In de standaard instelling van een digitale camera schrijft de camera automatisch JPG bestanden weg naar de geheugenkaart. Hierbij voegt de camera compressie, verscherping en eventuele in-camera bijstellingen toe. Over deze instellingen heb je nauwelijks invloed en door de compressie gaat er detail verloren. Daarom kiezen veel fotografen er voor om foto’s in RAW formaat weg te laten schrijven naar de geheugenkaart. Hierdoor zijn de afbeeldingen groter en duurt bewerken langer, maar dit nadeel weegt niet op tegen de voordelen.
Een RAW bestand is een directe weergave van wat de sensor van de camera heeft geregistreerd. Geen enkele compressie of andere bewerkingen worden toegepast. Dit levert op dat RAW de hoogst mogelijke kwaliteit foto’s oplevert. Laat je trouwens niet foppen door de weergave op het LCD scherm van de camera, hier past de camera namelijk wel stiekem wat bewerking toe en dit beeld is dus niet precies wat je van het digitale bestand kunt verwachten.
Doordat er geen bewerking heeft plaatsgevonden zien RAW foto’s er in eerste instantie veel minder goed uit dan JPG foto’s die zo uit de camera komen. Dat is echter snel te verhelpen met enkele minuten digitale bewerking. En hier komt het grote voordeel van het RAW formaat om de hoe kijken, je kunt nog allerlei dingen bijstellen zonder dat (tot op zekere hoogte) de kwaliteit van de foto slechter wordt.
Een reden waarom veel fotografen voor RAW formaat kiezen is omdat er meer kleuren per pixel kunnen worden vastgelegd in RAW. De kleuren per pixel worden uitgedrukt in de ‘bitrate’ en bij RAW fotografie zijn dit 16 bits. Dit betekent 4096 kleurgradaties voor rood, 4096 kleurgradaties voor groen en 4096 kleurgradaties voor blauw (RGB) per pixel oftewel 68,8 miljard kleuren. Bij JPG zijn dit echter maar 256 kleuren per pixel. Dit betekent dus dat zodra je een JPG maakt die 4096 gradaties teruggebracht worden tot 256 gradaties, een stevig kleurverlies. Nu zijn dit bij JPG nog altijd 16,77 miljoen kleuren (meer dan het oog kan zien), maar je gaat het wel merken bij aanpassingen in bijvoorbeeld Photoshop.
Meestal heb je op je camera niet de keus om RAW te kiezen in het automatische programma en voor andere motiefprogramma’s (landscape, action, portrait, etc). Alleen bij de standen waar je zelf instellingen kiest (M, P, Tv, Ap en A-dep) kun je RAW kiezen. Canon, Nikon en consorten lijken er van uit te gaan dat hun keuzes het beste zijn in de voorgekookte programma’s (geef ze eens ongelijk, meestal klopt het) en dat je dat niet grondig wilt gaan wijzigen. Dus krijg je daar alleen de keuze voor large, medium en small JPG’s.
Bewerkingen
Krijg je niet meteen in de camera de instellingen correct of bedenk je thuis bij de warme openhaard dat je liever toch een ander effect gekozen dan kun je tot op zekere hoogte in RAW behoorlijk wat corrigeren zonder kwaliteit in te leveren. Zo kun je tot ongeveer +1 en -1 stop terughalen in de sluitertijd, wat het verschil kan betekenen tussen een te donkere foto of precies goed. Op die manier kun je nog veel detail in de schaduwpartijen terug halen. Ook bij overbelichting kun je meer terug halen dan bij een JPG, hoewel je wel moet bedenken dat zodra de camera puur wit heeft geregistreerd (bij overbelichting) je dit niet meer terug kunt halen. Het detail is hier weg. Meer daarover in Hoofdstuk 2.10: Histogrammen.
