- Grijsverloop ND filter, landschapsfotografie geheim
- Polarisatiefilter, betere kleuren en minder reflecties
- Lee 105mm circulair polarisatiefilter
- Grijsverloopfilters in de praktijk
- Lange sluitertijden met ND Filters
- De voor- en nadelen van Liveview
Een goed polarisatiefilter (vaak liefkozend een ‘pola’ genoemd) is één van de belangrijkste accessoires die een digitale fotograaf bij zich kan hebben. Met de introductie van digitale fotografie is de noodzaak voor fysieke filters grotendeels verdwenen. Veel effecten zijn prima achteraf op de computer toe te passen. Toch is het polarisatiefilter de moeite van het aanschaffen waard. Het reduceren of verwijderen van reflecties is achteraf niet mogelijk en het toevoegen van contrast achteraf gaat ten koste van detail in de schaduwen.
Wat doet een polarisatiefilter precies?
Het polarisatiefilter geeft een aantal effecten die goed van pas komen voor een fotograaf. Het meest merkbare effect is het effect op kleuren. Met een polarisatiefilter wordt groen groener, springen felle kleuren van bloemen er nog meer uit en wordt het contrast tussen de lucht en de wolken vergroot. Vooral dit laatste is een bekend effect, onder sommige omstandigheden wordt de lucht zelfs donkerblauw/zwart.
Een ander goed eigenschap van het filter is dat het reflecties tegengaat. Alles in de wereld reflecteert licht, anders zouden we ze niet kunnen zien, maar soms kan de reflectie zo sterk zijn (vooral midden op de dag in de zomer) dat deze invloed heeft op hoe de kleuren in de camera terecht komen. Hoe meer reflectie, hoe minder je de echte kleuren ziet, het contrast neemt af. Kleuren worden dus versterkt als je het filter op je lens hebt zitten.
Verder worden reflecties in glas en op water tegengegaan, waardoor je met het filter wel de bodem van een fontein met vissen zou kunnen zien en niet alleen de kop van een kikker, maar ook zijn lijf onder de waterspiegel. Een andere goede toepassing is bij het maken van een portretfoto waarbij je met een polarisatiefilter glimmende plekken tegen kunt gaan.
Werking
Het filter bestaat uit twee delen, een deel dat je op de schroefdraad van de lens draait en een draairing waarmee je het effect kunt doseren door er aan te draaien. Het kunnen draaien is een belangrijke eigenschap van het filter, afhankelijk van de sterkte van het licht en de lichtinval heeft het filter namelijk een ander effect. Als je je camera enkele graden draait zal het effect meteen veranderen.
Iedere keer als de locatie van de camera wijzigt moet je het filter aanpassen door aan de draairing te draaien. Als je bijvoorbeeld de camera na horizontaal te hebben gefotografeerd opeens verticaal houdt is het effect van de polarisatiefilter weer weg. Ook als de hoek van de zon is veranderd moet je een aanpassing doen. Je moet dus aan de draairing blijven draaien, het filter op de lens steken alleen is niet genoeg. Let ook op als de lens een draaiend voorelement heeft, het voorste deel van je lens draait bij het focussen en het effect van het filter wordt dan ook aangepast.
Sterker contract tussen wit en blauw
Het filter is het meest effectief als de camera op 90 graden van de zon wordt gehouden, dus de zon staat links of rechts van de fotograaf. Daarnaast hangt het ook nog af van de verticale hoek waarin de camera wordt gehouden. Soms krijg je ook al donkere luchten als je geen polafilter gebruikt, vooral op hele zonnige dagen met een groothoek lens. Er zijn ook standpunten waarop het filter geen effect heeft, bijvoorbeeld als de zon recht achter je of recht voor je staat.
Heb je te maken met grijze luchten waar geen zon doorheen komt, dan heeft het filter ook geen effect. Voor reflecties wegdraaien maakt het trouwens niet uit waar de zon staat, dat werkt altijd. Het is een favoriete toepassing van mij voor bijvoorbeeld watervallen, de reflectie wegwerken en de sluitertijd zo te vertragen dat het een miseffect geeft.
