Aankoopadvies: Compact of spiegelreflex camera

Bij publieke evenementen en op vakanties zie je steeds vaker hele batterijen spiegelreflex camera’s (Digital Single Lens Reflex, DSLR) opduiken. Niet verwonderlijk, want de prijs van dit type camera’s is door de hevige concurrentie de afgelopen jaar sterk gedaald. Een instapmodel DSLR camera is net zo duur als een goede compactcamera, maar is veel flexibeler in te zetten. Camerafabrikanten doen erg veel moeite om de instapcameraʼs zo eenvoudig mogelijk te bedienen te maken, zodat de overstap van compact camera naar digitale spiegelreflexcamera zo klein mogelijk is.

Vaak blijkt echter dat de spiegelreflex camera als veredelde compactcamera wordt gebruikt met de standaard ‘kitlens’ erop gemonteerd en in de automatische stand. En dan zijn mensen teleurgesteld over de kwaliteit van de foto’s afkomstig van ‘zo’n dure camera’. Je moet je dan misschien afvragen waarom je niet voor een compactcamera zou kiezen. Je gebruikt de kracht van de camera niet. Waar kies je voor en waar moet je op letten?

Foto: wibs24, iStockPhoto

Het eerste wat meteen duidelijk wordt is het verschil in grootte. De meeste compactcameraʼs kun je eenvoudig in je broekzak steken en er uit halen en vrijwel meteen gebruiken. Spiegelreflex cameraʼs zijn groter en zwaarder gebouwd, maar daarmee ook steviger.

Bij een compactcamera gebruik je het LCD scherm om de compositie te maken, bij een spiegelreflex camera gebruik je de zoeker van de camera om direct door de lens te kijken. De meeste spiegelreflexen komen tegenwoordig met LiveView, waarmee je ook via het scherm een compositie kunt maken. Vooral handig als je iets in een lastige hoek wilt fotograferen.

Foto: TheBlowfishInc, iStockPhoto

Tijdens felle zonnige omstandigheden is het lastig kijken op het LCD scherm. Met een compactcamera moet je meer vertrouwen op het inschattingsvermogen van de camera – wat geen nadeel hoeft te zijn, want de chips zijn zo geavanceerd en precies geworden dat de camera vaak de juiste instellingen voor de situatie zal selecteren.

Een compactcamera heeft maar één lens die niet verwisselbaar is, maar kent vaak wel een groot optisch bereik. Zowel een gedeelte groothoek als zoom is er in afgedekt. Let op dat de camerafabrikant niet digitale zoom aanprijst, dit levert juist een extra korrelig beeld op.

Eén van de voornaamste voordelen van een spiegelreflexcamera is dat je lenzen eenvoudig kunt wisselen zodat je de meest geschikte lens hebt voor het onderwerp dat je wilt fotograferen. Daarnaast is de optische kwaliteit van deze lenzen vele malen beter dan wat er in de meeste compactcamera’s zit. Het ene moment kun je besluiten met een groothoek lens architectuur te gaan fotograferen en terwijl je bezig bent in de stad kun je opeens besluiten naar een evenement te gaan dat daar net start en je telelens daarvoor te gebruiken.

Toch is de investering in een spiegelreflexcamera nog steeds aanzienlijk, de camera zelf – de body – mag dan steeds goedkoper worden, maar de verwisselbare lenzen blijven redelijk prijzig. Dit heeft ook een voordeel, want je investering in lenzen blijft langer waardevast. Er kunnen steeds nieuwe cameraʼs komen, maar de lenzen blijven prima te gebruiken.

Lenzen vormen in veel gevallen bij een spiegelreflexcamera een grotere kostenpost dan de camera zelf. Maar hebben ook als voordeel dat ze over het algemeen veel langer meegaan dan de camera zelf en langer hun waarde behouden. Al die lenzen voegen natuurlijk ook extra gewicht toe aan de cameratas, na een uur of twee fotograferen ga je dat wel voelen.

