Praktijkshoot: Loch Affric

Landschapsfotografie, dat is standaard foto’s maken in het warme ochtend- of avondlicht een uur na of voor zonsondergang met een groothoeklens?

Dat is niet altijd waar, ook midden op de dag met een telelens zijn er interessante foto’s te maken, zoals onderstaande foto van het waanzinnig mooie Glen Affric. Genomen om 13.30u met een telelens op 121mm met enorm fel zonlicht aan de linkerkant van het beeld.

Toegegeven, de foto is later in het jaar (3 november 2012) genomen en de locatie is hoger gelegen dan Nederland, dus de zon heeft al iets meer kleur rond 13.30u dan in Nederland, maar het zou normaal geen tijdstip zijn om de ideale landschapsfoto te maken, dan had ik nog 1,5 u moeten blijven hangen. Ik was echter nog maar halverwege tussen het huisje dat ik een week had gehuurd en mijn hotel dichter bij het vliegveld. Eigenlijk wilde ik alleen even kort de heuvel op gaan om van het uitzicht te genieten.

Loch Affric – Canon EOS 5DmkII, 121mm (Canon 70-200mm F4L IS), 1/15s op f/16, ISO 100

De plek waar ik van fotografeerde was iets voorbij een monument voor de mensen die het initiatief hebben genomen het oeroude bos te beschermen en een natuurpark te maken van de omgeving (waarin helaas wel een dam is aangelegd en een nieuwe hydro installatie komt). De tocht er naartoe was ongeveer 10 minuten de heuvel op klimmen, je kunt de foto praktisch vanaf een bankje nemen.

Normaal hebben dit soort uitzichtpunten niet mijn voorkeur, want al duizend keer gedaan, maar door te kiezen voor een telelens is er denk ik toch een afwijkende foto gekomen. En niet te vergeten het superheldere weer, waar het 20 minuten daarvoor nog volledig bewolkt was en regende.

De compositie was erg lastig te maken met Liveview, door de felle zon die precies op het LCD scherm van de camera viel. Daarom heb ik de compositie door de zoeker gemaakt en vervolgens Liveview gebruikt om handmatig de scherpte in te stellen door 10x in te zoomen op het beeld. Het makkelijkste kon ik dit doen door in te zoomen op het eilandje met bomen, het contrastverschil tussen de donkere bomen en het omringende reflecteren water waren net te zien op het LCD scherm van de camera.

Ik heb een aantal verschillende composities vanaf deze locatie, drie die steeds iets verder naar rechts zijn genomen, maar ik blijf terug komen bij deze. Het meer loopt duidelijk van de linker benedenhoek naar rechts in het midden, door de inhammen wordt een S-vorm gevormd wat de compositie altijd een dynamisch element geeft.

Een duidelijk s-vorm in het water voor een meer dynamische compositie

In de voorgrond is nog een stukje heide te zien om te laten zien dat ik niet in een helikopter zat. Het is een keuze of je dit er in wilt laten zitten of dat je de uitsnede net wat krapper maakt om het heideplantje in het midden er uit te halen, maar dan verlies je een ankerpunt in het beeld, nu heeft het een net iets menselijkere maat.

Diagonaal door het beeld en de heide in de voorgrond

Ik heb zeker ook even overwogen om verder naar voren te lopen en gebruik te maken van een groothoeklens, maar dan zouden de bergen in de achtergrond, die nu interessante lagen van verschillende kleuren vormen, verder uit elkaar worden getrokken en minder indrukwekkend overkomen. Nu vullen ze meer van de achtergrond en de achterste berg vormt een diagonale lijn met de bomen in de voorgrond waardoor het een gebalanceerd beeld is geworden.

Ik heb dus een keuze gemaakt voor een zoom telelens van 70-200mm. De uiteindelijke brandpuntafstand heb ik bepaald door heen en weer te zoomen met de lens en de compositie te beoordelen door de zoeker van de camera. Op 121mm kreeg ik de mooie S vorm in het beeld en bleef de heide nog net in de voorgrond.

Vanzelfsprekend is de foto genomen vanaf statief, 121mm op 1/15s zou nooit een scherp resultaat opleveren en ik heb voor een diafragma van f/16 gekozen om de scherptediepte maximaal te maken om zo veel mogelijk scherp in beeld te krijgen.