Hoe weet je nu of je het gewenste effect hebt? Door aan het filter te draaien zie je in de zoeker van de camera van het effect. Tijdens het draaien komt er een punt waarop het beeld er het meest aangenaam uit ziet. Bijvoorbeeld bij een blauwe lucht met witte wolken, tijdens het draaien komt een punt waarop de wolken er opeens uit lijken te springen. Dat is op dat moment het ideale effect.
Door aan het filter te draaien komt er ander licht de lens binnen, erg duidelijk bij dit gebouw in Almere waar rechts de kleur donkerblauw veel sterker is, maar ook de reflectie aan de rechterkant veel meer zichtbaar. Met de draairing kun je dus ook creatieve keuzes maken.
Circulair of lineair?
Er zijn twee verschillende filters, een circulair en een lineair filter. Lineaire filters zijn minder duur dan circulaire filters en ook marginaal effectiever. Maar je hebt een circulair filter nodig als je een camera hebt die door de lens meet of autofocus heeft, anders schakel je door het ombuigen van lichtstralen dat het filter doet één of beide functies uit. Kortom je hebt een circulair filter nodig voor alle spiegelreflexcamera’s sinds – ehm – 1960 ofzo ;)
Ook voor herfstfoto’s komt een polarisatiefilter goed van pas, door aan de draairing te draaien werd de kleuren van de gele herfstbladeren nog verder versterkt. Op het LCD scherm zagen ze er in eerste instantie contrastloos en mosterdkleurig uit, even draaien en ze knallen van het scherm.
Prijskaartje
Komt al dit moois ook met een prijskaartje? Ja, je verliest met een polarisatiefilter gemiddeld 1-2 F-stop(s), wat betekent dat je sluitertijd iets langzamer is dan als je geen polarisatiefilter gebruikt. Zou je zonder op 1/180s kunnen schieten, dan zit je nu op 1/60s. Afhankelijk van de focale lengte van de lens (op hoeveel mm je schiet) zou je bewegingsonscherpte in je foto’s kunnen introduceren. Ruwweg moet de sluitertijd minimaal gelijk zijn aan het aantal mm, bijvoorbeeld 1/100s minimaal op 100mm.
Het verliezen van wat licht is echter geen probleem op dagen met blauwe luchten en een zonnetje, dan is er voldoende licht om dit te compenseren. Soms kan het zelfs wenselijk zijn expres het filter er op te draaien en wat licht te verliezen, zodat je juist op die zonnige dagen een langzamere sluitertijd kunt krijgen en daardoor een creatieve beweging in de foto kunt bewerkstelligen. Vooral handig bij het fotograferen van waterpartijen waarbij je de beweging van het water wilt zien met een lange sluitertijd. Zonder polarisatiefilter krijg je op een zonnige dag de sluitertijd misschien niet langzaam genoeg.
De lucht rond de Erasmusbrug in Rotterdam is bijna zwart, waardoor het contrast tussen het lichte metaal en de omgeving nog groter wordt.
Ook koelt het polafilter het beeld iets meer af, er wordt meer blauw in de foto geïntroduceerd. Maar dit is niet iets dat niet digitaal opgelost kan worden door de witbalans aan te passen. Het effect kan ook te ver doorslaan, bijvoorbeeld op hogergelegen locaties, maar ook op zeeniveau. De lucht wordt dan zo donker dat het bijna zwart lijkt.
Heb je een filter nodig voor elke lens? Niet per se, polarisatiefilters zijn relatief duur dus je kunt het beste een afweging maken welke lenzen er van zouden kunnen profiteren. Elke lens heeft een bepaalde filterdiameter. 50mm, 77mm, 82mm, 85mm, het komt niet vaak voor dat je twee lenzen hebt die dezelfde diameter delen. Voor elke diameter moet je dan een filter hebben.
Het is echter ook mogelijk verloopadapters te gebruiken. Bijvoorbeeld een 58mm filter kan met een adapter ook op 55 of 52mm lenzen worden geplaatst of een 77m filter kan met een adapter op 72, 67 of 62mm lenzen. Soms is het ook de vraag of het echt nuttig is om een polarisatiefilter op een lens te plaatsen. Bijvoorbeeld bij macro lenzen ben je toch al aan het ‘knokken’ om genoeg licht te krijgen en het beeld stil te houden, dan kun je niet nog eens 1.5 F-stop aan licht verliezen.