Vaak zit er bij de camera een relatief goedkope lens waarbij je kunt zoomen met een aardig bereik in het midden. Niet helemaal groothoek en ook niet helemaal een telelens. Een mooie instaplens om de camera te leren kennen en te ontdekken wat je het liefst fotografeert en hoe de camera werkt.

Beperkte scherptediepte bij de ijsbaan op het Leidseplein,
Canon 50mm f/1.4 op Canon EOS 5D full-frame camera.

Een hele goede tip voor een goede – niet dure – lens is een lichtsterke 50mm lens. Elke camerafabrikant heeft zoʼn lens en doordat ze eenvoudig te maken zijn is deze lens vaak te koop voor rond de €100. Hij voelt dan misschien wat plastic aan, maar voor de prijs/ kwaliteit verhouding is er bijna geen betere. Veel fotografen noemen hem liefkozend de ʻplastic fantasticʼ.

Gebruik een tijdje de kitlens en bekijk welke onderwerpen je veel fotografeert, wat het bereik is waar je veel in gaat fotograferen. Naar aanleiding van die ervaringen kun je vervolgens een keuze maken voor een volgende lens.

Doordat een compact camera klein en goedkoop gehouden moet worden zit er een kleinere sensor dan in een spiegelreflexcamera. Dit gaat ten koste van de beeldkwaliteit, er moeten meer megapixels op een kleinere ruimte worden ingepast.

Sommige camera fabrikanten kiezen er bewust voor minder megapixels op de sensor te plaatsen zodat de beeldkwaliteit beter wordt, maar vooruitgang in techniek zorgt er ook voor dat er meer megapixels op een sensor passen zonder kwaliteitsverlies.

De sensor van een spiegelreflexcamera is groter. Naast meer megapixels is de beeldkwaliteit ook beter. De grotere digitale sensor in deze camera laat meer ruimte voor de afzonderlijke pixels, soms wel 12-15 miljoen pixels, 12-15 megapixels, waardoor de beeldkwaliteit beter is dan met net zoveel megapixels in een veel kleinere sensor in een compact camera.

Maar ook aan de sensor van een spiegelreflex camera zitten limieten. Het verschil tussen 12 en 15 miljoen pixels lijkt veel, maar in de praktijk kun je er maar een fractie grotere afdrukken van maken, voor zover je uberhaupt fotoʼs afdrukt. Er zijn fabrikanten die kiezen voor minder megapixels in ruil voor een betere beeldkwaliteit. Vooral in donkere omstandigheden.

Een spiegelreflex camera heeft ook een groter intern geheugen en kan sneller naar de geheugenkaart schrijven. Hierdoor is deze met meer beelden per seconde ideaal voor bijvoorbeeld sport fotografie. Bij een compact camera merk je meestal dat het indrukken van de sluiter niet meteen tot gevolg heeft dat er ook een foto wordt gemaakt, er zit een kleine vertraging in. Maar dat kan soms net genoeg zijn om dat ene moment te missen.

Om het fotograferen met een compact camera zo eenvoudig mogelijk te maken, en om onderscheid te maken tussen de cameraʼs van andere fabrikanten, bevatten compact cameraʼs veel handige foefjes die het fotograferen aangenamer maken. Zo kunnen ze herkennen wanneer je een gezicht probeert te fotograferen en hier de focus op instellen.

Sommige cameraʼs hebben ook een systeem om knipperen met de ogen te ontdekken en kunnen meerdere fotoʼs combineren. Steeds vaker is het ook mogelijk om al bewerkingen in de camera zelf te doen, hoewel dit dan vaak wel geldt voor de duurdere modellen.

Spiegelreflex cameraʼs zijn iets minder uitgerust met dit soort functies, maar bieden wel veel meer controle over de instellingen van de camera zodat je het optimale resultaat uit de camera kunt halen als je weet hoe het samenspel tussen diafragma, sluitertijd en ISO waarde werkt. Ze stellen makkelijker en sneller scherp en laten je veel meer instellingen wijzigen (zoals witbalans, lichtmeet opties, lichtgevoeligheid, autofocus functies, etc.). Dit vereist dat je iets serieuzer met fotografie omgaat. Daarom worden DSLR’s ook vooral gebruikt door professionals, semi-profs en enthousiaste amateurs.