Ook kun je met RAW de witbalans aanpassen. De witbalans heeft te maken met de kleurtemperatuur van het licht dat op de sensor valt, bij een zonsondergang worden onderwerpen die wit zijn bijvoorbeeld geel gekleurd. Wil je dit compenseren (niet aan te raden bij een zonsondergang, dan is je sfeer weg) zodat wit bijvoorbeeld wit wordt dan kun je met RAW de kleurtemperatuur nog volledig wijzigen van koel (blauw) naar warm (geel-rood). Hier kun je de zonsondergang dus ook extra mee aanzetten, dat rood in de lucht nog wat extra aanstippen.
Andere aanpassingen die je kunt doen zonder veel kwaliteitsverlies is het aanpassen van kleuren, het vehogen van het contrast in de foto, terughalen van detail in donkere of lichte delen en het verscherpen van de foto. Je kunt het natuurlijk altijd het beste op dat moment goed doen, maar je hebt nog een manier om een fout te corrigeren zonder dat een foto snel in kwaliteit achteruit gaat zoals bij het meerdere keren bewerken en opslaan van JPEG foto’s het geval is.
Het correct instellen van het diafragma (F-waardes), sluitertijd en iso, blijven natuurlijk gewoon van belang, dit bepaald ook voor een groot deel de creatieve waarde van de foto.
RAW Tools
Elke camera fabrikant heeft zijn eigen RAW standaard, die ook nog eens per camera verschilt. Dit betekent dat als je de foto’s op je computer inlaadt om te bewerken dat je speciale software nodig hebt om dat specifieke RAW formaat te lezen, eventueel te converteren en vervolgens te bewerken. Elke fabrikant levert bewerkingssoftware hiervoor op de cd die bij je camera zat, maar vaak is deze software niet van hoogstaande kwaliteit. Daarom zijn er softwarefabrikanten die specifiek voor RAW bewerking applicaties ontwikkelen. Voorbeelden zijn Camera Raw (bijgeleverd bij Photoshop en Photoshop Elements) en Lightroom van Adobe, iPhoto en Aperture van Apple, producten van PhaseOne en nog vele anderen.
Zowel Apple als Adobe brachten recent (eind 2006 en begin 2007) een gespecialiseerde fotobewerkings en organisatie applicatie uit. Apple’s Aperture kwam als eerste uit. Het is een volledig nieuwe applicatie in de Pro reeks en vanaf de grond opgebouwd. Adobe Photoshop Lightroom volge iets later, de applicatie is voor een deel gebaseerd op Camera RAW van Photoshop (en bouwt er op verder), maar ook Lightroom is volledig opnieuw opgezet.
Kenmerkend van de twee applicaties is dat ze beide gebruik maken van een database om de foto’s te organiseren. Alle bewerkingsstappen worden hierin vastgelegd zodat je te allen tijde terug kunt naar een vorige bewerking. De RAW foto’s waarmee deze applicaties kunnen werken worden niet zelf aangepast. In de database wordt een RGB weergave opgeslagen en alle bewerkingen worden hier ook opgeslagen. Op het moment dat je de foto exporteert worden razendsnel de gekozen bewerkingen erop toegepast. Hierdoor kun je ook heel makkelijk ‘virtuele kopieën’ maken van je originele foto en hierop nieuwe bewerkingen uitproberen. In Hoofdstuk 4.10 De Lightroom Catalogus vind je meer informatie over hoe Lightroom met de database en de bewerkingen omgaat.
Beide applicaties zijn hiervoor ideale applicaties. Ikzelf heb gekozen voor Adobe Photoshop Lightroom als mijn favoriete applicatie, deze ondersteunt zowel Mac als PC, Aperture is alleen voor Mac. Daarom heeft deze site een gespecialiseerde Lightroom sectie (Hoofdstuk 4).
DNG (Digitaal NeGatief)
Adobe heeft het gevaar van de verschillende (gesloten) RAW formaten onderkend en in 2004 besloten een open standaard te ontwikkelen die door alle hardware- en softwarefabrikanten gebruikt kan worden. Dit formaat hebben ze DNG genoemd, wat staat voor Digitaal NeGatief.