Groothoek
Vaak wordt afgeraden een polarisatiefilter te gebruiken met een groothoeklens. Door de grote hoek wordt verder van de zon de lucht donkerder gekleurd dan de lucht dichter bij de zon, waardoor een onregelmatig effect in de lucht ontstaat.
Op 24mm (full-frame camera) geeft het polarisatiefilter een lelijk effect
Een ander iets om rekening mee te houden is dat een standaard polarisatiefilter een vrij dik filter is, doordat je die draairing er op hebt zitten. Hierdoor krijg je in groothoeken breder dan ongeveer 24mm een deel van het filter in beeld, een vignette. Dit zie je door donkere hoekjes in de hoeken van de foto. Je kunt dit tegengaan door een dunner filter (vaak uitgeduid met de term ‘slim’) te kopen, maar die zijn wel iets duurder. Of je kunt natuurlijk een stukje uit de foto knippen. Dan moet je wel genoeg ruimte hebben aan de buitenranden, dus daar moet je dan bij het maken van de foto rekening mee houden.
De rechterkant is veel donkerder dan de linkerkant, waar de zon was
Met een polarisatiefilter kun je heel veel voor je foto’s doen zonder uitgebreid te hoeven bewerken. Sommige effecten zijn op de computer niet te bereiken, zoals het tegengaan van reflecties. De filters zijn relatief duur, maar kies toch voor een bekend merk met een goede reputatie, het is het waard. Dit zijn Hoya en Tiffen aan de goedkopere kant, B+W of Heliopan in de hogere prijscategorie. Ikzelf gebruik zowel Hoya als Tiffen filters. Controleer welke diameters de lenzen hebben die je wilt gebruiken en koop altijd circulair polarizers.
Hallo,
Ik wil een polo aanschaffen voor mijn digitale camera fuji finepix HS10. Kan er iemand mij vertellen welke ik moet aanschaffen. De grootte van mijn lens is 58 mm.
Op het net kom ik verschillende tegen.
mvg Gert Eggebeen
Beste Kenneth,
Ik wil een polarisatiefliter 58mm (circulair) aanschaffen, het duizelt mij ondertussen van de adviezen en weet nu niet meer wat ik moet kopen een Tiffen, Hoya of B&W. Ik overweeg een Tiffen maar nu lees ik weer dat deze in verschillende kwaliteiten te koop zijn. Ik wil hem gebruiken op de Canon objectieven, EF 100mm macro, EF-S18-55 en EF-S 55-250 en een body EOS 450D. Graag zie ik je advies tegemoet.
Gerrit Stel
Beste Kenneth,
Met veel belangstelling lees ik regelmatig uw artikelen, maar de werking van een polarisatiefilter mij nog niet helemaal duidelijk.
Ik zou graag een manier vinden om reflecties in de zijkant donkere voertuigen tot een minimum te beperken, maar kan op het internet geen duidelijk vinden of ik dit met een pola-filter voor elkaar kan krijgen. Kunt u me misschien verder helpen?
Met vriendelijke groet,
Berry Maayen
Beste Berry, ik denk dat een polafilter wel kan helpen, het mooie is dat je door aan het filter te draaien door de zoeker van de camera het effect kunt zien. Als je zelf geen polafilter hebt, misschien heb je een kennis waarvan je hem mag lenen om het uit te proberen.
Beste Kenneth,
ik heb van een vriend een polarisatiefilter gekregen, een Kenko PL 72mm. Hoe kun je weten of dit een lineair of circulair filter is.
Ik zou die willen gebruiken op mijn 18-200mm van Nikon om,
wanneer het sneeuwt foto’s te nemen. Een goed idee?
De tweede filter die ik kreeg is een B+W KR6 1.4, wat voor filter is dit?
Met aandacht ga ik ook je reactie op de vorige vraagsteller (Berry Maayen) lezen.