Zoals gezegd, het licht van behoorlijk fel. Om zowel de voorgrond als de lucht met elkaar in balans te brengen was een grijsverloopfilter nodig. Normaal gesproken zou de voorgrond heel donker worden als de belichting is ingesteld op de lucht of de lucht wit worden weergegeven als de belichting is ingesteld op de voorgrond. Het grijsverloopfilter is van doorzichtig kunststof, maar de bovenkant is donker gemaakt zodat een deel van het licht wordt tegengehouden. In dit geval heb ik gekozen voor een filter van 3 stops, om zowel de lucht als voorgrond details te geven.

Plaatsing van het 3-stops Graduated ND filter

Het filter heb ik schuin geplaast op de hoogte van de voorste berg. Deze was duidelijk donkerder dan de bergen in de achtergrond en door hem schuin te plaatsen was er zo min mogelijk overlap met de verticale bomen verder naar voren in het beeld.

Nabewerking

Elke foto bewerk ik in Lightroom. De ene bewerking is wat uitgebreider dan de andere, in dit geval had ik iets meer te repareren, waarbij je in gedachten moet houden dat een RAW foto (wat dit is) zonder bewerkingen uit de camera komt en dus niet de bewerkingen heeft gekregen die de camera in de JPEG foto zou stoppen. Een RAW foto is iets onscherper en minder fel gekleurd, maar bevat wel veel meer beeldinformatie om in nabewerking aanpassingen te doen.

Loch Affric nabewerkt

Zoals je ziet is de oorspronkelijke foto iets warmer gemaakt. Ik speel vaak met de witbalans instelling in Lightroom, de camera blijft meestal op automatische witbalans staan. Normaal gesproken is 5500K daglicht, maar ik heb de foto opgewarmd door ongeveer 6600 in te stellen.

Het beeld is 0,15 stop lichter gemaakt en de schaduwen zijn lichter gemaakt om meer details te zien in de bomen links in beeld. De witte tinten zijn verlicht en de zwarte tinten donkerder gemaakt om meer contrast in het beeld te krijgen

Ik heb ook gebruik gemaakt van Helderheid (Clarity), dit verhoogt het contrast op de randen van objecten. Je ziet dit bijvoorbeeld goed in de doortekening van de bomen links onderin en de details die zichtbaar zijn in de bergen. Meestal bij een berglandschap kies ik een hogere Helderheid waarde omdat de details in de stenen dan beter uit komen, maar in dit geval zou dit er bij de bomen toe hebben geleid dat ze er onnatuurlijk scherp uit kwamen te zien en je zou randjes (halo’s) zien rond de scherpste delen.

Een deel van de warmere kleur is afkomstig van het cameraprofiel in Lightroom, deze benadert de instellingen voor landschap, portretten en standaard van de camera. Meestal kies ik voor ‘Camera Landscape’, maar in dit geval komen de bomen mooier uit in Camera Standard. Er is geen vast cameraprofiel dat ik gebruik, ik probeer verschillende uit om te bekijken wat het beste effect geeft.

Cameraprofiel in Adobe Lightroom / Camera RAW

Eén van de laatste instellingen is de scherpte. Dit hangt mede af hoe je de foto gaat tonen, standaard pas ik hier de verscherping voor gebruik op internet, ga ik de foto afdrukken dan kies ik de extra scherpte opties in de Afdrukmodule van Lightroom. Je moet oppassen met het beeld te scherp maken, dan krijg je lelijke randen en ziet het er niet goed uit op kleinere weergaves.

Verscherping, door de alt (PC) / option (Mac) toets ingedrukt te houden en de Masker schuifbalk te verslepen zie je in een zwartgemaakte foto precies waar de scherpte komt aangeduid met witte lijnen, zorg dat je net de contouren van de objecten ziet

Laat je niet afschrikken door de felle lichtomstandigheden, camerasensors kunnen tegenwoordig meer vastleggen dan je denkt en in nabewerking kun je de donkere delen oplichten om hierin meer detail te tonen. Zoals je ziet is een deel van de foto bewerking, maar alle ingrediënten zijn er ook om de nabewerking een succes te maken. De foto begint met een krachtige compositie en wordt afgemaakt met de nabewerking. Nabewerking kan een goede foto beter maken, maar een slechte foto niet opeens fantastisch (soms wel goed).