Het grote voordeel van DNG is dat dit een open formaat is dat door veel software applicaties wordt ondersteund. RAW formaten zijn cameraspecifiek en zijn gesloten formaten waardoor het lastig is voor veel software fabrikanten om volledige ondersteuning te bieden voor elke camera. Er zitten vaak geheime stukjes informatie in het RAW formaat die de eigen software van de fabrikant wel kan ontsleutelen. Met DNG kun je dus beter garanderen dat je foto’s ook in de verre toekomst door (nieuwe) applicaties te openen zijn en zit je niet vast aan de software van de fabrikant. Of dit bij Nikon en Canon snel het geval zal zijn betwijfel ik, maar wat als de camerafabrikant failliet gaat.
DNG bestanden zijn kleiner (Adobe claimt dat dit zonder kwaliteitsverlies is), de bewerkingen komen er in mee en de preview zit er ingebakken. De import zal wat langzamer gaan, maar die tijd komt in het bewerken dus terug. Alle beeldbewerkinsapplicaties van Adobe ondersteunen DNG, maar Adobe heeft ook een DNG Converter uitgebracht voor Windows en Mac zodat andere ontwikkelaars ondersteuning kunnen leveren.
Hoi Kenneth,
Pas jij dan ook iedere keer het aantal bits aan als je de RAW photo bewerkt? In photoshop wordt het niet automatisch 16 b. Dus dan zou ik dat iedere keer handmatig aan moeten passen en weer terug als je de foto uiteindelijk in JPEG opslaat. Of sla jij de uiteindelijke foto in een ander bestand op?
Beste Jeannette,
Ik werk vanuit Lightroom. Die exporteert het RAW bestand naar 16 bits (of 8 als je daarvoor kiest) als je “Edit in Photoshop” kiest. Je kunt het bestand als PSD of TIFF exporteren.
In Photoshop voer ik de benodigde bewerkingen uit en sla het bestand vervolgens op. Lightroom heeft nu een RAW en een TIFF/PSD versie van de foto. Beide versies kan ik vanuit Lightroom naar JPG exporteren en bijvoorbeeld op Flickr plaatsen. De omswitch actie in Photoshop gebruik ik dus niet.
Hoi Kenneth,
Al een geruime tijd lees ik mee met jou interessante artikelen.
Nu heb ik toch een vraag betreffende het bovenstaande artikel.
Ik plaats nogal eens wat foto’s op fora en diverse sociale netwerksite’s, maar ik merk op dat als ik een foto van RAW bewerk en opsla als JPEG alles goed is, ga ik hem dan verkleinen en plaats ik hem op bovengenoemde mediums dan zijn ze ineens onscherp.
Ik doe in mijn ogen niets verkeerd, ik bewerk met bijgeleverde software, of met Photoshop.
Dan verklein ik hem met Photoshop of Redstone, met maximale pixel ratio van 900 x 600, met een dpi van 150.
Kan ik nu dan beter verscherpen na het verkleinen?
Of is er een beter manier voor het verscherpen?
Groet,
Kevin.
Hoi Kevin, als ik het goed begrijp plaats je foto’s van 900×600? Is dat ook de grootte die ze op forums aanraden? Het zou kunnen dat die nog een eigen verkleiningsactie doen om de foto’s in het gewenste formaat op die site weer te geven? Als je de foto zelf met je browser opent, zie deze er dan ook onscherp uit of alleen op die sites?
Hoi Kenneth,
Het formaat van 900×600 is de aangegeven grote van het forum, tevens is het ook de maximale grote die toegestaan is voor het uploaden.
De foto’s worden niet meer verkleind.
De zelf verkleinde versie die ik op de computer heb staan is bij opening ook niet helemaal scherp.
Het lijkt net alsof ze soft tone gefotografeerd zijn.
Bedankt al voor je reactie
Groet Kevin
Hallo,
Ik heb een vraag betreffende een RAW-bestand.