Met vriendelijke groet Schueremans Marcel
Hoi Marcel, er staat niet ergens op het filter Circular vermeld? Je kunt het soms zien door het filter voor een spiegel te houden zo dat je zowel de voor als achterkant kunt zien. Als beide zeiden lichtgrijs er uit zien en dit blijft hetzelfde als je hem omgekeerd houdt is het een lineair filter, is het beeld donkergrijs of bijna zwart als je er doorheen kijkt dan is het een circulair filter.
Een pola kan helpen bij sneeuw. Met een polarisatiefilter maak je de kleuren nog sterker. Dit voorzet filter haalt hinderlijke reflecties van de sneeuw weg, verhoogt het contrast in de scene en maakt de lucht een diepere kleur blauw.
Ik moest het even opzoeken, maar het KR6 1.4 filter is een filter dat zorgt voor een warmere kleur, bijvoorbeeld te gebruiken om binnen het idee van een gloeilamp te geven of boven een bepaalde hoogte (2500m) het licht een neutrale kleur te geven.
Hoi Kenneth,
Mijn complimenten voor de site, erg netjes en overzichtelijk.
Ik mag van de week mijn Sigma 17-70 ophalen.
Ik ga hem gebruiken op mijn 600D voor Koraal fotografie.
Zou een polo filter een toevoeging zijn voor de kleuren?
Zo ja, zat ik te denken aan de Hoya 72mm Polarisatie Circ.
alvast bedankt!
Mvg Ryan.
Hallo kenneth,
Ook van mij!! Complimenten voor je site….
Ik heb sinds een maand of 3 de Canon 5D Mark 2 in mijn bezit.
Bij deze camera gebruik ik de volgende lenzen.
– 24-70L 2.8
– 70-200L 2.8 usm is
Beide lenzen zijn voorzien van een uv filter (Hoya en b+w)
Nu vraag ik me al en tijdje af of het verstandig is om op een L lens een polarisatie filter te zetten? En zo ja welke raad je dan aan.
Gr. Ron
Hoi Ron, een polarisatiefilter is ook op een L lens prima te gebruiken, ik heb er ook weer één gebruikt tijdens de ijsperiode. Ik gebruik zelf Tiffen polarisatiefilters, maar ik moet zeggen dat ik niet andere filters aan een kwaliteitsonderzoek heb onderworpen. Maar ik heb ook niet direct negatieve effecten kunnen ontdekken die te wijten zouden kunnen zijn aan de Tiffen.
Hallo,
Ik heb sinds kort een canon EOS 100D met een kitlens van 18-55 mm. Ik wil er graag een UV-filter bij zodat er geen beschadigingen op komen. Mijn vraag is kan er alleen een canon UV-filter op of kan er ook een van een ander merk op met wel de juiste maat?
Met vriendelijke groet,
Dianne Valkoog
Sorry foutje het is een canon EOS 1000D.
Hoi Dianne, dat mag gewoon elk merk zijn, de filtermaat (77mm, 82mm, etc.) is universeel voor alle lenzen.
Hoi Kenneth,
Ben benieuwd naar voorbeelden met pola uit de recente ijstijd :-)
Hoi Kenneth,
Binnenkort ga ik voor een flinke tijd op reis en wil ik natuurlijk mooie foto’s maken. Nu heb ik een Fujifilm FinePix 5700, die redelijk oud is, en wil ik daar graag een polarisatiefilter voorzetten. Nou zie ik F=6.3-63mm staan en dat de schroefdraad is 46mm. Hoe groot moet mijn filter dan zijn?
Ik zie trouwens dat de Canon 1000D in de aanbieding is voor 333 euro op dit moment. Raad je mij aan om deze te halen of kan ik nog prima met mijn FinePix foto’s schieten? Ik ben een beginnende fotograaf.
Hoor het graag van je!
Hoi Lútsen, je hebt een 46mm polafilter nodig voor de FinePix 5700, de schroefdraad maat is de enige maat waar je naar hoeft te kijken.
