, ruisreductie en moiré intekenen. Verder is er een probleem opgelost in de vorige versie waarbij de kleur kon verschuiven als je de belichting aanpaste met een lokale bewerking.
Verder is de lenscalibratie aangepast, chromatische abberatie is nu een vinkje in plaats van een schuifbalk.
Het bijsnijdgereedschap is ook aangepast, er zijn een flink aantal nieuwe verhoudingen toegevoegd voor beeldschermverhoudingen en de maximumwaarden die je voor bijsnijden kunt invullen zijn verhoogd tot 9999,99, zodat je zelf ook beeldschermresoluties kunt invoeren.
Soft proofing
Een functie waar al sinds de eerste beta van Lightroom op wordt gewacht is de mogelijkheid op je beeldscherm een foto afdruk te bekijken voordat je afdrukt, het zogenaamde soft proofing. Zo kun je een foto al bijsturen als je verwacht dat deze niet goed uit de printer komt, dit scheelt papier en inkt en was één van de redenen dat fotografen hun foto naar Photoshop stuurden om dit te kunnen bekijken.
Elektronische proef
De functie is onderdeel van de Ontwikkelen module en heet in de Nederlandse versie Elektronische Proef. Als je het vinkje Elektronische Proef aanvinkt (of op de S toets drukt) krijg je bovenaan onder het Histogram een extra optie om het printer kleurprofiel in te stellen en aan te geven of je Perceptueel of Relatief intent wilt gebruiken. Verder kun je aanvinken dat je papier en inkt wilt simuleren.
Van de getoonde weergave kun je ook een proefexemplaar maken. Je maakt dan een virtuele kopie die je specifiek voor de print kunt bewerken. Verschillende virtuele kopieën die horen bij verschillende papierprofielen worden bewaard. Verder kun je links en rechts bovenin het histogram een aanduiding aanzetten of je wel of niet buiten het kleurbereik van de monitor of het papier dreigt te raken.
Afdrukken module
Vorige week nog hier op de site behandeld. Het aantal aanvullingen is beperkt (soft proofing zit in de Ontwikkelen module). Er zijn nu twee schuifbalken toegevoegd voor snelle aanpassingen in de helderheid en het contrast van de afdruk als je merkt dat hij er te donker of contrastloos uit de printer komt. Een snelle manier om een aanpassing te maken als je geen gecalibreerde monitor en/of printer profiel gebruikt (foei!).
Deze gekozen instelling blijft staan, in principe hoef je hem alleen te wijzigen als je een ander printer, papier of inkt gebruikt.
Varia
De web module schrijft nu kleurinformatie weg voor Flash gallerijen, zodat browsers die aan kleurbeheer doen de kleuren goed kunnen weergeven. Extra opties om bij export de metadata te minimaliseren. Direct naar e-mail exporteren. DVD branden werkt nu ook in 64-bit Windows. En als laatste, voor Mac gebruikers die zoals ik soms tweetalig moeten/willen werken, is het nu mogelijk om de taal van Lightroom 4 in de voorkeuren in te stellen, in plaats van de taal van het besturingssysteem te moeten wijzigen.
De Lightroom 4 beta voelt best goed aan, het zal ook helpen dat mijn test catalogus bijna leeg was. Er zitten nog wat ruwe randjes in de Nederlandse vertaling, in de nieuwe modules ontbreken die hier en daar. Verder heeft Adobe een lijst van bekende problemen (onderaan de pagina) aangelegd die je mogelijk tegen kunt komen.
[ad#Lightroom]
Ziet er goed uit. Ik ben benieuwd of de ruisreductie algoritmes ook nog weer verbeterd zijn.
Vooral de nieuwe opties van het aanpassingspenseel vind ik wel aantrekkelijk.
Ik wacht alleen wel op de definitieve versie, ik ben niet zo van het software testen. Ik hoop wel dat de release van de uiteindelijke versie niet al te lang op zich laat wachten.
Voor mij zullen waarschijnlijk de opties voor het fotoboek en voor de witbalans van pas komen. Over het algemeen kan ik het alleen maar toejuichen dat er meer details in de foto’s zullen te zien zijn. Wat betreft de aanpassing van Lightroom 3 naar 4. Dat loopt wel los.
mvg
Jeroen Demaeght
Jammer, ik zal een nieuwe mac moeten kopen… helaas alleen maar 64 bits voor mac OS X
Wel leuk die optie van foto’s in een boek plaatsen. Maar hoe kan ik deze foto’s plaatsen in een boek en/of kan het ook automatisch plaatsen?
Christian, je kunt Lightroom de foto’s automatisch laten plaatsen of je kunt de foto op een pagina slepen.
Heel interessante Boek module.
Alleen jammer van de vaste formaten.
Ik had ook graag de mogelijkheid gehad op de pagina’s via Jpeg te exporteren
Ja lap, ik ben heel tevreden over mijn windoxs XP en nu ben ik ook verplicht van die om te zetten in de laatste nieuwe ( 7 of 8) met het gevolg dat er bepaalde software niet draait op die versies. Spijtig!
Dat zal helaas steeds vaker gaan voorkomen, Windows XP wordt ook niet meer door Microsoft ondersteund op de laatste servicepack na. Windows Vista werkt trouwens nog wel, maar dat wil je niemand aandoen.
is er iets te zeggen over de verwerkingssnelheid zoals bij het bewerken en laden van foto’s, etc. Vond het label “laden” altijd ergerlijk. (ook al duurde dat slechts 1 – 2 sec)
Ik denk dat er in de snelheid (nog) niets is gewijzigd, sowieso is dat lastig inschatten bij een beta versie, omdat er eerst wordt gewerkt aan de nieuwe functies en dan pas optimalisatie.
Hoi Kenneth
Volgens mij ben je de systeemeisen voor de Windows gebruikers vergeten, dus bij deze:
Intel® Pentium® 4 or AMD Athlon® 64 processor
Microsoft® Windows Vista® with Service Pack 2 or Windows
7 with Service Pack 1
2GB of RAM
1GB of available hard-disk space
1024×768 display
DVD-ROM drive
Deze lijken trouwens niet erg veel veranderd t.o.v. versie 3. Alleen wordt de 32bit processor blijkbaar niet meer ondersteund.
Grs Ben
Hoi Ben, dankjewel voor die toevoeging. 32-bit wordt voor Windows nog wel ondersteund, alleen voor Mac niet meer. Verder is het verschil dat Windows XP niet meer wordt ondersteund.
Wel goed om rekening mee te houden dat de systeemeisen wel een absoluut minimum zijn, aan te raden is om wel wat meer RAM in je systeem te hebben, zeker als het aankomt op het aanmaken van de previews. De grootte van de fotobestanden speelt daarin ook een rol.
Wederom mooie vooruitgang! Mij trekt met name het maken van het fotoboek en de koppeling van GPS gegevens naar Maps! Dit is voor mij een duidelijke meerwaarde en de moeite om de upgrade te kopen!
Ben benieuwd wat de performance gaat doen, momenteel is mijn catalogus stil aan trager aan het worden, dit ondanks meer dan genoeg werkgeheugen (16gb)
Ziet er zeker goed uit ! Mijn PC met 12 GB in W7 kan dit allemaal aan! Vooruit met de geit en ga mee met de tijd Adobe !
Ik heb een vraagje, ik heb lightroom 4, maar ik vind nergens de bovenste balk! kan iemand mij soms helpen? anders kan ik lightroom niet minimalizeren. Alvast vriendelijk dank. groetjes Agnes
Gewoon op het pijltje in het midden boven aan klikken !
Probleem met watermerk, zijn hier mensen die mij kan uitleggen?