Hoe kan het zo zijn, als ik mijn afbeeldingen die van mijn camera (Nikon D5000) in picasa bekijk, dat de Raw bestanden donkerder zijn dan de jpeg bestanden?
mvg Ronald
Hoi Ronald, dit ligt zeer waarschijnlijk aan de RAW verwerking van Picasa. Misschien dat Picasa de D5000 data niet helemaal goed leest. RAW bestanden zijn over het algemeen ook wel iets donkder, omdat er geen correcties in de camera worden toegepast, waardoor deze vrijwel altijd iets minder contrast hebben, de kleuren iets minder fel zijn en er nauwelijks verscherping is toegepast.
Wat je kunt doen is de RAW+JPEG instelling kiezen en zowel het RAW bestand als het JPEG bestand in ViewNX en Picasa bekijken en zien of je verschillen ziet tussen ViewNX en Picasa.
Ik heb een groot aantal foto’s in RAW geschoten maar kan deze nu niet rechtstreeks vanuit de camera (Lumix Panasonic) naar iphoto importeren omdat deze het format niet herkend. Is er een andere simpele optie?
Hoi Stella, heb je al de laatste Digital Camera Raw Compatibility Update voor de Mac gedownload? Op http://support.apple.com/kb/HT3825 vind je een overzicht van camera’s die worden ondersteund. Om welk model Lumix gaat het precies?
Hoi Kenneth,
Heb sinds kort een nieuwe body, de Nikon D5000. De raw foto’s hiervan kan ik ineens niet meer met Photoshop openen. De foutmelding is: ‘kan uw verzoek omdat het niet het juiste soort document is niet uitvoeren’. Ik doe precies hetzelfde als met mijn vorige camera, de Nikon D60 en weet dus niet wat ik fout doe. Heb jij een oplossing?
Dag Tiny,
Ik heb ook een Nikon D5000. Ik heb de proefversie van Photoshop Elements 9 gedownload en kan wel RAW foto’s bewerken.
Mvg,
Gilbert
Hoi Tiny,
Misschien zou je in het bijgeleverde ViewNX je foto kunnen converten naar een Tiff bestand. Als het goed is kan Photoshop daarmee om gaan.
Anders zou het misschien handig zijn om op het Nikon Club Nederland forum te vragen naar een oplossing. Daar zitten genoeg Nikon gebruikers die je kunnen helpen (want Kenneth gebruikt volgens mij Canon ;))
Groet,
Erik
Ik heb zonet even hetzelfde geprobeerd (ben ook Nikon gebruiker en toevallig ook met een D5000). Het NEF-formaat wordt door Photoshop niet herkend en je zult je NEF dus moeten converteren naar TIFF. Dit kan zoals ik zei met ViewNX wat je bij is geleverd. Daarna kan je het bestand gewoon in Photoshop openen.
Simpele stappen en bij mij werkte het prima ;)
Zie ook: http://nikonimglib.com/nefcodec/index.html.nl
draait hier onder Windows 7 64-bits
grtz.Frans
Hallo Kenneth,
Sinds kort ben ik in het bezit van een Canon EOS 7D. Voorheen had ik een Canon EOS 400D.
Met het foto bewerkingsprogramma PaintShopPro Photo X2 kan ik wel mijn Raw opnamen van de 400D maar niet die van de 7D openen. Heb jij hier een verklaring voor?
Wat is het alternatief?
Hoi Gerard, elke camera heeft zijn eigen RAW formaat en softwarefabrikanten moeten voor elke camera dit formaat steeds opnieuw ontleden om een nieuwe camera te ondersteunen. Aangezien PSP X2 al een ouder pakket is heeft Corel er voor gekozen de Canon EOS 7D alleen in X3 te ondersteunen. Je zou kunnen upgraden naar X3 voor €69 (via corel.com is ook een gratis proefversie te downloaden) of je kunt de Canon DPP software installeren en daarmee het RAW bestand naar JPEG omzetten en verder bewerken in PSP.
leuke site,
ik kan geen RAW foto’s op mijn computer openen. niet op xp en niet op vista.
watmoet ik doen? wat doe ik fout..
ps
ik leer veel van je site..