Welke camera beter is ligt er maar net aan wat je met je fotografie wilt doen. Als je meer wilt leren over de werking van de camera, de mogelijkheid wilt hebben lenzen te wisselen en creatieve keuzes wilt maken dan is de 1000/1100D misschien meer geschikt. De beeldkwaliteit van deze camera’s is ook beter, omdat er een grotere sensor wordt gebruikt.
Maar naast de camera heb je ook een paar lenzen nodig, die moet je ook meenemen in je budget (de S5700 gaat omgerekend van 38-380mm, als je dat hele bereik gewend bent moet je op zoeken naar verwisselbare lenzen die dat ook kunnen halen) en dat maakt het geheel ook minder hanteerbaar.
Ik zou de 1000D zonder lens niet nemen voor 333 euro, de 1100D zonder lens is niet heel veel duurder. Voor 444 heb je bij de MediaMarkt een Canon EOS 1100D + 18-55 DC III + 75-300 DC, dat is een redelijke set als je net begint.
Dank voor je antwoord!
Dit is trouwens de aanbieding: CANON EOS 1000D 18-55 DC Kit http://bit.ly/xNxhwF
Daar zit dus al een lens bij. Raad je het dan nog steeds af of is dit een schappelijke aanbieding? :-)
Greets,
Lútsen
hoi
ik heb een eos 600d met een groothoeklens tokins 12-24 mm en ga op vakantie naar noorwegen, is het nou aan te raden daar nog een grijs filter of polar filter voor te zetten.??
Ik hoop daar nl mooie natuurfotos te gaan maken.
mvg Tonny
Hallo,
Ik had een vraag, ik heb een canon eos 1100d met kitlens en 70-300mm lens van tamron. Nu wil ik graag een polarisatiefilter aanschaffen alleen weet ik niet voor welke lens ik dat zal doen. Ik gebruik de kitlens meer binnenshuis en zal de 70-300mm meer buiten gaan gebruiken in de natuur of in dierentuinen.
Wat is je advies?
Beetje late reactie, maar wellicht heeft een ander er wat aan. Ik zou gaan voor een filter op de Tamron. Deze heeft een grotere diameter dan de kitlens. Koop er een adapter bij en je kunt het filter op beide lenzen gebruiken.
Wanneer je een filter voor de kitlens koopt, heb je een filter dat niet echt werkt met de Tamron
Dank voor de duidelijke uitleg!
Ik ben in het bezit van een 1100D met een 18-55 en een 55- 250 lens. op beide heb ik een UV filter zitten, maar denk dat ik, dankzij de uitleg, een pola ga zoeken voor de 55 – 250lens.
Henk UV filters heb je op een Digitale camera niet nodig, de opname chip ziet geen UV dus UV filters weg er mee.
kort en bondig, doch zeer duidelijk en erg bruikbaar; bedankt !
Gebruik ik met mate.Maar kan mooie effecten opleveren.
Waar ik mij aan ergert is dat ik de zonnekap er niet meer opkrijg met het filter, en zelfs dan, zou je die telkens moeten verwijderen om het filter bij te stellen
Kenneth, wat een goeie uitleg over het polarisatiefilter!
Bedankt daarvoor!
Een vraag:
Weet jij misschien een site waar ik foto’s kan bekijken waarbij alle gegevens vermeld staan, zoals diafragma, sluitertijd, isowaarde, hoeveel mm-lens (macro of gewoon), enz…
Met vriendelijke groet,
René
Gister een lineair filter gevonden op een rommelmarkt. Getest op onze auto’s en binnen op de glazen tafel. Met de Sont Alpha 390 en de 580 doet het 55mm filter het gewoon goed en het toestel ook. Getest met een 18-55 objectief en een 35-105.
Vandaag ga ik een grote serie maken met dit filter, en ben benieuwd of ik echt een circulair filter nodig heb.
@Rene, download Photome. Dan kan je met de rechtermuisknop op de foto geklikt de gegevens bekijken als deze in de foto meegenomen zijn.
Leuk Peter, bedankt!
Ondertussen al veel gespeeld met de polarisatiefilter.
Kan ik hier ergens een paar foto’s plaatsen ter beoordeling van jullie?