Ook qua bewerking heb je meer keus, digitale compactcameraʼs hebben vaak niet de mogelijkheid om in RAW formaat, het bestandsformaat met de hoogste beeldkwaliteit van de camera maker zelf, te fotograferen. Zeker niet in de automatische stand en met de goedkopere modellen. Nadeel van RAW is dat deze bestanden meer ruimte innemen op de geheugenkaart en meer bewerking op de computer vergen.

De meeste compact cameraʼs zijn geschikt om close-up fotoʼs te maken, macro fotografie. Je kunt vaak dichter bij scherpstellen, waar je bij een spiegelreflex camera een (dure) macro lens nodig hebt, en de achtergrond wordt in dat geval sneller mooi onscherp.

Als je gewoon zonder allerlei ingewikkelde instellingen wilt fotograferen met een lichte camera die niet veel ruimte inneemt, alleen tijdens bijzondere evenementen of op vakantie, met veel handige functies heeft zoals gezichtsdetectie, detectie voor knipperende ogen, etc. en je wilt geen grote afdrukken maken dan is een compact camera een prima keuze.

Ben je serieuzer met je fotografie bezig en ben je bereid tijd te investeren in het leren werken met de camera en het aanpassen van de instellingen, dan biedt een spiegelreflex camera veel mogelijkheden om je te verdiepen in fotografie en op een creatieve manier mooie fotoʼs te maken.

Het één sluit het ander natuurlijk niet uit. Dagelijks heb ik mijn iPhone bij me om momenten te vangen die niet meer terug komen. De kwaliteit is vaak prima voor op internet. Maar in het weekend ga ik vaak bewust met mijn camera en foto rugzak op stap om fotoʼs te nemen van een specifiek onderwerp en met de best mogelijk resultaten thuis te komen. Beide modellen hebben verschillende gebruiksmomenten.

Het belangrijkste om te onthouden van dit verhaal is dat de camera je kan helpen om een betere foto te maken, maar het is absoluut niet zo dat als je een spiegelreflexcamera koopt dat je fotografie dan overnacht ten goede verbetert. Je moet gebruik kunnen maken van de tools die je krijgt/koopt.

Iedereen kan met een sportauto hard in een rechte lijn rijden, maar met de rem- en bochtentechniek maakt de coureur het verschil. Een goede fotograaf kan met alle apparatuur uit de voeten en mooie resultaten bereiken. Bedenk waarvoor je de camera wilt gebruiken en bepaal welke functionaliteit voor jou het belangrijkst is.

Door diafragma, sluitertijd, compositie goed toe te passen kan zelfs een foto uit de meest simpele compactcamera of een mobieltje (je kunt daar minder doen met instellingen, maar compositie geldt nog steeds) nog een meesterwerk opleveren die het prima doet op het internet of een kleine kleurenafdruk. Het is niet de camera die een goede foto maakt, het is nog steeds de fotograaf die hierop de grootste invloed heeft. De camera biedt je natuurlijk wel de mogelijkheden om (sneller) te bereiken wat je wilt.

Update @ 8 januari 2012: Sinds 2008 is er ook een nieuwe categorie, de systeemcamera, die het beste van beide werelden probeert te combineren.

Extragratis tip: Flickr (onder andere opslaan en delen van foto’s) houdt constant bij welke camera’s op hun dienst het meest populair zijn. Wellicht interessant om in gedachte te houden bij het uitzoeken van een nieuwe camera. Sommige namen voor camera’s zijn in Amerika anders: de EOS Digital Rebel is in Amerika de Canon EOS 300D, de Rebel XT is de Canon EOS 350D en de Rebel XTi is de Canon EOS 400D.