Hoi Bas, welke camera gebruik je?
Hoe kan ik van een DNG bestand een JPG bestand maken met dezelfde kwaliteit? Bij het omzetten gaat de kwaliteit geweldig achteruit zo zelfs dat pixum de foto weigert.
Alvast dank voor je antwoord,
Willem
Hoi Willem, misschien dat dit bericht (http://regex.info/blog/lightroom-goodies/jpeg-quality) van Jeffrey Friedl je daarmee verder op weg kan helpen? Controleer in ieder geval de instelling van Quality bij File Settings in het export scherm en de ‘Don’t Enlarge’ instelling, misschien dat daar iets verkeerd staat. Ik exporteer al mijn foto’s vanaf JPG en ik heb weinig klachten over de export van Lightroom, dus misschien dat je een verkeerde instelling hebt.
Het is helemaal gelukt ! Veel dank.
Hallo,
Onlangs heb ik een Nikon D90 gekocht.
Met welk programma kan ik de RAW-bestanden het beste bewerken ? en naar welke extensie omzetten ?
Mvg,
Ralph
ik heb de canon EOS 1000D.
hey,
het lukt me niet om RAW foto’s te openen, niet op xp en ook niet op vista.
ik heb een canon EOS 1000D.
heb je mischien een tip?
laters
Hoi Bas, je hebt denk ik nog de Canon RAW Codec voor Windows (XP SP2, SP3, Vista en Windows 7) nodig: http://software.canon-europe.com/software/0038095.asp
hoi,
ik heb een canon euso 550d
ik kan mijn raw fotos openen via photoshop cs5 maar wil ik deze via picasa doen gaat dat niet ik heb voor cs5 een update gedaan waarom hij mijn bestanden kan lezen.
is dit er evt ook voor picasa als ik zze nu open worden ze namelijk paars en krijg ik maar een deel van de foto te zien.
Hoi Shirley, gebruik je Picasa 3.8 al, deze versie zou het probleem moeten oplossen.
Hallo Kenneth,
mischien kan jij mij helpen, ik heb net light room 3 gekocht maar ik kan mijn foto´s niet vanuit mijn kaartje importeren.
Ik maak mijn foto´s in RAW en fotografeer met een panasonic lumix GH1
groetjes Tanya
Hoi Tanya,
Kun je aangeven waar in het proces het verkeerd gaat? Kun je niet Import opstarten, zie je geen previews of geeft Lightroom een specifieke foutmelding? Probeer je te importeren via een kaartlezer of direct vanuit de camera? Welk besturingssysteem gebruik je?
Hoi,
ik heb een 550d wat moet ik juist doen om mijn foto’s in CS5 of CS4 te kunnen bekijken of bewerken. Moet ik hiervoor eerst nog een programma op de computer installeren.
Sorry, mss is deze vraag door een ander gesteld maar ik ben een leek hierin.!
alvast bedankt!
Yasemin
Hoi Yasemin,
Wil je in RAW formaat de foto’s openen in Photoshop, dan heb je Adobe Camera Raw nodig. Dit zit standaard in Photoshop CS5 en opent als je dubbelklikt op het CR2 fotobestand.
Voor de Canon 550D heb je versie 6.1 nodig (die biedt ondersteuning voor deze camera), maar deze is alleen te gebruiken met Photoshop CS5.
Om RAW bestanden om te zetten naar JPG kun je ook gebruik maken van de software op de Canon cd.
Hallo Kenneth, vooropgesteld: ik ben een beginnende maar enthousiaste fotogravin (63). Ik moet voor een tijdschrift een foto aanleveren met een hoge resolutie. Ik fotografeer met een Nikon D90 maar het woord resolutie komt in de grote handleiding van de camera niet voor. Moet ik nu in RAW fotograferen om die resolutie te bereiken? Mijn foto’s die ik normaal als JPEG heb zijn 3,5 Mb en afm.4288×2848. Ik snap het ook niet want de verwarring voor mij is groot met dpi en resolutie. Ik kom er niet uit!
Dank voor je tijd en antwoord!
Babs (www.card-rich.nl)
Hoi Babs,
Allereerst gefeliciteerd, publicatie is altijd leuk :) Een hoge resolutie hangt niet af van RAW of JPEG, in dit geval wordt een grote afbeelding bedoeld of mogelijk dat je een foto met 300dpi moet aanleveren.
De afmeting van je foto is 4288×2848, als je dat omrekent door lengte keer breedte te nemen zit dit dicht tegen het maximum van de D90 aan, 12.3 megapixels (12.3 miljoen pixels). RAW geeft geen extra pixels, er wordt alleen geen bewerking op het resultaat uitgevoerd waardoor je achteraf in de nabewerking meer kunt doen zonder dat de kwaliteit van de foto meteen afneemt. De 4288×2848 afbeelding moet prima zijn, ik lever ook kleinere bestanden aan tijdschriften.
Dpi is een term voor de drukkerij, een keuze voor een dpi van 300 in plaats van 72 heeft geen gevolg voor de weergegeven grootte van de afbeelding op je computerscherm, maar wel als deze wordt afgedrukt, een 300dpi afbeelding wordt kleiner, want er worden meer puntjes (300 ipv 72) op een inch ruimte afgedrukt. Bij het opslaan van je foto kun je vaak een dpi resolutie kiezen, kies in dat geval voor 300dpi. De foto zelf ziet er op je scherm nog steeds 4288×2848 uit, maar heeft voor de drukkerij dus een hogere resolutie nodig.
hallo,
voorheen deed ik alles zonder RAW maar nu wil ik er mee beginnen maar mijn pc herkent de raw-bestanden niet meer wat voorheen wel het geval is.
wie snapt het?
Hoi Klaas,
Kun je iets meer vertellen over de camera die je gebruikt en het fotobewerkingsprogramma? Is er iets gewijzigd op je PC qua software?
Hoi Kenneth,
mijn vrouw heeft een keer alle Adobe files eraf gehaald en sindsdien doet hij het niet meer, ik gebruik Canon 50D en gebruik Adobe Elements 9.
Hoi Klaas,
Misschien helpt het de plugin voor Elements 9 te herinstalleren: http://www.adobe.com/support/downloads/detail.jsp?ftpID=4920
Als het gaat om de foto’s (met een CR2, RAW, etc. extensie) te bekijken, dan moet je ze misschien opnieuw aan Elements koppelen. Als je dubbelklikt zou Windows moeten vragen welk programma je wilt gebruiken om te openen, je kunt dan Elements aanwijzen als programma en een vinkje zetten dat ze daar altijd in moeten openen.
Hallo Kenneth,
Hij werkt weer naar behoren en hartelijk dank voor je oplossing en steun.
met vriendelijke groet,
KlaasHijlkema
Kenneth,
Ik heb al veel geleerd over RAW door jouw artikel en beantwoorde reacties. Nu zag ik een vraag van ene Ralph op 24 augustus die, net als ik, in het bezit is van een Nikon D90 over welk RAW-bewerkingsprogramma hierbij het beste past. Een antwoord hierop heb ik niet kunnen ontdekken. Je zou zeggen NIKON Capture NX maar misschien zijn er redenen om toch voor een ander programma te kiezen. Ik ben beginnend hengelsportfotograaf en ben me aan het specialiseren in “springende” vissen. Dat lukt al aardig met aangepaste diafragma (f8 à 9), AF-c, ISO 400 à 800 en 5 opn./sec. maar veel foto’s hebben weinig tekening in met name de lichte delen (onderkant) van de vis. Ik hoop met RAW-nabewerking hier verbetering in aan te brengen.
Thomas
Capture NX is opzich een prima programma. Werkt goed met NEF bestanden. Is wel wat beperkt maar kan de bewerking die jij zoekt prima aan.
Je zou eens kunnen kijken naar het gebruiken van Lightroom. Vergelijkbaar met Capture NX alleen dan nog veel beter ;)
Verder moet je in principe met RAW-nabewerking meer uit de foto kunnen halen, maar verwacht niet direct de grootste wonderen ;) Het kan zijn dat je veel winst eruit kan halen maar dat is nooit gegarandeerd. Verwacht niets, dan maak je altijd winst ;)
Als ik jou was zou ik beginnen met Capture NX gebruiken. Mocht je daar tegen beperkingen aanlopen dan kan je kijken welk programma dan geschikt is. Maar zolang je niet beperkt wordt door een programma kan je dat programma prima blijven gebruiken.
Erik,
Bedankt voor het duidelijke antwoord. Tussen beide programma’s zit nieuw aangeschaft een nogal fors prijsverschil! Of hebben jullie nog een advies daar goedkoper aan te komen?
Thomas
Thomas,
Gratis In showFoto is een raw plug in, ik weet niet of het in
windows werkt.
Gijs.
Hallo Kenneth, sorry voor de late reactie maar ik heb van jou een uitleg gekregen die ik begrijp en waar ik wat mee kan. Heel hartelijk dank hiervoor en ik ga er mee aan de slag. Ook heel leuk om te lezen op je website over het fotograferen van vuurwerk. Dat ga ik morgen (voor de zoveelste keer) uitproberen. Je hoort van me!
Ik wens je een heel goed en gezond 2011!
Babs Eliasar
Beste Kenneth,
Ik heb heb onlangs een Canon 550D gekocht en wil graag mijn RAW fotos bewerken op het bijgeleverde photo digital professional alleen is dit alleen in het engels en voor een leek niet echt makkelijk..
Weet jij een oplossing hiervoor?
alvast bedankt.
Hoi Michael,
Er is helaas geen Nederlandse versie van deze software, maar misschien heb je iets aan de tutorials op http://usa.canon.com/dlc/controller?act=GetArticleAct&articleID=1228. Ook in het Engels, maar de video’s tonen ook precies welke functie ze waarvoor gebruiken.
Beste Kenneth,
Ben van plan een systeemcamera te kopen.
Sigma DP2
Olympus E-PL2
Leica D lux 5
Heb de recensies op internet doorgespit.
Kom er echter niet uit.
Het nadeel vd Leica is weer dat je er 2 fotobewerkingsprogr. bij “krijgt”.
Lightroom en premiere elements.
ik werk nu met Paint shop pro, bevalt goed. (kan alleen niet in RAW bewerken, maar zit daar niet zozeer op te wachten) of zeg je, RAW moet je doen .
Mag ik jouw mening ? Wat zou jij doen en waarom?
Alvast bedankt!
Ingrid
Allereerst wat een geweldige site word hier veel wijzer van als al die boekjes tezamen,duidelijke uitleg en begrijpbaar, is een kunst op zich om iemand anders wat te leren.Geef zelf ook wel eens begeleiding in mijn vakgebied en dan zie je ook hoe simpeler de uitleg hoe sneller het begrepen wordt.Chapeau!!!!
En nu mijn vraagje ik heb pse8 en de plugin 6.1 geinstalleerd voor het verwerken van raw,maar nog steeds zegt ie onbekend bestandstype.Heb jij enig idee hoe ik dit kan oplossen ik ben uitgevogeld!!!!
Hoi Patrick,
Van welke camera zijn de RAW bestanden afkomstig?
Hoi Kenneth ik gebruik de Canon
d3100.
Ik denk dat je de Nikon D3100 bedoelt? Adobe heeft ondersteuning toegevoegd in Camera Raw 6.3, maar die kun je alleen gebruiken met Photoshop Elements 9: http://www.adobe.com/support/downloads/detail.jsp?ftpID=4920